Joanne Wienen Psyche 2 feb 2021, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Waarom jonge vaders steeds minder gaan werken

Jonge vaders willen zich graag bemoeien met de opvoeding van hun kinderen, maar (verlof)regelingen werken hen tegen. Hoe staat het met de emancipatie van het vaderschap in Nederland?

De man is de kostwinner. De vrouw zorgt voor het huishoudelijke reilen en zeilen. Dat is jarenlang het klassieke gezinsbeeld geweest. Zelfs na de tweede feministische golf (in de jaren ’60, ’70 en ’80) bleef dit model overeind. Ja, ook vrouwen gingen vanaf toen massaal studeren en de arbeidsmarkt op, maar we werden wel kampioen deeltijdwerken zodat er ook nog genoeg tijd was om te koken, de afwas te doen en de kinderen zo nu en dan met thee en koekjes op te wachten na school.

Intussen werd flink geklaagd over mannen die niet wilden mee-emanciperen, geen werktijd wilden inleveren om luiers te verschonen en al helemaal niet uit zichzelf de stofzuiger pakten.

Er verandert iets in de samenleving

Daar lijkt nu een kentering in te komen. Er is een jonge generatie vaders die zich wél willen bemoeien met de opvoeding van hun kroost, die zich vrijwillig aanmelden als lunchvader op school en die met liefde vrij nemen om hun kinderen naar school te brengen en af te halen.

Zo meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (cbs) onlangs dat steeds meer vaders onbetaald ouderschapsverlof opnemen. Was dat in 2005 nog zes procent, tien jaar later was dat bijna verdubbeld naar 11 procent.

Ook interessant: Welke rol speel jij bij het opbouwen van een nieuwe samenleving? Dat is de vraag in The Society op Netflix

Nog steeds een stuk minder dan vrouwen (respectievelijk 6 en 22 procent), maar toch. Deze stijging komt met name door een nieuwe overheidsregeling die het mogelijk maakt om met beide ouders een periode van zes maanden onbetaald verlof op te nemen in de eerste acht levensjaren van hun kind.

Klinkt goed, maar juich niet te vroeg. Het betaald vaderschapsverlof in Nederland is namelijk nog altijd zeer mager ten opzichte van andere Europese landen. Momenteel hebben vaders recht op twee dagen betaald verlof (het kraamverlof) en drie dagen onbetaald verlof (het partnerverlof).

Ter vergelijking: in Duitsland krijgen kersverse vaders twee maanden verlof en in IJsland en Slovenië bijvoorbeeld 90 betaalde dagen.

Verschillende landen, verschillende idealen

Onlangs stond hierover een lang artikel in De Groene Amsterdammer. Daarin werd gesteld: vaders willen wel een grotere rol bij de opvoeding, maar kunnen zich het vaak niet veroorloven door financiële redenen. Kort gezegd: de wil is er, maar het regeringsbeleid staat in de weg.

In hetzelfde artikel worden de sociologen Loura Penning en Froukje van der Woude aangehaald. Zij zijn auteurs van het onderzoek ‘Zorgende vaders in twee verzorgingsstaten: Een vergelijking tussen Nederlandse en Zweedse vaders en de invloed van beleid en cultuur op hun zorggedrag’. Volgens hen komt de ongelijkheid in bijvoorbeeld de verlofregeling voort uit de hardnekkige ideeën die bestaan over het gezin en opvoeding.

Ook interessant: Dé ouderschapstip van het gelukkigste land ter wereld (en hoe je dit zelf toepast)

In Zweden staat gendergelijkheid hoog in het vaandel. Dit ideaal vind je al decennialang terug in het regeringsbeleid. In Nederland staat vooral het huiselijkheidsideaal voorop. Het idee dat een kind vooral in eigen familiekring opgevoed moet worden. Daar is niets mis mee, maar het zorgt er wel voor dat er weinig aandacht wordt besteed aan die gelijkheid.

Er zijn steeds meer jonge vaders die deeltijd werken

Het gevolg van dit ideaal is dat naast vrouwen ook mannen steeds meer in deeltijd gaan werken. Volgens het cbs werkte in 2001 twaalf procent van de mannen in deeltijd, in 2012 17 procent en volgens een inschatting voor dit jaar zou dat zelfs twintig procent zijn. Vooral onder jonge mannen is een deeltijdbaan populair.

Bovendien verdienen vrouwen tegenwoordig meer – één op de vijf zelfs meer dan haar partner – waardoor het niet meer automatisch de vrouw is die thuisblijft als er voor een kind gezorgd moet worden.

Jonge vaders die ook in deeltijd gaan werken, is blijkbaar het Nederlandse antwoord op de emancipatie van het vaderschap.

Meer over het ouderschap?

• Nederland, mag het iets ouder- en kindvriendelijker?
• Zijn (extreem) betrokken ouders juist behulpzaam of belemmerend?
• Hoe de keuzes van je ouders invloed hebben op jouw liefdesleven