Maaike Kooijman Psyche 30 sep 2020, 06:00

Leestijd: 7 minuten

Dit is de (mathematische) formule voor geluk volgens Mo Gawdat

Stel, je bent Chief Business Officer van Google X. Je hebt een geweldige baan, een torenhoog salaris en als klap op de vuurpijl ook nog eens een leuk gezin. Kun je dan ongelukkig zijn? Nee, zou je bijna denken. Ja, bewijst ingenieur Mo Gawdat, auteur van De logica van geluk.

“Hoe meer fortuin ik vergaarde, hoe ongelukkiger ik werd. Het probleem was dat ik ondanks al die financiële en intellectuele prikkels niet in staat bleek om plezier te hebben in het leven,” schrijft Gawdat. Dat wilde hij oplossen. Niet op een zweverige manier, maar als een echte ingenieur: door een geluksformule te ontwikkelen.

Want geluk is net zo logisch als wiskunde, beweert hij. “Als softwareontwikkelaar probeerde ik de code te vinden die ik te allen tijde op mijn leven kon toepassen om voorspelbaar geluk te genereren.”

10 miljoen mensen

En dat lukte hem nog ook. Jarenlang leefde hij als gelukkig man, maar zijn formule kon pas echt getest worden toen hij een enorm verlies te verwerken kreeg: de dood van zijn zoon Ali. Niet alleen zijn zoon, maar ook zijn beste vriend – en bovendien een groot inspirator. Ali was altijd vredig, iedereen hield van hem.

Om de herinnering aan hem en zijn gedachtegoed in leven te houden, besloot Gawdat zijn theorie te delen met zo veel mogelijk mensen. Het resultaat: De logica van geluk. Op de binnenflap prijkt groot: ‘Doel van de auteur: 10 miljoen mensen gelukkig maken met dit boek.’ Maar hoe dan?

Ook lezen: Waarom het stellen van doelen onontbeerlijk is voor geluk

Eén ding is duidelijk: succes is geen voorwaarde voor geluk, constateerde Gawdat al snel. “Geluk is niet iets waarop je wacht en waarvoor je werkt alsof het verdiend moet worden. Het moet ook niet afhankelijk zijn van externe factoren en nog minder van grillige omstandigheden als carrièresucces en toenemend vermogen. Geluk vinden is niet moeilijk, maar we zoeken op de verkeerde plaatsen. We zien geluk als een bestemming, terwijl het in wezen de plek is waar wij allemaal zijn begonnen.”

Standaardinstelling

Gawdat vergelijkt mensen met apparaten: volgens de standaardinstelling die we bij onze geboorte meekrijgen, zouden we allemaal gelukkig zijn. Zolang er geen redenen op ons pad komen die ons ongelukkig maken, voelen we ons allemaal goed. Het probleem is dat we aangeleerd hebben dat we wél eerst dingen moeten bereiken om geluk te kunnen voelen.

Met dat inzicht kwam hij tot de geluksformule: ‘Geluk = jouw perceptie van de gebeurtenissen in je leven – jouw verwachtingen van het leven’. Als je de gebeurtenissen als gelijk aan of groter ervaart dan je verwachtingen, ben je gelukkig – of in ieder geval niet ongelukkig.

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Diep geluk

Het gaat dus allemaal om die ervaring, de manier waarop je tegen dingen aankijkt. Pijn ervaren we bijvoorbeeld allemaal als negatief, terwijl ook pijn heel nuttig is. “Als je maag knort, ga je eten. Als je last hebt van een verstuikte enkel, neem je de rust om te herstellen.” Waar pijn nuttig is, levert lijden echter niets op. Lijden is een vorm van zelfopgelegde pijn, waar we helemaal niks aan hebben.

Ook interessant: 3 manieren om uit de sleur op werk te komen en je werkgeluk te verhogen

Kortom: geluk is een bewuste keuze, het veranderen van je percepties én verwachtingen. Maar hoe doe je dat? Daarvoor ontwikkelde Gawdat een simpel geluksmodel: 6-7-5.

Het doel van het model is niet alleen om in een staat van geluk te belanden – een tijdelijke staat die ontstaat door positieve gedachten – maar om in een blijvende staat van ‘diep geluk’ te komen, waarin je het leven neemt zoals het is. Een soort innerlijke rust, noemt Gawdat het: “Richt je op het grote geheel in plaats van op tegenslagen.”

Hoe kom je daar?

Maar hoe kom je daar dan, in die staat van diep geluk? Het 6-7-5-model betekent het volgende: er zijn 6 grote illusies die je in een staat van verwarring houden (de meest negatieve staat, die ver voor de staat van geluk ligt), 7 blinde vlekken die je blik op het dagelijks leven vervuilen en 5 ultieme waarheden.

“Elimineer de 6 grote illusies, poets de 7 blinde vlekken en hou vast aan de 5 ultieme waarheden als je wil dat het geluk aanhoudt.”

Die 6 illusies zijn bijvoorbeeld de illusies van Gedachte, Zelf, Kennis, Tijd, Controle en Angst. De illusie van Gedachte houdt in dat we denken dat we ons brein niet kunnen sturen, terwijl dat wel kan. In zijn boek geeft Gawdat daar een aantal oefeningen voor.

De illusie van Zelf leert je dat jij niet je fysieke gedaante bent, niet je ego en ook niet je plaats in deze wereld, maar pas wat daaronder ligt. Dan hebben we nog de illusie van Kennis: onze overtuiging iets echt te weten leidt tot arrogantie, en arrogantie is een vorm van lijden.

Illusie van Tijd

De illusie van Tijd is een lastige. “We leren hoe we moeten functioneren binnen de regels van tijd, maar we begrijpen nooit zijn aard,” schrijft Gawdat. “Onze worsteling het verleden en de toekomst te begrijpen staat ons geluk in de weg.” De volgende illusie, die van Controle, is voor mij een heel confronterende (controlfreak hier), maar heeft tegelijkertijd geen verdere uitleg nodig.

Tot slot is er de illusie van Angst. Het zijn je daden en niet je angsten die je vooruit helpen, maar je moet angsten wel herkennen én erkennen. Gawdat biedt je een uitgebreid stappenplan om de confrontatie met je worst case scenarios aan te gaan.

Overleven zonder blinde vlekken

Daarnaast zijn er dus die zeven blinde vlekken: filters, aannames, voorspellingen, herinneringen, oordelen, emoties en overdrijving. Allemaal trucjes van het brein om te overleven, die tegelijkertijd de wereld om ons heen vervormen. In de tijd van jagers en verzamelaars waren ze heel nuttig, maar nu niet meer. Sterker nog, die neiging van het brein om altijd maar te bekritiseren, te oordelen en te klagen, maakt je niet bepaald gelukkiger. “Dus leer je brein de waarheid te vertellen, de gehele waarheid en niets dan de waarheid,” benadrukt Gawdat.

Als je al die illusies en blinde vlekken hebt weggeveegd, kom je uit op de 5 ultieme waarheden. Of nou ja, zíjn ultieme waarheden, zegt Gawdat: hij wil zich natuurlijk niet schuldig maken aan zijn eigen illusie van Kennis. Hoewel de waarheden je vaak boos maken of andere negatieve emoties oproepen, geven ze je uiteindelijk vrijheid.

Leef de waarheid

De waarheden, dingen die ‘echt’ zijn, zijn Nu, Verandering, Liefde, Dood en Ontwerp. Aan het nu en aan verandering kun je niet ontsnappen, dus kun je maar het beste in het nu leven en daar niet al te onrealistische verwachtingen van hebben.

Onvoorwaardelijke liefde is volgens Gawdat de enige blijvende emotie, een gevoel zonder gedachte. ‘Liefde is nooit verspild. Hou van alles en iedereen, dus ook van jezelf.’

Ook Dood hoort bij de 5 waarheden. Ja, de dood is een beetje een taboe, en omdat we er nooit over praten, zijn we er ook bang voor. Maar zonder dood zou er ook geen leven zijn. Dat betekent niet dat je niet boos mag zijn op de dood, maar uiteindelijk zet het wel van alles over je eigen leven in perspectief.

Lees ook: Onderzoek bewijst: een relatie maakt je niet per se gelukkiger

Ook Ontwerp heeft met perspectief te maken, in dit geval de vraag of er een ontwerper is van de wereld of niet (‘Iedereen aanbidt, we kunnen alleen kiezen wat we aanbidden’). Waar je ook in gelooft, het is in ieder geval belangrijk om het ontwerp te accepteren.

Klinkt lastig? Is het ook. Maar als je het model in kleine stappen implementeert in je leven en dat met voldoende aandacht doet, zou de Geluksformule van jouw leven uiteindelijk in balans moeten raken. “Als niets zeker is – en dat is bijna altijd het geval – kies voor geluk. Leef de waarheid. Zo eenvoudig is het vinden van geluk.”

Meer lezen over de zoektocht naar geluk?

• In 11 dagen tijd gelukkiger en gezonder (met deze wetenschappelijk bewezen stappen)
• ‘Happiness’ deze prachtige short movie over de zoektocht naar geluk móét je zien
• Hoe negatieve emoties je juist gelukkiger kunnen maken