Winnie Verswijvel Psychologie 26 dec 2019, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Een leugenaar spotten? Dat is makkelijker dan je denkt, volgens deze TED Talk

In onze maatschappij wordt er behoorlijk wat waarde gehecht aan eerlijk zijn. Toch verbuigen we volop de waarheid, want wie maakt er nooit een leugentje om bestwil? Des te interessanter is het om te weten dat er manieren zijn om leugenaars te spotten.

Volgens onderzoek gepubliceerd in de Journal of Personality and Social Psychology liegen mensen gemiddeld in 1 op de 5 dagelijkse interacties. Dat is een immens aantal! Maar hoe weten we dan of iemand liegt of niet? Ook dáár heeft de wetenschap heel wat over te zeggen!

Leugens spotten: serious business

Pamela Meyer vat het goed samen in haar Ted Talk: ‘How to spot a liar‘. Daarin zet Meyer enkele rake, maar belangrijke waarheden (pun intended) over liegen op een rijtje.

• Liegen vergt samenwerking. Leugens hebben immers geen kracht omdat ze verteld worden. Leugens hebben kracht omdat anderen erin geloven.
• Misleiding en leugens kunnen dramatische gevolgen hebben. Denk maar aan bedrijfsfraude of de bankencrisis. Beeld je maar eens in wat de gevolgen zijn van iemand die met leugens een heel banksysteem ondermijnt!
• We zijn in essentie tegen liegen, maar op een willekeurige dag word je volgens onderzoek 10 tot 200 maal belogen.
• Extraverten liegen meer dan introverten en mannen liegen 8 keer meer over zichzelf dan over anderen. Vrouwen liegen meer om anderen te beschermen.

Razend interessant, toch?

Een leugenaar spotten: zo doe je dat

Dan blijft natuurlijk wel de vraag hoe je leugenaars kan spotten. Want hoewel we vaak een vermoeden of een gut feeling hebben, is dat meestal niet wetenschappelijk onderbouwd.

Volgens Meyer zijn er gelukkig wél stappen die we kunnen nemen om onze weg door het moeras te vinden.

Lees ook: Je gevoelens hebben niet altijd gelijk (en dit is waarom)

1. Taalgebruik

Onderzoek wijst uit dat mensen die graag iets willen ontkennen eerder formele taal gebruiken dan informele. Daarnaast gebruiken leugenaars in hun leugens ook een kenmerkende ‘distantiërende‘ taal.

Dit doen ze om te vermijden dat ze woorden in de mond nemen als ‘in alle oprechtheid’, of ‘om je de waarheid te vertellen’. Dan zouden ze immers makkelijker door de mand vallen.

2. Lichaamstaal

Wanneer Meyer het over lichaamstaal heeft, begint ze meteen met een eye-opener: ‘gooi je aannames maar allemaal bij het grof huisvuil’. Zo goed blijkt onze gut feeling toch niet altijd te zijn. Maar wat klopt er dan wel?

Dit vind je misschien ook interessant: Wat kun je leren van iemands lichaamstaal?

Ten eerste denken we dat leugenaars voortdurend friemelen, maar in feite verstijven ze in hun bovenlichaam wanneer ze liegen.

Ten tweede denken we dat leugenaars je niet in de ogen kijken, maar in feite kijken ze je net iets té veel in de ogen om die mythe te compenseren.

Ten derde lachen leugenaars veel meer dan je zou vermoeden, al is die vaak gefaket om oprecht en hartelijk over te komen. Een gefakete lach kan je herkennen aan het ontbreken van kraaienpootjes in de ogen.

3. Manier van spreken

Wanneer je leugenaars confronteert met hun leugens, zullen ze meer teruggetrokken zijn, meer naar beneden kijken, zachter praten, meer pauzeren en meer van de hak op de tak springen.

Oneerlijke mensen zullen veel meer aandacht besteden aan irrelevante details. Daarnaast is er vaak een kloof tussen wat leugenaars inhoudelijk zeggen en hun lichaamstaal, zoals ja zeggen maar nee knikken.

Door Meyers TED Talk zijn wij inmiddels helemaal gefascineerd door deze wetenschap. Jij ook? Bekijk de volledige TED Talk hier:

Meer boeiende TED Talks?

• Heb jij niet zoveel slaap nodig? Kruip toch maar op tijd onder de wol, legt deze TED Talk uit
• Deze TED Talk leert je hoe je van stress je vriend maakt (ja, echt!)
• Nieuwe taal leren? Na deze TED Talk met tips lukt het je vast en zeker