Lisanne van Marrewijk Psychologie 4 jun 2021, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Zo zorg je dat iedereen naar je luistert als je aan het woord bent

Zeggen wat je bedoelt en gehoord worden, het klinkt heel simpel en straight forward. Toch is effectief communiceren lang niet zo makkelijk als je misschien denkt. Er zijn allerlei aspecten die kunnen zorgen voor (flink) wat ruis op de radar. Eén daarvan is echte aandacht. Hoe zorg je ervoor dat mensen daadwerkelijk naar je luisteren als je je verhaal doet?

Onderdeel van effectief communiceren is weten hoe je met aandacht naar iemand luistert, maar ook weten hoe je ervoor zorgt dat anderen aandachtig naar jóuw verhaal luisteren.

Mensen laten luisteren

Het overkomt me meermaals dat ik een verhaal doe en ik mensen gewoon zie afdruipen. Telefoon erbij, gaapje hier, gaapje daar, een grote staarcontest met alles behalve mijn ogen. Ik ben de aandacht kwijt.

Nu meetings en calls vrijwel allemaal online plaatsvinden, kom ik helaas nog slechter uit de verf. En ik ben niet de enige, want onderzoek van professor Elizabeth Newton wijst uit dat slechts 2,5% van onze communicatie effectief overkomt.

Hoe kun je het best lastige gesprekken voeren? Deze expert heeft het antwoord

Hoe zorg je ervoor dat mensen aandachtig naar je luisteren als je aan het woord ben? Volgens Psychology Today is er een 3-stappenplan waarmee je ervoor zorgt dat mensen niet met hun gedachte wegdromen naar leukere plekken.

1. Weet met wie je praat

Voordat je überhaupt begint met je verhaal is het belangrijk om je af te vragen wie je publiek is. In hoeverre snappen de mensen met wie je praat waar jij het over hebt? Wat is hun basislevel van kennis? En met welke blik kijken zij naar jouw verhaal?

In de psychologie wordt dit onderzocht aan de hand van zogenaamde ‘mentale modellen’; de mentale representaties die mensen creëren om lastige onderwerpen te begrijpen. Deze modellen kunnen bijvoorbeeld niet kloppen of niet volledig zijn doordat ze in het verleden andere informatie hebben gekregen of weinig interesse hebben in het onderwerp.

Zo geeft Psycholgy Today als voorbeeld dat in onderzoeken naar voren kwam dat mensen vaak het idee hebben dat ze goed geïnformeerd zijn over kanker, maar dat ze toch veel misvattingen hadden over de oorzaak, behandeling en andere aspecten van de ziekte.

Vraag je dus, voordat je met je verhaal begint, af in hoeverre jouw publiek al is geïnformeerd over het onderwerp. Zou die informatie fout kunnen zijn geweest? Vanuit welke rol of beleving luisteren ze naar jouw verhaal? Pas hier je verhaal op aan, zodat je informatie goed overkomt.

Hoe kun je het best lastige gesprekken voeren? Deze expert heeft het antwoord

2. Welke informatie heeft je publiek nog nodig?

Als je helder hebt wat het basislevel van kennis is, is het belangrijk om te kijken welke informatie je publiek nog nodig heeft voordat ze jou echt kan gaan begrijpen.

In de pandemie-situatie waar we in zitten, kan het bijvoorbeeld helpen om de kennis van mensen omtrent vaccinaties op te krikken (hoe werkt zoiets), zodat mensen vervolgens kunnen begrijpen waarom een vaccinatie nuttig is.

Bedenk dus welke informatie nog moet worden gedeeld om ervoor te zorgen dat jullie allemaal op hetzelfde kennislevel belanden.

10 tips om betere gesprekken te voeren in een wereld waarin we niet meer naar elkaar luisteren

3. Gebruik metaforen

Het is niet gek dat mensen met hun aandacht afdruipen als jij woorden gebruikt die ze niet snappen of verhalen vertelt waarmee ze zich niet kunnen identificeren.

Het makkelijkste en meest effectieve wat je kunt doen, is het onderwerp of de situatie begrijpelijk maken door een metafoor te gebruiken. Een vergelijkbare situatie waarmee de doelgroep zich wel kan identificeren. Zo maak je een abstract verhaal ineens levendig en begrijpt de ander sneller waar je het over hebt.

Een leuk voorbeeld is een verhaal van Universiteit van Nederland waarin een sterrenkundige uitlegt hoe oud het heelal is. Hier heb je als leek totaal geen idee van, totdat hij de metafoor gebruik met woorden. Hij legt uit dat de periode waarin wij als mensen op aarde zijn het laatste woordje van een 20-delig woordenboek is. Kijk, nu krijg ik een beeld van de oudheid van het heelal.

Let wel goed op welke metaforen je gebruikt. Niet elke metafoor is even effectief. Zo kan het er ook voor zorgen dat een bepaalde metafoor je boodschap afzwakt, zoals Corona vergelijken met de griep waardoor mensen de ernst van de pandemie onderschatten.

Goed communiceren

Vergeet niet: goed kunnen communiceren is een echte skill en niet iets wat je over één nachtje slapen leert. Het vereist oefening en oefening en nog wat oefening. En dat baart uiteindelijk kunst.

We luisteren niet meer naar elkaar – 10 regels om weer goede gesprekken te voeren