Maartje Vis Betere wereld 12 jan 2024, 07:02

Leestijd: 5 minuten

We eten minder vlees door de klimaatverandering: leveren we daarmee wel écht een bijdrage?

Nederlanders houden meer rekening met hun eetkeuzes in het belang van het klimaat. Sommige wetenschappers koesteren zelfs het idee van een volledig plantaardig dieet. Ergens lijkt dit hard nodig, maar het roept ook vraagtekens op.

Voedsel is volgens het RIVM wereldwijd verantwoordelijk voor ruim 25 procent van de uitstoot van broeikasgassen en onze vleesconsumptie speelt daarbij ook een rol. Nederlanders lijken de ernst van vlees eten steeds meer in te zien. Is dat terecht?

De klimaatverandering beïnvloedt onze eetkeuzes: “Het milieu motiveert mij extra om vegetarisch te blijven”

De reden dat we minder vlees eten, kan je dan ook aan het klimaat of milieu wijden. Het aandeel mensen dat zegt dat ze daardoor minder vaak vlees of vis zijn gaan eten, is namelijk met 3,6 procent toegenomen ten opzichte van 2020 (16,2 procent in 2020; 19,8 procent in 2023). Dat komt naar voren uit onderzoek van het CBS over de opvattingen en gedragingen van Nederlanders tegenover thema’s als klimaatverandering, duurzaam wonen en duurzame voeding.

Welke effecten heeft vlees eten op het milieu?

• Het houden van vee draagt bij aan het broeikaseffect en de klimaatverandering, omdat er bepaalde gassen vrijkomen. Denk aan CO2, CH4 en N2O. Ook zorgt het verbouwen en vervoeren van veevoer voor uitstoot.
• Voor het houden van vee is mest nodig. Mest zorgt ervoor dat de biodiversiteit op het land en in het water afneemt. Bepaalde stoffen uit mest, zoals Ammoniak, kunnen namelijk in oppervlakte- en grondwater terechtkomen en dat werkt vervuilend.
• De veehouderij zorgt voor fijnstof en het is ongezond voor ons om dat in te ademen. In de directe omgeving zorgt het ook voor een vieze geur.
• Veehouders gebruiken antibiotica om infecties bij de dieren te bestrijden. Antibiotica is niet goed, omdat we daardoor moeilijker genezen als we van bepaalde bacteriën ziek worden. Die bacteriën kunnen namelijk resistent worden voor antibiotica.

Tegenbeweging

Toch lijkt er ook een tegenbeweging te zijn van mensen die het eten van vlees bijvoorbeeld niet van belang vinden voor het klimaat.

In het onderzoek van het CBS werd ook de opvatting ‘Mijn invloed op de klimaatverandering is zo beperkt, dat het niet uitmaakt wat ik doe of laat’ onderzocht. Het aandeel mensen wat het daarmee volledig eens is, was met 1,4 procent gestegen.

Ook gaven meer mensen aan het daar niet eens, maar ook niet oneens mee te zijn. Dit aandeel was met 2,4 procent gestegen. Ondanks deze cijfers, zien we dat mensen op het gebied van voeding dus wél meer rekening met het klimaat lijken te houden.

Makkelijker om minder vlees te eten door de klimaatverandering

Martijn van der Meer (20) uit Wateringen is vegetarisch. Nu de aandacht en ernst rondom het klimaat steeds groter lijkt te worden, vindt hij het belang van geen vlees eten nog belangrijker geworden. “Ik vind het beter voor mijn gezondheid, de planeet en de dieren. Het milieu motiveert mij extra om vegetarisch te blijven.”

Vijf jaar geleden besloot Martijn om geen vlees en vis meer te eten. Nu is hij het gewend en het idee van vleesvervangers lijkt meer geïntegreerd te zijn in de maatschappij. “Er zijn nu heel veel vleesvervangers bijgekomen, daardoor vind ik het nu makkelijker om vegetarisch te zijn.”

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Is minder vlees eten dan the key tegen de klimaatverandering?

De meningen verschillen. Het eten van vlees lijkt volgens vele wetenschappers ‘ernstige’ gevolgen te hebben op onze planeet. Dat blijkt uit een rapport van The EAT-Lancit Commission, een op wetenschap gebaseerd platform dat een eerlijk, duurzaam en gezond voedselsysteem voor de wereld nastreeft. Het rapport staat in het teken van onze voedselzekerheid in 2050 en raadt een dieet aan dat voornamelijk op plantaardig voedsel gebaseerd is. Door minder dierenproducten te eten, verbetert onze gezondheid en het heeft dus voordelen voor onze maatschappij.

In actie over de hele wereld

Over de hele wereld is het dus volgens deze wetenschappers belangrijk om naar het voedingspatroon te kijken van de bevolking. Welke mensen minder vlees zouden moeten gaan eten, verschilt. Dat ligt bijvoorbeeld ook aan hoe welvarend een regio is.

Experts hebben kritiek: minder vlees eten? Dat lost de klimaatverandering niet op

Ondanks het rapport het verminderen van vleesconsumptie beaamd, is niet iedereen het daarmee eens. Frank Mitloehner, hoogleraar en specialist op het gebied van luchtkwaliteit, kijkt kritisch naar de kwestie. Volgens hem gaat het opgeven van vlees dan ook niet het klimaat redden.

“Vergis je niet, de veehouderij heeft inderdaad een rol gespeeld bij het bevorderen van de opwarming van de atmosfeer, maar niet in de mate waarin andere sectoren zoals transport en energie dat doen”, zegt hij in een betoog uit 2022. Daarmee wil hij aangeven dat vleesconsumptie te veel in verband wordt gebracht met de uitstoot van broeikasgassen.

Ook heeft hij een ander scherp statement: “Het is verbijsterend hoeveel mensen blijven denken dat het opgeven van vlees, zelfs één keer per week, een aanzienlijke impact zal hebben op hun individuele ecologische voetafdruk.” In het betoog van deze uitspraak haalt hij meerdere onderzoeken aan die dat bevestigen.

Uiteenlopende meningen

Minder vlees eten lijkt ergens dus van groot belang, maar de voortdurende debatten bewijzen ook het tegendeel. Eén ding is tenminste zeker: klimaatverandering is een big issue en daarvoor hoort een gepaste oplossing te komen.