Malu Kirschbaum Welzijn 12 nov 2023, 11:49

Leestijd: 4 minuten

Hoe slecht is vapen? We zochten het uit

In de afgelopen jaren is de populariteit van vapen als een raket gestegen, vooral onder jongeren. Het nieuwe paradepaardje van de tabaksindustrie zou veel minder ongezond zijn dan gewone sigaretten, maar vapen is super verslavend en volgens sommige artsen veroorzaakt het net zoveel hart- en vaatschade. Dus laten het eens uitzoeken: hoe slecht is vapen nou eigenlijk?

We duiken in de feiten en onderzoeken waarom artsen en experts steeds vaker alarm slaan.

Tien procent is verslaafd

Geen vieze rooklucht meer aan je vingers en kleren, geen stinkende adem en niemand die je boos aankijkt omdat je even een trekje neemt. De lucht die je uitademt ruikt immers niet naar vieze tabak, maar naar cola, mango, piña colada of één van de vele andere zoete smaakjes.

Vapen is dus veel makkelijker én lekkerder. En volgens de tabaksindustrie zou het veel minder ongezond zijn dat gewone sigaretten. Vapen zou rokers zelfs van het roken afhelpen, maar uit onderzoek blijkt nu dat het jongeren juist verslaafd maakt.

Een op de tien jongeren tussen 12 en 25 gebruikt maandelijks e-sigaretten en ruim twintig procent heeft het afgelopen jaar weleens gevapet. Bovendien gaan vapen en roken vaak samen: 69 procent van de vapende jongeren, rookt ook tabak.

Snoepwinkel van de tabaksindustrie

Een slechte zaak, vinden veel artsen. Ze luidden massaal de noodklok over de populariteit van vapen onder jongeren. Vapen lijkt wel de snoepwinkel van de tabaksindustrie, maar mensen vergeten dat er alleen al in Nederland zo’n 20.000 mensen per jaar overlijden aan de gevolgen van roken.

Kinderlongarts Noor Rikkers: “Door de vele kleurtjes en lekkere smaakjes worden jongeren op een sluwe manier misleid en wordt de overstap naar roken gemakkelijker. Iedere week raken honderden kinderen verslaafd aan roken – een aanzienlijk deel van hen overlijdt daar op termijn aan.”

Misleidende boodschap

De tabaksindustrie heeft handig gebruikgemaakt van die perceptie dat vapen minder schadelijk zou zijn dan tabakssigaretten. Ze hebben dit ziekmakende product gepromoot als een gezonder alternatief en velen zijn in die val getrapt.

Nu klopt het dat e-sigaretten voor de longen mogelijk beter zijn, omdat er bijvoorbeeld geen teer inzit, maar voor het hart en de bloedvaten is er verontrustend nieuws: twee verschillende studies ontdekten zorgwekkende veranderingen in de hart- en vaatfunctie bij mensen die veel vapen.

Zorgwekkende realiteit

De onderzoekers van de Amerikaanse University of Wisconsin vergeleken 164 vapers, die gemiddeld iets meer dan vier jaar de e-sigaret gebruikten met 117 rokers en 114 niet-rokers. Ze testten bloeddruk, hartslag, hartslagvariabiliteit en de diameter van de armslagader in de arm voor en na het vapen of roken.

Zowel de vapers als de rokers hadden een fors hogere hartslag en bloeddruk, vergeleken met de niet-rokers. Daarbij was de armslagader vernauwd en was de hartslagvariabiliteit verslechterd na het vapen. Dit is zorgwekkend, vooral voor jonge vrouwen in de leeftijdscategorie van 20-40 jaar, voor wie een gezond hart van groot belang is.

“Jarenlang is er geroepen: jongeren kunnen beter vapen dan roken, want dat is minder schadelijk”, zegt onderzoeker Esther Croes, onderzoeker bij het Trimbos-instituut. “Dat is flauwekul, blijkt nu, want jongeren doen het allebei.”

De verontrustende verslaving

Het andere zorgwekkende aspect is die verslavingsfactor. Veel mensen beschouwen vapen als minder verslavend dan tabakssigaretten, maar niets is minder waar. Vapes bevatten namelijk vaak nicotine, de stof die tabak zo verslavend maakt.

Het inademen van nicotine via vapen kan – net als bij gewone tabakssigaretten – leiden tot een aanzienlijke afhankelijkheid, waardoor je dus verslaafd raakt aan deze slechte gewoonte.

Schade aan de hersenen

Hoe jonger een kind begint met het gebruik van nicotine, hoe sneller er een verslaving optreedt. Op basisschoolleeftijd zijn een paar trekjes al genoeg om een nicotineverslaving te ontwikkelen.

Nicotine is voor jongeren extra riskant, want het kan namelijk concentratieproblemen en andere (blijvende!) schade aanrichten aan hun hersenen, die nog in ontwikkeling zijn. Dit kan op diens beurt weer leiden tot mentale problemen gedurende de rest van het leven.

Hulp bij stoppen

Het moge duidelijk zijn: vapen is veel schadelijker en verslavender dan velen denken. Het is dus van cruciaal belang dat we ons bewust worden van de gevaren en de nodige maatregelen nemen om te voorkomen dat een hele generatie wordt getroffen door de gevolgen van vapen.

Dus, ben je verslaafd aan vapen? Check dan de website IkStopNu. Hier vind je informatie en video’s over korte-termijneffecten en risico’s van roken. Ook zijn er tips om je te ondersteunen bij een stoppoging, zoals apps die je kunt gebruiken en kun je gratis bellen met medewerkers van de Stoplijn op telefoonnummer 0800 – 1995.

Waarom we allemaal met een eetverslaving kampen (zonder dat we het doorhebben)