Josephine Kay Psyche 25 mrt 2018, 06:00

Leestijd: 7 minuten

Last van hypochondrie? Bekentenissen van een hypochonder

Ze zeggen dat het genetisch bepaald is, hypochondrie. Mijn vader zat voor elk pijntje, kriebeltje of steekje, bij de dokter. Als kind leerde ik dus dat je lichaam vol gevaren zit. Je moet goed opletten dat je niets mist. Ook al zat mijn vader elke week bij de huisarts, hij had eigenlijk nooit wat. Tot op een zeker moment bij een routineonderzoek geconstateerd werd dat zijn prostaat te groot was. De arts zei dat hij onder controle moest blijven en er voorlopig niets aan moest laten doen. Mijn vader luisterde uiteraard niet, consulteerde meerdere artsen, verzamelde second, third en fourth opinions en besloot uiteindelijk om zich te laten opereren. Last van hypochondrie, denk je?

Daarna volgden jaren van vervolgoperaties omdat de ingreep steeds weer littekenweefsel veroorzaakte, dat dan weer moest worden weggehaald. Waarschijnlijk was er niets gebeurd als hij niets had laten doen.

Officieel hypochonder?

Ik weet niet of ik officieel hypochonder ben, maar als je het mijn vriend vraagt zal hij ondubbelzinnig ‘ja’ antwoorden. Als ik iets voel, laten we zeggen pijn in mijn rechteroksel, ga ik googlen. En als ik google vind ik de meest uiteenlopende diagnoses die passen bij mijn symptoom.

Dan volgt het bekende parcours: mijn vriend zegt dat ik het nog even aan moet kijken en als het over twee weken (twee weken! Hoe snel groeit een tumor eigenlijk?) nog niet weg is, dan pas naar de huisarts te gaan. Als ik dat heel graag wil. Hell no, natuurlijk wil ik dat niet, maar ik moet wel.

Men kan toch niet blijven rondlopen met steken in zijn oksel? Twee hele weken ga ik vervolgens onversneden aandacht schenken aan die steken. Ze krijgen meer aandacht dan mijn vriend, for that matter. Ik google inmiddels zowel ‘s ochtends na het wakker worden als ‘s avonds voor het slapen gaan nog even ‘pijn in oksel.’ En heb de eerste tien pagina’s op google uitgespit én heb inmiddels een forum gevonden voor mensen die pijn in hun oksels hebben en vervolgens allerlei afschuwelijke ziektebeelden bleken te hebben. Ik heb ook al uitgestippeld welke specialist ik nodig heb als de huisarts het ook verdacht vindt.

De afspraak bij de huisarts is gemaakt (tien dagen in plaats van twee weken). En als ik in de wachtkamer bij de huisarts zit…verdwijnt de pijn. Ik zou blij moeten zijn maar dat ben ik allerminst. Het is alsof mijn lichaam me in de steek laat.

De arts roept me binnen. Hij vraagt of ik het erg vind als Annette de stagiaire meekijkt. Ik denk ja en zeg nee. Dus leg ik zowel aan Annette als aan mijn huisarts uit wat ik al die tijd gevoeld heb. ‘Hoe lang al?’ vraagt de arts. Ruim drie weken, lieg ik. Annette doet het onderzoek en kan niets vinden. De arts voelt na en vindt ook niets van betekenis. ‘Een opgezet kliertje?’ oppert de arts. ‘Misschien is het gerelateerd aan de cyclus?’ zegt Annette. Ja misschien, denk ik. En misschien ook niet.

Ze sturen me weg. Op de fiets terug ben ik niet gerustgesteld maar juist nog meer bezorgd. Ik vind dat hij het lichamelijk onderzoek niet goed gedaan heeft. Hij was afgeleid, liet het belangrijkste deel van het onderzoek door een onervaren stagiaire uitvoeren en vroeg überhaupt niet door nadat hij een opgezet kliertje voelde. Wat nu?

Hypochondrie, wat kun je zelf doen?

Hypochondrie is een psychisch ziektebeeld dat ervoor zorgt dat je overdreven angstig bent voor de kleinste verandering die je in je lichaam waarneemt. Het is erg moeilijk om iemand met hypochondrie gerust te stellen. Ook kleine aandoeningen, zoals een griepje kunnen voor een hypochonder als zeer intens worden beleefd. Zelf heb ik veel baat gehad bij een programma dat gemaakt is door ervaringsdeskundige Geert Verschaeve. Op angstoverwinnen.com kun je meer vinden over angst en hypochondrie en wat je eraan kunt doen.

Hieronder volgen zes (van mijn persoonlijke) tips om te leren omgaan met hypochondrie.

De interne dialoog

Realiseer je dat er veel meer mensen zijn die weleens een pijntje in zijn/haar lichaam voelen. Het gaat erom hoe je omgaat met die signalen van je lichaam. Hoe praat je met jezelf als je iets voelt? Denk je, ach ja een steek in mijn oksel ik zal me wel vertild hebben laatst en het heeft even tijd nodig om te herstellen, of ga je meteen allerlei scenario’s bedenken. Praat tegen jezelf alsof je tegen een vriend praat. Als hij tegen je zegt: ik heb steken in mijn oksel dan zeg je ook niet, ja dat zal dan wel het einde zijn, ik zou maar snel naar je huisarts gaan want anders ben je straks dood.

Humor

Een zeer krachtig middel tegen ziektevrees is humor. Maar als je echt angstig bent dan is het moeilijk om met een knipoog naar jezelf te kijken. Bedenk dus op rustige momenten de grappige scenario’s. Lag je in een MRI omdat je dacht dat je iets in je hoofd had? Je kunt zelfs proberen je in te beelden dat je favorite acteur in die MRI lag en dat je in een serie speelt over ziektevrees. Probeer jezelf te relativeren.

Afleiding

Zorg ervoor dat je dingen doet die jouw gedachten afleiden. Wat bijvoorbeeld werkt is een serie kijken op Netflix (en nee geen documentaire over de gezondheidszorg in Amerika) maar een slappe serie zoals de Spaanse Gran Hotel waarbij je geen tijd hebt om af te dwalen met je gedachten. Het is zaak dat je je gedachten even geen ruimte geeft om alle scenario’s van een mogelijke ziekte door te exerceren. Afleiding betekent overigens niet dat je jezelf moet verdoven met medicijnen of alcohol.

Buikademhaling

Angst is een lichamelijk fenomeen. Als je ergens van schrikt denkt je lichaam dat er gevaar is en maakt het adrenaline aan. Waar je precies van schrikt is voor je lichaam niet zo interessant. Het feit dat je schrikt zorgt voor de ingang zetting van het systeem dat je klaarmaakt om te vechten of te vluchten. Adrenaline zorgt ervoor dat je kan vechten of vluchten, je hart gaat sneller slaan, je wordt wat licht in je hoofd en je ademhaling stijgt naar je borst.

Een hypochonder kan door deze symptomen gaan denken dat er echt iets ernstigs aan de hand is en op die manier een angst of zelfs een paniekaanval veroorzaken. Wat je kunt doen om die negatieve spiraal van angst te stoppen is rustig te gaan ademen. Het klinkt heel simpel en dat is het ook.

Als je een rustige buikademhaling gaat doen zal je lichaam eerst tegenstribbelen. Immers je lichaam was bezig zich klaar te maken om te vechten of te vluchten en nu ga jij rustig zitten ademen? Maar als je doorzet dan zal je zien dat het werkt, je lichaam denkt op een gegeven moment, nou er is kennelijk toch niet echt iets aan de hand. Ik stop maar met het aanmaken van adrenaline. Een ander goed advies is je tong losjes in je mond te laten rusten, het is ook een signaal naar je hersenen dat er niets aan de hand is. Test maar: hoe vaak druk jij je tong gespannen tegen je gehemelte?

Wie dan leeft…

Als blijkt dat je echt ziek zou zijn dan is er nog genoeg tijd om na te denken over wat je moet doen. Als je heel veel tijd en energie verspilt aan zorgen over dingen die je niet kunt beheersen, heb je straks geen energie meer over als er echt eens iets is. Eat that.

Zoek hulp

Als je merkt dat je jezelf niet meer kunt geruststellen is het tijd om hulp te vragen in je omgeving. Probeer niet alles zelf op te lossen. Voor die steek in je oksel ging je immers ook naar de huisarts, dus waarom niet nu? Je hebt hier last van, het kost je energie en het bezorgt je angstige gedachten. Dus overleg met je huisarts wat je kunt doen. Het zou bijvoorbeeld al enorm kunnen helpen als je weet dat je huisarts je een -of voor de echte hypo’s twee- keer per jaar volledig onderzoekt waarna je weer een tijd zonder zorgen de simpele pijntjes in je lichaam kunt negeren.

Meer lezen

Wanneer letten of je eten een obsessie wordt.