Sharon van der Werf Psyche 12 aug 2019, 06:00

Leestijd: 2 minuten

Zo word je heel goed in het herkennen van een leugenaar

Het is een eigenschap waar we allemaal goed in zouden willen zijn: het herkennen van een leugenaar. Helaas is dit niet altijd even gemakkelijk. Het Nederlandse onderzoeksduo Mariëlle Stel en Eric van Dijk deed hier onderzoek naar, en wat blijkt: je kan een leugenaar beter betrappen op negativiteit, dan op positiviteit. Over het algemeen zijn wij mensen niet zo goed in het herkennen van leugens en misleiding. Mariëlle Stel (Universiteit Tilburg) en Eric van Dijk (Universiteit van Leiden) onderzochten dit fenomeen, en kwamen er achter dat mensen een onjuiste opvatting hebben over aanwijzingen voor misleiding en leugens.

Ga af op emoties

Zo zouden we een leugenaar op zijn leugens betrappen als hij tekenen van nerveus gedrag vertoont, maar eigenlijk vertonen leugenaars juist minder non-verbale signalen die zouden betekenen dat ze niet bedoelen wat ze zeggen. In plaats van jezelf af te vragen of de persoon tegen je aan het liegen is, is het beter om jezelf af te vragen in hoeverre deze persoon emotie voelde tijdens het vertellen van het verhaal. Tijdens het vertellen van een verhaal vertoon je namelijk meerdere emoties. Was het angst, boosheid, blijdschap of verdriet?

Lees ook: Duurt eerlijkheid echt het langst? Deze relatietherapeut betwijfelt het

Het Nederlandse onderzoeksduo onderzocht deze theorie met een groep acteurs, die na het zien van The Jungle Book (positieve emoties) of Sophie’s Choice (negatieve emoties) op camera liegen of de waarheid spreken. De deelnemers van het onderzoek kregen de beelden van de acteurs te zien zonder audio. Zij waren dus volledig gefocust op het gezicht en de emoties van de acteurs.

Negatieve emoties faken?

De deelnemers waren nauwkeuriger in het beoordelen van de negatieve dan de positieve emoties. Deze ondervinding ondersteunt dat het moeilijker is om een negatieve emotie te faken. Ga maar bij jezelf na: het is gemakkelijker om te doen alsof je vrolijk bent, dan te doen alsof je boos of verdrietig bent.

Lees ook: Volgens deze studie zijn mensen die vloeken eerlijker

Er was ook nog een tweede studie, die meer deelnemers en meer videobeelden omvatte. Ook uit deze studie trokken de onderzoekers de conclusie dat mensen misschien niet zo goed zijn in het overbrengen van een leugen wanneer het een negatieve emotie betrekt.

Zo pas je deze informatie zelf toe:

Allemaal heel leuk en aardig, maar je vraagt je vast af hoe jíj vanaf nu beter gaat worden in het ontmaskeren van een leugenaar. Hoe gebruik jij de conclusie van deze studies in jouw voordeel?

Vraag je in eerste instantie niet af of een persoon wel of niet liegt. Zoals we in de studie hebben geleerd, pakt dit vaak verkeerd uit. De kans is dan ook groot dat je op basis van een verkeerd oordeel een conclusie trekt (die helemaal niet terecht is).

Meer lezen over eerlijkheid, leugenaars en liegen?

• Waarom we minder vaak moeten liegen (zelfs als dat iemands gevoelens kwetst)
• Verschillende vormen van liegen (en wat je kunt doen om eerlijker te zijn)
• Dit is waarom karma een bitch is