Winnie Verswijvel Psychologie 24 jul 2021, 06:00

Leestijd: 2 minuten

Ochtendmens? Grote kans dat je deze karaktertrekken hebt (zegt onderzoek)

In de persoonlijkheidspsychologie proberen onderzoekers te achterhalen hoe gedrag samenhangt met persoonlijkheidskenmerken. Dat dat heel vaak interessante inzichten oplevert, hoeven we je vast niet te vertellen. Zo viel ons oog laatst op een wetenschappelijk onderzoek waarin ochtendmensen gelinkt worden aan bepaalde karaktertrekken.

Eerst en vooral: bestaat er eigenlijk wel iets als ochtend- en avondmensen?

Drukke dag voor de boeg? Begin de dag zen met deze ochtendroutine

Ochtend- en avondmensen in de psychologie

Als men in de psychologie spreekt over ochtend- en avondmensen, heeft men het vaak over de dimensie morningness-eveningness. Daarmee doelen psychologen op het feit dat iedereen een persoonlijke voorkeur heeft voor bepaalde tijdstippen op een dag.

Wat jouw persoonlijke voorkeur is, heeft te maken met onderliggende biologische ritmes. Want in een tijdspanne van 24 uur fluctueren er heel wat processen in je lichaam, zoals je lichaamstemperatuur en de geluksstofjes in je hersenen. Zo vertoont ons lichaam gemiddeld een piek in lichaamstemperatuur tussen 20.00u en 21.00u ‘s avonds en een dip in lichaamstemperatuur rond 06.00u ‘s ochtends.

Circadiaanse ritmes

Nu is het zo dat die biologische processen (ook wel circadiaanse ritmes genoemd) niet bij iedereen gelijklopen. Bij sommige mensen is de totale duur van een circadiaans ritme iets korter dan 24 uur, bij anderen is de tijdspanne net langer.

En dit is waar het verschil tussen ochtend- en avondmensen om de hoek komt kijken. Personen met een kort circadiaans ritme vertonen eerder op de dag een piek in lichaamstemperatuur en krijgen hier door eerder een slaperig gevoel dan mensen met een langer circadiaans ritme.

5 ochtendgewoontes die je zo snel mogelijk wilt afleren

Mensen met een lang circadiaans ritme daarentegen zullen meer moeite hebben met om 06.00u ‘s ochtends opstaan omdat ze geen typische daling in lichaamstemperatuur vertonen rond 6u ‘s ochtends. Die eerste groep zijn wat men noemt de ochtendmensen, die laatste groep zijn de mensen die zichzelf een avondmens vinden.

Ochtendmensen en persoonlijkheid

Nu goed: de vraag was natuurlijk welke karaktertrekken gelinkt worden aan ochtendmensen. Dat blijkt te gaan om een aantal eigenschappen. Zo zijn ochtendmensen doorgaans heel gewetensvol maar zijn ze ook minder open in vergelijking met avondmensen.

Daarnaast blijkt dat mensen die vroeger naar bed gaan en vroeger opstaan over meer zelfdiscipline beschikken en dat ze minder directe communicatie vertonen. Tot slot blijken ochtendmensen minder geneigd tot het opzoeken van stimulatie en opwinding.

Het ziet er dus naar uit dat vroeg opstaan zowel positieve (gewetensvolheid) als minder positieve (minder open zijn) correlaten heeft. En dat is misschien meteen ook een mooie les die we daaruit kunnen halen: iedereen is anders en niemand is perfect – óók als je geen ochtendmens bent.

Ben je een avondmens, maar word je liever een ochtend mens? Het kán