Tessa Ham Werk 2 mrt 2021, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Kan een leven zonder werk ook zinvol zijn?

Experts verwachten dat er in de komende jaren steeds meer banen worden overgenomen door robots en automatisering. Als we heel ver in de toekomst kijken, zou dat betekenen dat het onnodig voor mensen wordt om überhaupt te werken. Zou dat een goede ontwikkeling zijn? Bijvoorbeeld voor het aantal mensen met burn-outs en stress? Of hebben we de zingeving van werk juist nodig voor onze mentale gezondheid? Kunnen onze levens nog wel zinvol zijn in een werkloze toekomst?

Dat is precies de vraag waar academicus John Danaher antwoord op probeert te geven in zijn paper.

Steeds meer automatisering

Dat mensen dankzij technologie steeds minder nodig zullen zijn in het werkveld, staat buiten kijf. In een interview met 60 minutes voorspelde kunstmatige intelligentie-expert Kai Fu Lee dat in de komende 25 jaar 40 procent van de banen door robots en automatisering zal worden overgenomen. Ook een Oxford-onderzoek waarschuwt dat het onvermijdelijk is dat grote groepen mensen dankzij deze ontwikkeling te maken krijgen met werkloosheid.

De vraag die dat oproept is natuurlijk hoe erg dit is als we er tegelijkertijd voor kunnen zorgen dat mensen wel kunnen rondkomen, door bijvoorbeeld een basisinkomen.

Is het werkleven nu wel zinvol?

Volgens Danaher is het heel goed mogelijk dat het leven zinvol blijft in een werkloze toekomst. Sterker nog, het zou kunnen dat mensen juist een zinvoller leven kunnen leiden. Want eerlijk is eerlijk: het werk van het overgrote deel van de mensheid voelt nu vaak zinloos. Vaak is het werk repetitief, oninteressant en soms zelfs onprettig door vervelende collega’s en een baas die aan micromanagement doet.

Gelukkig vindt de generatie millennials het wel belangrijk om een baan te vinden waarbij ze genoeg uitdaging krijgen en gelukkig zijn. Toch is er een groot deel van de mensen dat na een werkdag fysiek en mentaal uitgeput is. Ze werken omdat ze moeten, niet omdat ze willen. Als je naar deze feiten kijkt, zou je kunnen zeggen dat de mentale gezondheid erop vooruit gaat als we niet meer hoeven werken.

Wat bepaalt je werkgeluk? En wanneer is het tijd voor een nieuwe baan? Een gelukspsycholoog legt uit

Maar er bestaat ook een groot argument waarom de mentale gezondheid juist achteruit zal gaan als we niet meer werken. We weten dat werk niet alleen maar belangrijk is om geld te verdienen en brood op de plank te krijgen. Het zorgt er ook voor dat mensen hun vaardigheden kunnen ontwikkelen, effectief kunnen zijn, bij kunnen dragen en een verschil kunnen maken in de wereld.

Hoe kan een leven zonder werk voor zingeving zorgen?

Het is dus belangrijk om andere manieren te vinden om van deze voordelen te profiteren, mochten we in de geschetste toekomst van de intro terechtkomen. Dat is misschien lastiger dan je in eerste instantie denkt. Neem vrijwilligerswerk bijvoorbeeld, een goede manier om je zinvol te voelen. Maar zou dat in de toekomst toch niet afvallen als optie? Robots zouden bijvoorbeeld zorgen voor de zieken. En nierdonaties worden overbodig door 3d-printers.

https://www.bedrock.nl/uur-per-week-werken/

Hetzelfde geldt voor het ontwikkelen van onze vaardigheden. Waarom zouden we nog goed worden in zaken als schaken of muziek maken, als technologie hierin veel beter is? Kort gezegd: Danaher is over het algemeen niet echt positief over zingeving in de toekomst.

Zelf sta ik er wat positiever in. Robots kunnen dan voor onze ouderen zorgen, tijdens de coronacrisis hebben we gezien hoe belangrijk menselijk contact is. Een praatje betekent veel voor iemand die anders de hele dag alleen is. Daarnaast ben ik er zeker van dat mensen alsnog hun vaardigheden kunnen ontwikkelen en zingeving kunnen halen uit de hobbyprojecten waar ze nu door hun fulltime baan geen tijd voor hebben.

Het zal zeker een uitdaging worden om het leven zingeving te blijven geven als we niet meer hoeven werken. Maar onmogelijk? Dat denk ik niet. Tegelijkertijd is het een mooie reminder dat we dankbaar moeten zijn voor de zingeving die ons werk ons momenteel brengt.

Werken voor geld is een achterhaald concept (maar onze bedrijven zijn hier wel op ingericht)

Psychology Today