Malu Kirschbaum Relatie 15 mrt 2020, 06:00

Leestijd: 7 minuten

Non-binair: als je geen meisje, maar ook geen jongen bent. Hoe werkt dat in relaties?

Genderqueer, genderfluïde, bi-gender of non-binair. Het zijn allemaal termen waar je misschien weleens van hebt gehoord, maar waarvan je waarschijnlijk niet precies weet wat het nou écht inhoudt. Of waar je wellicht wel wat meer over zou willen weten. Want als je geen meisje bent, maar ook geen jongen, wat ben je dan wél? En hoe werkt dat in relaties? 

Genderidentiteit gaat over wat je bent, op basis van je eigen gevoel. Het gaat er bijvoorbeeld over of je een jongen, een meisje, non-binair (niet jongen en niet meisje), of iets anders bent. En non-binair is dan eigenlijk weer een overkoepelende term voor gender-identiteiten, die buiten het binaire gendermodel vallen.

Een non-binair persoon is dus iemand die zich noch man, noch vrouw voelt, en zich beter voelt bij een andere, niet-binaire gender-identiteit. 

Mandy en Roos

Best ingewikkeld, vonden wij. Toch blijkt dat zo’n 6 procent van de bevolking zich niet, of niet volledig in het hokje man of vrouw thuis voelt. Daarom zochten we contact met Mandy (@mandywoelkens) die een relatie heeft met Roos (@thorn.vineyard), onder andere bekend van CoupleGoals de podcast.

Roos is geboren in een vrouwenlichaam, maar voelt zich als non-binair persoon niet vrouw, niet man, maar meer ertussenin. Mandy voelt zich daarentegen wél vrouw en had vóór Roos altijd relaties met mannen, maar is niet nu ineens pan-seksueel. “Ik houd niet van labels en laat me dan ook niet graag in een hokje plaatsen.”

Hoe zijn de reacties van mensen om je heen?

“Sommige mensen vinden het raar of denken dat het een fase is, die nemen me niet serieus. En ze vinden het fijn om dingen te categoriseren, terwijl niet alles vast staat. Omdat ik voorheen alleen hetero-relaties heb gehad, vragen mensen vaak: ‘Oh, ben je nu dan lesbisch?’.

Of ze zeggen: ‘Wow, wat kom je laat uit de kast!’ Terwijl ik helemaal niet in een kast zat. Ik ben gewoon Mandy en er is helemaal niets veranderd. Ik viel altijd al op personen en dat doe ik nog steeds. Alleen heb ik het misschien nooit eerder zo uitgesproken – ik heb het altijd zo gevoeld.”

Ken jij alle verschillen tussen alle gender-identiteiten?

“Ik heb het gevoel dat het niet zo strikt is, maar dat het heel erg verschilt per persoon. Sommige non-binaire personen worden het liefst aangesproken met ‘die’ of ‘hen’, maar anderen blijven ‘zij’ en ‘haar’ of ‘hij’ en ‘hem’ gebruiken. Dat kiest ieder voor zich.

Wat ook nog weleens verward wordt is androgyniteit met non-binariteit. Maar dat is echt iets anders, want androgyne-zijn is een gender-expressie en geen gender-identiteit. Je kunt er niet non-binair uitzien, want er is geen uiterlijk voor een non-binair persoon. Dat bestáát gewoon niet.

Er zijn niet hele vaste regels voor, maar voor de meeste non-binaire mensen hoeft het allemaal niet zo strikt gescheiden te zijn. Ook in expressie willen ze vaak liever niet aan één kant hangen. Zo zijn rokken niet alleen maar voor meisjes – het hangt er maar net vanaf in welk land je bent opgegroeid.”

Er is een hele nieuwe wereld voor jou open gegaan?

“Zeker! Roos was de eerste non-binaire persoon die ik leerde kennen, maar dat vond ik bijna knap van mezelf, want deze community is in Amsterdam echt niet zo súper klein. Inmiddels is het voor mij heel normaal om aan iemand te vragen hoe diegene aangesproken wil worden. Dat zit bij de meeste mensen helemaal niet in hun systeem.

Vind je vast ook leuk: Dit kunnen we leren van IJsland (het land met al 9 jaar de meeste gendergelijkheid)

Terwijl het best wel gek is om er vanuit te gaan dat je dat weet, alleen door iemands uiterlijk. Vooral als je je in bepaalde kringen begeeft, merk je dat mensen het fijn vinden als je het vraagt. Daardoor voelt men zich gezien. Ik kan me het helemaal niet meer herinneren, maar Roos vond het ook heel fijn dat ik dat vroeg op onze eerste date.”

En wat vind je zo leuk aan Roos?

“Dat zijn zóveel dingen! Ik weet niet eens waar ik moet beginnen. Maar toen ik Roos voor het eerst zag dacht ik gelijk: Wow, wat een verschijning! Het is een heel mooi mens om te zien, maar Roos heeft ook een soort energie en manier van bewegen die mij heel erg aantrekt.

En ik kon direct helemaal mezelf zijn. Het voelde als thuiskomen – alsof ik al eerder bij hen was geweest en nu weer terugkwam. Heel gek, maar ook heel mooi. En ik vind het fijn dat Roos een hele zachte kant heeft, maar ook best wel streng voor mij kan zijn.”

Hoe werkt jullie relatie als queerkoppel?

“De relatie is niet per se heel anders. Het enige dat het voor mij anders maakt, is dat anderen het anders benaderen en denken dat het totaal anders is, dan andere relaties die ik heb gehad. We zijn gewoon twee mensen die verliefd zijn op elkaar en besluiten om (in dit geval) met z’n tweeën een liefdesrelatie aangaan.

Ook interessant: Hoe genderrollen onze authenticiteit in de liefde verpesten (en wat we daaraan kunnen doen)

Dat is precies wat we willen laten zien in onze podcast – dat elke relatie anders is, maar in de kern hetzelfde. Twee (of meerdere) mensen vinden elkaar leuk en de voor hun geldende regels maakt dat het werkt voor een bepaalde periode. Punt.”

En hoe werkt dat in bed?

“Dat is iets wat mensen altijd willen weten. Wat ik ook heel fascinerend vind, want mensen vroegen dat voorheen nooit aan me. Terwijl, met alle mannen waarmee ik een relatie heb gehad, ging het er écht heel anders aan toe. Als mensen nu vragen naar ons seksleven, willen ze eigenlijk vaak gewoon weten wat Roos in diens broek heeft. Maar dat doet er niet toe. En dat is ook helemaal geen leuke vraag voor Roos.

Wij zijn echt mega tot elkaar aangetrokken en dat is bij mij nog nooit zo intens geweest als bij Roos. Wat voor mij het grote verschil maakt, is dat we gewoon álles bespreken als het op seks aankomt. Daardoor is mijn seks nu het allerbeste ooit, omdat ik dat voorheen niet gewend was. En dat gun ik iedereen.”

Hoe kan de wereld nog iets inclusiever worden?

“Het werd op een gegeven moment een discussie, om alles genderneutraal te maken. Zoals toen de NS besloot om ‘Dames en heren’ te vervangen voor ‘Beste reizigers’. Het voelt soms alsof mensen zich aangetast voelen, terwijl het voor hen helemaal niks wegneemt. Ze hoeven helemaal niets in te leveren op wie ze zijn.

Lees ook: Europese festivals pleiten voor gendergelijkheid

Het feit dat Roos non-binair is, zorgt er ook niet voor dat ik me minder vrouw hoef te voelen. Roos pakt niks van mij af, door zichzelf niet als vrouw of man te identificeren. Zo hoef je ook niet álle toiletten genderneutraal te maken. Maar op het moment dat er één genderneutrale toilet is, dan is het dus inclusiever. Dan wordt er niks van je afgenomen, want er is ook nog steeds een vrouwentoilet en een mannentoilet. Net zoals er één toilet toegankelijk is voor rolstoelen – dat maakt het ook inclusiever.”

Wanneer ontdekte jij dat jij niet zoveel had met traditionele genderhokjes?

“Ik denk al wel vrij jong, kijkend naar mijn genderexpressie. Zo waren er tijden dat ik alleen maar tutu’s en lakschoentjes aan wilde doen en dan weer hele grote truien en wijde skatebroeken. Ik heb nooit alleen maar op een vrouwenafdeling gewinkeld en speelde altijd graag met K’Nex.

Ik zou kinderen ook altijd zelf laten kiezen wat ze willen aan trekken en waar ze mee willen spelen, want als kind kunnen ze al een eigen voorkeur creëren. En als jij ze die oplegt, worden ze vanaf jonge leeftijd beperkt in hun vrijheid.”

Heb je tips voor mensen die een relatie hebben of willen met een non-binair persoon?

“Als het goed voelt voor jou, dan is het goed. En de ene non-binaire persoon is de andere niet. Er zijn geen vaste regels, dus praat er zoveel mogelijk over met elkaar. Over alles! Zo heb ik aan Roos op een gegeven moment gevraagd of ik hen mijn ‘vriendje’ of mijn ‘vriendinnetje’ moest noemen. Daar is namelijk niet echt een woord voor.

Roos koos toen voor ‘vriendje’, maar inmiddels hebben we er een nieuw woord voor verzonnen: geen ‘girlfriend’ of ‘boyfriend’, maar ‘joyfriend’. Dus bespreek het met elkaar. En als je een keer iemand mis-gendert, dus iemand per ongeluk verkeerd aanspreekt, dan is dat niet meteen fout. Het kan gebeuren, je bent het nog niet gewend. Zolang je het probeert, is het goed.”

Meer Bedrock?

• Girl op Netflix is een must-see over gender en identiteit in de danswereld
• Danielle (28) richtte de eerste Drag Queen Agency van Nederland op
• Always maakt de verpakking van hun maandverband genderneutraal