Joanne Wienen Werk 17 aug 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Waarom ik niet meer onnodig overwerk (en jij dat ook niet zou moeten doen)

Maar liefst 74 procent van de hbo-plussers werkt onbetaald over, gemiddeld zo’n 3 uur per week. Soms is overwerk nodig, soms onnodig, maar gezond is het nooit. Laten we er dus vooral mee ophouden.

Toen ik net begon met werken, zat ik standaard tot laat op kantoor. Niet eens per se omdat ik mijn werk anders niet op tijd afkreeg. Vooral omdat ik niet eerder weg wilde gaan dan collega’s. Wanneer iedereen tot half 7 op kantoor zit, wil jij niet degene zijn die om half 6 zegt: ‘toedeloe, ik ga richting terras’. Hetzelfde merkte ik bij mensen om mij heen die net begonnen met werken, al helemaal in de mediawereld. Onbetaald overwerken was de norm. Wil je dat niet? Prima, voor jou 10 anderen.

Overwerken is zelden nodig

Inmiddels ben ik wat jaartjes en ervaring rijker. Ik heb meer hooi op mijn vork dan toen ik begon met werken. Toch verzet ik in mínder tijd méér werk. Ik vertik het nog langer op kantoor te blijven hangen, puur omdat ik niet de eerste wil zijn die vertrekt. Als het echt nodig is, ben ik heus wel bereid om wat langer te blijven. Maar om eerlijk te zijn, is het zelden écht nodig. Overwerken was gewoon de cultuur.

Lees ook: 3 manieren om te werken én van de zon te genieten

Hoewel ik het nog steeds weleens ongemakkelijk vind om als eerste mijn laptop dicht te klappen, voel ik me een stuk beter bij deze manier van werken. Ik ben minder gestrest, doe mijn werk beter (na 8 uur naar een scherm staren, komt er gewoon niet zoveel zinnigs meer uit) en heb ook nog eens meer tijd over voor ontspanning of het koken van een voedzame maaltijd.

Gevaar voor de volksgezondheid

Dat ik daarmee op het juiste pad zit, werd bevestigd toen laatst een artikel over overwerken in de Volkskrant verscheen. Onbetaald en structureel overwerk werd daar geschetst als gevaar voor de volksgezondheid. In het artikel wordt een onderzoek aangehaald dat in 2015 in The Lancet werd gepubliceerd.

Het was een analyse van 17 verschillende studies onder ruim zeshonderdduizend Europeanen, Amerikanen en Australiërs. Het resultaat: een duidelijk verband tussen extreem overwerken en de kans op een beroerte en hart- en vaatziekten.

Overwerken en fysieke gezondheid

Uit een recent onderzoek bleek overigens ook dat hartritmestoornissen vaker voorkomen bij werknemers die langdurig overwerken. Op elke 1000 werknemers met een 55-urige werkweek of meer, kregen 5 extra werknemers hartritmestoornissen in vergelijking met werknemers die 35 á 40 uur werkten.

Must read: Toen de wereld stopte met draaien en mijn burn-out het overnam

Het mechanisme achter deze slechte gezondheid van overwerkers is nog niet helemaal duidelijk. Vermoedelijke verklaringen zijn dat mensen die vaak overwerken meer stress hebben, slechter eten, minder bewegen en minder aan sport doen. Bovendien gaan lange werkweken gepaard met kortere nachten. En weinig slapen is funest voor de gezondheid.

Mentale gezondheid

En dan is er ook nog de mentale gezondheid. De Nederlandse arbeidspsychologe Debby Beckers van de Radboud Universiteit zei in De Volkskrant dat overwerk niet per se slecht voor de psyche is.

Beckers: “Als het vrijwillig is, als het betaald wordt en beperkt blijft tot pakweg 4 uur per week, kan het geen kwaad. Integendeel, onder die omstandigheden gaan overwerk en werkplezier juist hand in hand.” Wel zag Beckers mentale problemen – zoals de kans op een burn-out – ontstaan als het overwerk niet vrijwillig was, niet betaald werd en er te weinig hersteltijd overbleef.

Kwestie van cultuur

Genoeg reden om die computer voortaan wat eerder uit te zetten dus. Helaas werkt 74 procent van de hbo-plussers onbetaald over. Uit onderzoek van FNV bleek zelfs dat werknemers hun bazen jaarlijks voor 21 miljard euro (!) aan overwerk cadeau doen. Gemiddeld wordt er zo’n 3 uur per week overgewerkt. Dat bespaart de werkgever bijna 3.200 euro per werknemer per jaar aan salaris.

Ook interessant: Moeite met nee zeggen op de werkvloer? Zo doe je dat op een constructieve manier

Ik denk dat de werkdruk in sommige beroepsgroepen zo hoog is dat overwerken écht nodig is. Tegelijkertijd betekent dat niet dat de werknemer daar het slachtoffer van moet zijn. Als al die werknemers massaal blijven overwerken zónder dat als probleem aan te kaarten, wordt dat systeem ook in stand gehouden. De werkdruk wordt er in elk geval niet lager van. Daarnaast zijn er mijns inziens ook veel branches waarin overwerken helemaal niet zo nodig is, maar gewoon een kwestie van cultuur.

Een cultuur die ik persoonlijk geen reden tot juichen vind. Want hoe cliché ook, wie kijkt er nou op hun sterfbed terug op een leven en herinnerde zich die (overbodige) uren op kantoor?

Meer over werk?

• Flexwerken is vrijheid, blijheid (tot je een hypotheek nodig hebt)
• Goed om te weten – zo voorkom je een middagdip tijdens je werk
• Zo schadelijk kan een stressvolle werkomgeving zijn