Tanja Terstappen Psyche 18 sep 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Hoe betrouwbaar is Neurolinguïstisch Programmeren?

Neurolinguïstisch Programmeren (NLP) werd in de jaren ’70 bedacht als nieuwe vorm van psychotherapie. Je gaat aan de slag met onbewust sturende gedachtepatronen, emoties en gedrag. In een cursus ‘programmeer’ je je gedrag en manier van communiceren opnieuw door nieuwe patronen aan te leren die wél naar succes zouden leiden. Omdat deze methode geen wetenschappelijke ondersteuning krijgt, is de therapie omstreden.

We vroegen psycholoog Marcelino Lopez of het nou werkt, dat NLP.

Neurolinguïstisch Programmeren

NLP was een vernieuwende, verfrissende methode, vertelt Marcelino: “De oprichters, Bandler en Grinder, waren frisse, charismatische rebellen die de oude vastgeroeste therapeutische status quo tartten met kortdurende, praktische en oplossingsgerichte interventies.

Al die verhalen over spectaculaire transformaties en razendsnelle veranderingen… Toen ik jong was, wilde ik dat ook.”

Placebo-therapie

Maar, schrijft Marcelino in een artikel, uiteindelijk maakt de vorm van therapie die je kiest niet veel uit. “Ondanks dat elke therapieschool een andere theorie heeft over wat klachten veroorzaakt dan wel verlicht, gebruiken álle therapieën drie kernstrategieën. En die liggen nogal voor de hand: de cliënt zich anders laten gedragen, de cliënt helpen iets te accepteren en de client anders naar zijn situatie laten kijken.”

Lees ook: Hoe je je immuunsysteem kan versterken door te werken aan je mentale gezondheid

In twee van drie gevallen worden redelijke resultaten behaald met therapie. Marcelino: “Maar het maakt eigenlijk weinig uit welke therapie dat dan is. Er is bijna geen verschil in effectiviteit tussen de verschillende psychotherapieën. Ze werken allemaal gemiddeld gezien even goed of slecht. Ook inhoudelijk tegenstrijdige therapieën, bijvoorbeeld mindfulnesstherapie vs. schematherapie, en zélfs placebo-therapiën werken best oké. Dat is nogal ontnuchterend.”

Therapie

Welke therapie je ook neemt, de kans is groot dat er ergens in de vicieuze cirkel waarin je vastzit een doorbraak ontstaat. “In ieder geval tijdelijk. Als de therapeut, van welke therapeutische school ook, autoriteit uitstraalt, goed aansluit bij de beleving van zijn cliënten, hen vervolgens met hun spoken en blinde vlekken confronteert en motiveert te experimenteren met nieuw gedrag, dan zullen zijn diensten steevast bij een aantal klachten helpen.”

Toontje lager

“Ook NLP kan nuttig zijn bij het bereiken van persoonlijke doelen en het tackelen van relatief duidelijke angsten, zoals verlegenheid of sociale angst,” legt Marcelino uit. “Bij hardnekkige, complexe of meer organische psychische problemen zou ik NLP alleen niet snel aanraden. NLP geeft hoop op snelle, makkelijke oplossingen. Daarom is het in de zakelijke wereld zo’n succes. Maar bij serieuze problemen is dat vaak niet genoeg. Sterker nog, dan kan het averechts werken. Sommige problemen kun je niet wegdenken of weghypnotiseren na een cursus NLP. En veel NLP-coaches doen vaak voorkomen dat het wel kan. Dat is achteraf juist extra teleurstellend.”

Ook interessant: Niet lekker in je vel? Dit is wat bloesemtherapie kan doen

Omdat de werking van NLP wetenschappelijk niet te onderbouwen is, wordt het gezien als pseudowetenschap. “Veel mensen hebben baat gehad bij NLP, maar het is niet zo speciaal als de oprichters of coaches vaak willen doen geloven. En het pseudowetenschappelijke bestaat erin dat ze over de jaren heen veel claims hebben gemaakt, zowel de oprichters als hun opvolgers, die gewoon niet blijken te kloppen.

Hun ideeën over het brein, het onbewuste en hoe je dat kunt herprogrammeren, kloppen niet. Grinder en Bandler, en hun opvolgers, hebben ook niet kloppende claims gemaakt over bijvoorbeeld de betekenis van oogbewegingen, persoonlijkheidstypen, de bijna bovennatuurlijke werking van hypnose, etcetera.”

NLP

“De NLP’ers hebben hun vernieuwende strategieën trouwens niet zelf verzonnen, maar afgekeken van andere effectieve therapeuten. Dat zeggen ze ook eerlijk. NLP’ers hebben daar weer hun eigen model met bijbehorend jargon van gemaakt en dat met heel veel succes gecommercialiseerd. Door het lezen van Bandler en Grinder raakte ik geïnteresseerd in de mensen bij wie zij in de leer waren geweest. Milton Erickson, Virginia Satir, Gregory Bateson. Ik vind die mensen uiteindelijk eerlijker, bescheidener, betrouwbaarder en daardoor interessanter.”

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Maar, stelt Marcelino: “Therapeuten en psychologen weten gewoonweg nog niet zoveel over ons brein en hoe ze dat het beste kunnen beïnvloeden. Dus niet alleen NLP’ers moeten een toontje lager zingen, de rest van de therapeuten en psychiaters hebben ook alle reden om bescheiden te zijn.”

Welke therapie moet je dan wél kiezen?

“Uiteindelijk draait het om persoonlijke voorkeur voor een bepaalde therapie of therapeut. De een heeft liever een praktische, nuchtere therapie, een ander juist een spirituele, de ander liever NLP. Maar je moet altijd zelf blijven meedenken. Therapie is voorlopig nog steeds meer kunst dan kunde. Ook al zijn sommige therapeuten inspirerend, wijs en een heel fijne gesprekspartner waarvan je veel kunt leren.”

“Ik zou voor de therapeut gaan met weinig starre veronderstellingen en claims”, raadt Marcelino aan. “Eentje waarmee je een goede klik hebt, die jou duidelijk laat weten wat de doelen en strategieën van de therapie zijn en je niet onnodig laat zwemmen. Als je na een paar behandelingen geen vooruitgang boekt of begrijpt waarmee je bezig bent, zou ik verder kijken naar een andere therapeut.”

Meer over therapie

• Hoe ademen therapeutisch kan werken
• 10 simpele tips van therapeuten voor het beschermen je mentale gezondheid
• De dingen die je wilt weten vóórdat je in therapie gaat