Josephine Kay Psyche 5 apr 2016, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Kan jouw wilskracht op raken als je die teveel gebruikt?

Vandaag heb je een groene smoothie, een salade boordevol vitamines, een handje nootjes en een mandarijn als tussendoortje op. Je hebt de hele dag super healthy gegeten en hebt het grote stuk lauwwarme appeltaart met slagroom van die jarige collega afgeslagen. Want, het gaat je dit jaar lukken om gezonder te leven. Eenmaal thuis aangekomen heeft vriendlief een zak van je favoriete chips voor je gekocht. “Je werkt de laatste tijd zo hard, sport veel en eet gezond. Ik vond dat je dit wel had verdiend.” Wat doe je nu? En waarom is het zó moeilijk om die chips op dat moment te laten staan?

Wanneer je wilskracht opgeraakt

Volgens psychologen Roy Baumeister en Dianne Tice raakt op een gegeven moment je wilskracht op. Bijna 20 jaar geleden zetten ze een experiment op dat zelfbeheersing moest testen. Ze bakten in hun laboratorium chocolate chip cookies en nodigden studenten uit.

De studenten werden in twee groepen verdeeld. De ene helft mocht de koekjes eten, en de andere helft kreeg radijsjes om van te snoepen.

Lees ook: De reden waarom je maar niet kan stoppen met snoepen (ook al heb je niet eens trek)

Na een tijdje werden ze uitgenodigd om een puzzel te maken die onmogelijk op te lossen was. De studenten die de koekjes hadden gegeten hielden het gepuzzel 19 minuten vol, terwijl de radijs-eters er na 8 minuten mee kapten.

Ego depletion

Baumeister en Tice noemden dit fenomeen ego depletion en beweerden dat het een interessant gegeven van het menselijke brein onthulde. Namelijk, dat we een beperkte hoeveelheid wilskracht hebben, die opraakt als we het te veel gebruiken.

Zo is een radijs eten, terwijl je de geur van koekjes ruikt en mensen ze ziet eten, een ultieme test van wilskracht. Het duo beargumenteert dat wilskracht energie verbruikt en net als een spier is die uitgeput kan raken.

Dit onderzoek legde de basis voor honderden soortgelijke onderzoeken die volgden en allemaal tot een eenzelfde conclusie kwamen. Dat je die zak chips uiteindelijk opentrekt, lijkt dus een heel logisch gevolg van een dag vol wilskracht.

Een écht fenomeen…

In 2010 onderzocht een groep onderzoekers, geleid door Martin Hagger, of alle uitgevoerde tests wel betrouwbaar waren. Ze gebruikten data van 83 studies en 198 experimenten en kwamen tot de conclusie dat ego depletion een echt fenomeen was.

In 2011 publiceerde Baumeister samen met John Tierny van The New York Times op basis van dit onderzoek een best-seller self help-boek, Willpower: Rediscovering the Greatest Human Strength.

Hierin adviseren ze je hoe je ego depletion tegen kunt gaan. Baumeister ging zelfs zo ver dat hij in een interview met de Templeton Foundation vertelde dat je letterlijk wilskracht kunt opbouwen. Hoe je dat kunt doen?

“Een glas limonade dat met suiker gezoet is kan je innerlijke zelfbeheersing aanvullen.” Kleine side note, de Templeton Foundation had tegen die tijd al ruim 1 miljoen dollar aan subsidie gegeven voor zijn onderzoeken.

…of toch niet?

Het lijkt erop dat het fenomeen van ego depletion binnenkort wordt ontkracht. Er is een onderzoek dat volgende maand wordt gepubliceerd in de Journal Perspectives on Psychological Science, dat dit hele idee in twijfel trekt.

Dit onderzoek heeft geprobeerd hetzelfde resultaat na te bootsen met meer dan 2000 deelnemers in verschillende laboratoria in verschillende landen. Maar, de onderzoekers vonden precies helemaal niets om de theorie van ego depletion te ondersteunen. Oeps … leg die zak chips dan maar weer weg.

Dit vind je misschien ook interessant: Zo leer je een kind groente eten (een wetenschappelijk bewezen methode)

Dit is niet de eerste keer dat een idee dat veelvuldig is getest, wordt ondermijnd. Afgelopen zomer probeerde een groep onderzoekers 100 psychologische experimenten na te bootsen. Slechts 40% van de uitkomsten kwamen overeen met de oorspronkelijke bevindingen.

Uiteraard is er weer kritiek gekomen op dit onderzoek. De onderzoekers zouden fouten hebben gemaakt en bewijs hebben genegeerd.

Goed, het is duidelijk lastig vast te stellen welk onderzoek betrouwbaar is, en welk onderzoek niet.

Meer psychologie

• De psychologie achter seksueel gefrustreerd zijn (ook als je in een relatie zit)
• Single zijn kan aanvoelen als rouwen (zegt de wetenschap)
• Jaloezie: wat zegt het eigenlijk over je als je jaloers bent? En wat heb je er precies aan?