Tessa Ham Psyche 20 okt 2020, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Wat doet multitasken met de hersenen en waarom is het zo slecht voor ons?

Het is vast niet de eerste keer dat je hoort dat multitasken slecht voor je is en toch lijken we er maar geen afscheid van te kunnen nemen. Een mailtje beantwoorden terwijl je eigenlijk bezig bent met een andere taak. Een berichtje op je telefoon checken terwijl je een koffietje drinkt met een vriend(in). Op Instagram scrollen terwijl de televisie op de achtergrond aanstaat. We zijn allemaal schuldig aan multitasken. Maar niet geheel verrassend is deze constante stroom van prikkels een hel voor je hersenen.

We moeten wakker geschud worden. Tijd om ons met de neus op de feiten te drukken. Wat doet multitasken met de hersenen en waarom is het zo slecht voor ons? En misschien nog wel belangrijker: hoe stoppen we ermee?

Hersenen worden gegijzeld

Neuropsychiater Theo Compernolle vertelt het in duidelijke taal. “Wie multitaskt heeft vier keer meer tijd nodig om slechter werk af te leveren, meer fouten te maken en meer stress te ervaren”, zei hij in een Vlaamse talkshow in 2016. Twee jaar later, in 2018, kwam hij opnieuw met deze boodschap. “Non-stop bezig zijn met je smartphone of computer maakt passiever, dommer en minder productief”, zei Compernolle tegen de Vlaamse krant Het Laatste Nieuws. “Onze hersenen worden gegijzeld door hyperconnectiviteit en mulitasking.”

Dat klinkt misschien heftig en een tikkeltje overdreven, maar hoogleraren, andere neuropsychologen en wetenschappelijke onderzoeken zijn het met hem eens. Zo laat onderzoek zelfs zien dat wie vaak (probeert) te multitasken daarmee veranderingen teweeg kan brengen in de hersenstructuur. “De hersenen leren het dan af om zich diep te concentreren”, legt Bert Reynvoet, professor cognitieve neuropsychologie uit aan De Morgen.

Nog meer nadelen

In 2012 ontdekte Jelmer Borst als promovendus al dat we meer fouten maken als we taken tegelijkertijd uitvoeren. Uit een ander onderzoek blijkt dat we ook nog eens trager worden. Respondenten die meerdere dingen tegelijk deden terwijl ze een tekst moesten lezen, deden er meer dan anderhalf keer zo lang over om er inhoudelijke vragen over te kunnen beantwoorden.

Lees ook: Zo kom je in de ‘flow’ (én waarom dat zo lekker is)

Sommige onderzoeken laten ook een verband zien tussen multitasken en mentale gezondheidsproblemen zoals een burn-out en depressie. Hoe ver dat verband reikt is niet duidelijk. Wat wél zeker is dat al dat schakelen tussen taken vermoeiend is. We vragen nou eenmaal meer van onze hersenen.

Waarom multitasken we dan nog?

Jeetje, denk je nu misschien. Waarom multitasken we dan nog als we deze informatie kennen? En erger nog: waarom kom je na het lezen van dit artikel al weer in de verleiding om je Instagram even te checken terwijl je eigenlijk met een andere taak bezig zou moeten zijn? Dat komt omdat elke notificatie een stoot van het geluksstofje dopamine veroorzaakt, waardoor je brein naar meer snakt.

Margriet Sitskoorn, hoogleraar klinische neuropsychologie aan Tilburg University geeft aan Nu.nl nog een verklaring: “De informatie die we vandaag de dag binnenkrijgen doet een beroep op de oude structuren in ons brein. Die reageren heel heftig op emotionele dingen die belangrijk zijn voor overleving: seks, status, angst, voedsel.”

Hoe stoppen we met multitasken?

We hebben bovendien het idee echt efficiënter bezig te zijn als we meerdere dingen tegelijkertijd doen. Nu we weten dat dat niet het geval is, rest de vraag: hoe stoppen we ermee?

Check e-mail op vaste tijden

Op de één of andere manier hebben we het idee dat we altijd bereikbaar moeten zijn via onze mailbox, maar je zal zien dat je het ook prima kunt redden met twee à drie vaste momenten per dag waarop je jouw e-mail checkt.

Voor je telefoon geldt: probeer van je verslaving af te komen, maar dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Houd ‘m in ieder geval uit het zicht tijdens je werk of als je met een vriendin hebt afgesproken en stel limieten voor jezelf in.

Lees ook: Ook zo’n slaaf van je mailbox? Zo neem je zelf weer controle over je werkdag

Werk in focus blokken

Dwing jezelf om gefocust te werken. Een handige manier om dit voor elkaar te krijgen is door bijvoorbeeld de Pomodoro-techniek te gebruiken. Hierbij zet je een timer voor 25 minuten en werk je vervolgens 25 minuten onafgebroken aan één taak. Als de timer afgaat heb je 5 minuten pauze. Na 4 rondes is het tijd voor een langere pauze van 30 minuten.

Pas mindfulness toe

In 2012 liet een Amerikaans onderzoek de effecten van meditatie zien op multitasking. Ze ondervonden dat de respondenten die mediteerden minder negatieve emoties hadden, langer met één taak bezig konden zijn, een verbeterde concentratiespanne hadden en het switchen tussen taken op een meer gefocuste en georganiseerde manier deden.

Robert Bridgeman leert mensen focussen en schreef het boek Rust. Hij raadt aan om de concentratiespier te trainen. Er zijn allerlei manieren om dat te doen, maar de makkelijkste en goedkoopste manier is focussen op je ademhaling. “Die is gratis, heb je altijd bij je en daar hoef je niets voor te doen”, vertelt hij aan RTL. Bridgeman tipt om dit dagelijks een aantal minuten per dag te doen.

Lees ook: Multitasken maakt je niet productiever: 5 manieren om te leren ‘singletasken’