Tessa Ham Betere wereld 21 mei 2019, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Dit kunnen we leren van IJsland (het land met al 9 jaar de meeste gendergelijkheid)

IJsland is koud, afgelegen en in de winter is het overdag maar een paar uurtjes licht. Toch staat IJsland al jaren in de top 5 van de gelukkigste én veiligste landen ter wereld. Daarbij is het al 9 jaar op rij het land met de meeste gendergelijkheid.

Wat kunnen we leren van de 300.000 inwoners, waarvan de helft in of rond de hoofdstad Reykjavik woont?

Geborgenheid van een dorp

Volgens de inwoners combineert IJsland het beste van twee werelden: de welvaart en keuzevrijheid van een Westers land, met de veiligheid en geborgenheid van een dorp. Mede dankzij die ons-kent-ons vibe is de misdaad in het land laag. Zoals we net al verklapten is IJsland al jaren in de top 5 van de veiligste landen ter wereld te vinden.

Zelfs tijdens de crisis, waar veel IJslanders hun baan verloren en importproducten duur zijn geworden, blijven de inwoners optimistisch. “We hebben een traditie van ontberingen”, vertelt consultant Bjarni Snarbjörn Jonsson aan de Volkskrant. “Dat maakt ons heel vindingrijk. Het is makkelijker een crisis te overleven in een kleine gemeente met familiebanden.”

Terug naar de basiswaarden

Waar IJslanders voor de crisis onwijs materialistisch waren, vinden mensen na de crisis vriendschap en vrije tijd weer belangrijker. De inwoners zijn weer terug naar hun basiswaarden gegaan. Omdat geïmporteerde kleding bijvoorbeeld zo duur is, zijn ze weer gaan breien en kopen ze tweedehandskleding.

Vanwege het dorpsgevoel staan ook het collectief bewustzijn, de harmonie van de samenleving en het beschermen van de eigenheid voorop. Een belangrijke reden waarom IJsland ook al jaren in de top 5 van gelukkigste landen is te vinden. Toen de Panama Papers uitlekten – waar de naam van de minister-president werd genoemd – gingen bijvoorbeeld 50.000 mensen (van de in totaal 300.000 inwoners) in Reykjavik de straat op.

Nog een voorbeeld: in 2015 plaatste een meisje een foto van zichzelf op social media met ontblote borsten als statement. Waarom zou zij haar tepels niet op social media mogen tonen als een mannelijke vriend dat wel mag? Het meisje kreeg bakken met kritiek, maar het waren de IJslanders die massaal voor haar opkwamen. Er verschenen honderden foto’s van mannelijke én vrouwelijke IJslanders op social media met de hashtag #FreeTheNipple.

Gendergelijkheid in IJsland

Dat IJsland massaal liet zien achter de Nipple movement te staan, is niet gek. Om er nog een lijstje bij te halen: IJsland is wereldwijd het land met de meeste gendergelijkheid, al 9 jaar lang. Ter vergelijking: Nederland staat op de 16e plek en is ingehaald door landen als Rwanda en Nicaragua.

Dat IJsland zo hoog scoort komt onder andere door het feit dat mannen en vrouwen recht hebben op hetzelfde verlof (5 maanden) bij het krijgen van een kind. Ook wordt kinderopvang betaalbaar gehouden, zodat zowel de vrouw als de man de vrijheid heeft om te kiezen of ze weer gaan werken. De overheid betaalt tot 95 procent voor de kinderopvang.

Lees ook: Papadag is zó 2017: hoe de term onbedoeld van betekenis veranderde

Maar IJsland doet het al langer goed als het gaat om gendergelijkheid. Het was het eerste land (in 1850) waar vrouwen gelijke erfenisrechten kregen. In 1915 mochten vrouwen stemmen en in 1975 ging er al een wet in waardoor mannen en vrouwen gelijk betaald moesten worden. Sinds 1 januari 2018 geldt er zelfs een wet waardoor bedrijven boetes moeten betalen als ze vrouwen niet evenveel betalen als mannen.

Zou dat komen omdat bijna vijftig procent van de wetgevers in het parlement vrouw is? Ook in de politiek doet IJsland het wat betreft gendergelijkheid beter dan Nederland. Waar we in ons land nog nooit een vrouwelijke minister-president hebben gehad, kreeg IJsland in 1980 al de eerste vrouwelijke president.

Meer leren van de Scandinaviërs?

• Leren van de Zweden: wat Zweden ons leert over omgang met de natuur (en onze kinderen)
• Leren van de Noren: 4 wijze lessen uit het onderwijs
• Dit kunnen we leren van de Finnen (het gelukkigste volk ter wereld)