Julia van Buuren Welzijn 29 jun 2024, 12:00

Leestijd: 2 minuten

Dit is waarom vrouwen meer risico lopen bij het gebruik van medicijnen

Voordat een medicijn beschikbaar is, wordt het uitgebreid getest. Alleen zijn vaak voornamelijk gezonde (witte) mannen de proefpersonen. En dat terwijl vrouwen vaker medicijnen slikken en meer last hebben van bijwerkingen. Hoe zit dit?

Jarenlang was er een ‘bikinivisie’: er werd gedacht dat het mannen- en vrouwenlichaam exact hetzelfde was op de lichaamsdelen onder de bikini na. Inmiddels zijn wetenschappers hier van op terug gekomen.

Medijnen testen

Wanneer een medicijn voor het eerst wordt getest, gebeurt dit vaak bij een kleine groep gezonde jonge mannen. Er wordt dan gekeken naar hoe het medicijn reageert in het lichaam. Als dit veilig genoeg is, worden er verdere testen uitgevoerd en uiteindelijk wordt er op basis hiervan bepaalt welke doseringen en bijwerkingen er in de bijsluiter komen.

Aandacht voor het vrouwenlichaam

Ondanks dat medicijnen steeds vaker op mannen en vrouwen worden getest, wordt het behandeleffect vrijwel nooit apart per geslacht beschreven. Er is dus nog steeds niet genoeg aandacht voor het vrouwenlichaam dat anders kan reageren op medicijnen.

Bij het vrouwenlichaam spelen hormonen en de menstruatiecyclus een grote rol en ook de lengte en het lichaamsgewicht verschilt vaak van mannen. Hierdoor kan het zo zijn dat vrouwen last hebben van andere bijwerkingen of dat het medicijn bij hen helemaal niet werkt. Daarnaast gebruiken vrouwen meer en langduriger medicijnen en blijkt dat ze vaker last hebben van bijwerkingen. 33 procent van de vrouwen belandt zelfs in het ziekenhuis door deze bijwerkingen.

Waarom zijn mannen proefpersonen?

De gezonde witte man is altijd de standaard proefpersoon geweest. Dit komt omdat van oudsher de man en het mannenlichaam de norm was en vrouwen met hun problemen daarbij ondergeschikt waren. Daarnaast zochten wetenschappers proefpersonen op de universiteit, een plek waar alleen maar jonge witte mannen rondliepen.

Ook is het voor weterschappers makkelijker om een homogene groep te onderzoeken, zo hoeft er bijvoorbeeld geen rekening gehouden te worden met een menstruatiecyclus of een wisselende hormoonspiegel. Bovendien waren ze bang, door ervaringen uit het verleden, dat vrouwen mogelijk zwanger bleken te zijn en dat het onderzoek negatieve effecten kon hebben op de baby.

Wat kun je zelf doen?

Er is al steeds meer aandacht voor de blinde vlekken in onderzoek naar geneesmiddelen. Zo worden vrouwen, mensen van kleur, kinderen, ouderen of mensen met een ziekte steeds vaker als proefpersonen gebruikt. Toch kan het altijd beter.

Wat kun je zelf doen? Hoogleraar klinische farmacometrie Birgit Koch benoemt dat het altijd verstandig is om je lichaam goed in de gaten te houden als je met nieuwe medicijnen start. Merk je dat er iets verandert in je lichaam? Neem dan contact op met je huisarts. Het maakt dan niet uit of je klachten wel of niet in de bijsluiter staan, want jij kent je lichaam het beste. Wel benadrukt ze dat ernstige bijwerken maar zelden voorkomen. “Wees alert, maar word niet hypochondrisch”, vertelt ze.

Waarom vrouwen gevoeliger zijn voor angsten en depressies