Josephine Kay Psyche 8 feb 2018, 06:00

Leestijd: 6 minuten

Een sekte is fascinerend: waarom eigenlijk en hoe komen ze aan leden?

Hoe kan het dat een weldenkend persoon, met een goede baan, een grote groep vrienden en stabiele familie ervoor kiest om onderdeel van een sekte te worden? Een vraag die me al jaren boeit. Het moment dat Louis Theroux de Scientology ‘kerk’ binnenstapte was ik gegrepen. Ik wil de beweegredenen van deze mensen weten, hoe het er achter gesloten deuren aan toegaat. Ik wil daar ook rondlopen en first hand meemaken hoe deze mensen in de ban raken van een leider en zijn gefabriceerde verhalen. “Een sekte is een geloofsgemeenschap met opvattingen en gebruiken die zich onderscheiden van overige geloofsgemeenschappen die behoren tot dezelfde stroming als de sekte. Sekten zijn vaak gesticht door een charismatische leider met een nieuwe leer of openbaring,” aldus de bron van menig puber, Wikipedia.

Als je aan een sekte denkt, zijn de leiders niet per se altijd als charismatisch te omschrijven. De oprichter van Scientology, Ron Hubbard, komt eerder over als een manipulatieve creapy man. Maar dat bepaalde mensen van hem gecharmeerd waren, en uiteraard nog steeds zijn, kan niet ontkend worden.

Scientology verkondigt dat er wereldwijd miljoenen aanhangers zijn. Of deze cijfers kloppen, weet niemand. In andere artikelen worden eerder getallen als 40,000 aangehaald. En dat is juist zo bizar. Het mysterie dat om sektes hangt maakt dat ze zo intrigerend zijn. Niemand weet precies wat er gebeurt als je ‘lid’ bent, hoeveel geld er wordt weggesluisd en dus hoeveel mensen überhaupt aanhanger zijn.

Werkt het misschien hetzelfde als bij studentenverenigingen? Omdat ze veel achter gesloten deuren doen houden mensen er de wildste ideeën op na. Ik ben zelf lid geweest, heb een ontgroening doorlopen en kan je vertellen dat de meeste van die wilde verhalen zijn ontstaan door mensen die nog nooit een kijkje binnen hebben genomen of met iemand hebben gesproken die lid is. Werkt dat hetzelfde bij bijvoorbeeld Scientology? Zitten ze niet stiekem gewoon in theekransjes te kletsen over het leven?

Dat de verhalen misschien groter worden gemaakt door geroddel en speculatie, zou zomaar kunnen. Maar dat er toch iets geks aan de hand is en er dingen gebeuren die niet per se als ‘normaal’ te omschrijven zijn, is een gegeven. Louis gaat niet voor niets op onderzoek uit, en wordt ook niet voor niets streng buiten de deur gehouden. Hieronder een kleine selectie van drie bekende sektes, hun leiders en hoe zij hun leden overtuigden om lid te worden én de soms heftige gevolgen.

Bekende sektes

Charles Manson
Een van de meest bloederige sektes is die van Manson. Hij zat als jongeman al redelijk vroeg in de gevangenis en besloot toen hij vrij werd gelaten om zanger te worden. Helaas zonder succes. Uit frustratie ging hij op zoek naar loyale volgers, het liefst jonge vrouwen, die later als ‘The Family’ bekend kwamen te staan. Hoe hij aan deze trouwe dames kwam? Hij vertelde ze dat hij Jezus was en dat hij de toekomst kon zien. Hij gaf volgens de schrijver van het boek Cults Inside Out, Rick Ross, zijn volgers hallucinogenen terwijl hij deed alsof hij ze ook innam. Doordat zijn volgers zo ver heen waren kon hij ze van alles wijsmaken en gingen ze geloven in zijn zelfverzonnen verhalen.

Zijn sekte is een van de weinige die niet religieus was en focuste zich voornamelijk op satanisme en bijvoorbeeld Scientology. Hij voorspelde dat er binnenkort in Amerika een race war (oorlog over ras) zou losbarsten. Hij noemde deze oorlog ‘Helter Skelter,’ vernoemd naar een Beatles-nummer, en hij claimde dat de African Americans zouden winnen, maar hierna op zoek zouden gaan naar blanke leiders. Ook celebrities en rijkelui moesten het volgens hem ontgelden. Hij overtuigde zijn volgers dat zij zich moesten verstoppen in een bunker. Zodra de oorlog voorbij was, zouden ze zich opofferen als nieuwe leiders van het volk.

Om de Afro-Amerikanen een handje te helpen liet hij zijn volgers mensen vermoorden. Zo zou het doel sneller bereikt worden volgens Manson. Zeven mensen zijn uiteindelijk vermoord, waaronder actrice Sharon Tate (toen zwanger en vrouw van Hollywood regisseur Roman Polanski). De moorden werden koudbloedig uitgevoerd en teksten als ‘Rise’ en ‘Death to Pigs’ werden met het bloed bij de moordscene achtergelaten. In 1971 werd hij veroordeeld voor moord, maar heeft nooit toegegeven dat hij zijn volgers dit had gevraagd te doen.
David Koresh

Koresh had geen opleiding, maar was extreem handig in het onthouden van teksten uit de bijbel. Hij verliet in 1990 de Seventh-day Adventists sekte en zette zijn eigen tak op genaamd de Branch Davidians. Naar zichzelf vernoemd, uiteraard. Hij zorgde ervoor dat zijn volgers nauwelijks sliepen of aten, waardoor ze vermoeid en warrig werden en urenlang naar de bijbelteksten moesten luisteren, die hij opdreunde.

Deze man kreeg het voor elkaar om zijn volgers ervan te overtuigen dat als je hem niet volgde én niet in Amerika geloofde, je een vijand van god was. Deze sekte is klassieker dan die van Manson omdat hij gebaseerd is op angst en leugens in verhouding tot geloof. De rol van Koresh? Hij had de stem van god en gebruikte zijn macht om veel seks met de vrouwelijke volgers te hebben. Dat moest namelijk volgens hem van god.

Hij vond dat hij dit mocht doen, omdat het einde van de wereld nabij was. Maar hij en zijn volgers zouden dit overleven. Toen hij veel pistolen begon in te slaan kregen autoriteiten hier wind van. Op 28 februari in 1993 stormden agenten zijn landgoed op. Koresh gaf niet in, en besloot 51 dagen later zijn landgoed in de fik te steken. Hierdoor overleed hij samen met 79 van zijn volgers, waaronder 22 kinderen.
Sun Myung Moon

Deze leider werd in 1920 geboren in wat we nu kennen als Noord-Korea en zette The Unification Church op. Waarom hij volgens zichzelf belangrijk was? Hij had op zijn zestiende een visioen waarin duidelijk werd dat Jesus zijn werk niet af had gekregen. Hij moest dat werk voortzetten. De reden voor zijn sekte was duidelijk, hij had namelijk een heus businessplan bedacht. Hij was op zoek naar gratis werknemers voor zijn bedrijven.

Hoe je lid kon worden? Je moest eerst een introductieweekend doorstaan. Daarna moesten potentiele leden door een 40-daags programma voordat ze toegelaten werden. Jim Siegelman deed onderzoek naar Moon’s sekte en schrijft in zijn boek Snapping over hoe Moon urenlang met intens oogcontact, volgers extreem emotioneel wist te krijgen. Door middel van weinig slaap, heel veel lichamelijke beweging en een dieet dat voornamelijk uit suiker, koolhydraten en koffie bestond werden nieuwe leden gerekruteerd.

Als je eenmaal lid was ging je (gratis) aan het werk voor Moon en zijn bedrijven, die bestonden (en nog steeds bestaan) uit restaurants, visserijen en mediabedrijven. In 2012 overleed Moon, maar zijn miljarden business bestaat nog steeds.

Onbegrijpelijk

Als je de omschrijvingen van de drie bovengenoemde sektes leest, kun je je bijna niet voorstellen dat mensen hiervoor vallen. Dat er zoveel mensen zijn die in de bizarre waanideeën van mensen geloven die op zoek zijn naar macht, seks en aandacht. Om dit te begrijpen moeten we in de ziel van deze mensen graven. Waar komt bij hun de behoefte vandaan om tot zo’n groep te horen? Hebben ze zich nooit verbonden gevoeld met mensen, zijn ze eenzaam en doodongelukkig? Wij hebben het antwoord in ieder geval niet, en ik vrees deze mensen zelf ook niet.

To be continued…

Meer lezen

Waarom praten mensen die spiritueel zijn altijd zo zweverig?