Redactie Psyche 29 apr 2018, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Het leven voorbij (als de wil om te leven er niet meer is)

‘Lieve mam, als je dit bandje hoort ben je waarschijnlijk heel erg verdrietig. Ik maak dit bandje voor jou om je te laten weten hoe het de laatste dagen van m’n leven is gegaan, en dat je dus niet verdrietig hoeft te zijn. Ik ben ook niet verdrietig. Ik ben het wel geweest, maar nu ik eenmaal de beslissing heb genomen en met de laatste loodjes bezig ben, is er een enorme last van me afgevallen.’ Op een regenachtige zondagavond maakt de 36-jarige Marianne een einde aan haar leven, het is dan 25 juni 2000. De euthanasie wetgeving was toen nog niet ingevoerd en mensen met een doodswens konden nergens terecht. De dag na Marianne’s dood vindt haar moeder, Janny, naast de zorgvuldig bijgehouden administratie, afscheidsbrieven en cadeautjes, een cassetterecorder met een cassette.

Op de cassette staat het audiodagboek van Marianne, waarin ze vertelt over de laatste dagen voor haar zelfgekozen dood. Ze kijkt terug op haar jeugd, op haar ziekte, en ze laat haar moeder weten hoe ze zich tijdens de laatste dagen voelt.

‘Ik vind het moeilijk. Het is heel verleidelijk om dan op een gegeven moment te denken “ik probeer het weer”, maar ik denk echt dat het zo beter is. Dat het voor iedereen zo beter is. Ik heb hier op deze manier vrede mee en de laatste dagen van mijn leven zijn tot nu toe in ieder geval heel soepel verlopen.’

In 2014 maakte documentairemaker Kim Faber de korte documentaire ‘Ik laat je gaan’ over de 27-jarige Sanne die leed aan een borderline-persoonlijkheidsstoornis, slapeloosheid en een chronische depressie. Na negen jaar van intensieve behandeling zonder effect besloot Sanne niet langer te willen leven. Ze bracht haar vader en beste vrienden op de hoogte van haar doodswens om hen de kans te geven afscheid te nemen. In de documentaire volgen we Sanne in haar laatste weken, waarin ze toeleeft naar de dag waarop ze haar lang gezochte rust zal vinden. Sanne is 24 maart 2014 overleden.

Ik laat je gaan zorgde voor een vloedgolf aan reacties en Kim’s mailbox stroomde vol met verhalen van mensen die ook een dierbare hadden moeten laten gaan. Daar zat ook een bericht bij van Janny, de moeder van Marianne. Kim ging in gesprek met Janny en kreeg van haar de cassette met daarop het audiodagboek van haar dochter. Janny wilde dat het verhaal van Marianne, zeventien jaar na haar dood, gedeeld zou worden. Dit leidde uiteindelijk tot de net verschenen radiodocumentaire Het leven voorbij.

Kim nam gesprekken op met Janny en twee vrienden van Marianne: Ruud en Wilma. Wij horen hen in de documentaire vertellen over Marianne. Over haar jeugd, over haar studententijd, en over de psychische ziekte die langzaam maar zeker steeds meer grip op haar leven begon te krijgen tot zij geen andere uitweg meer zag.

Naast Janny, Ruud en Wilma komt ook Marianne zelf aan het woord doormiddel van de cassettes die zij in de laatste dagen van haar leven opnam, en waarin ze probeert uit te leggen hoe zij bij haar beslissing is gekomen.

Het leven voorbij werd uitgezonden op NPO radio 1 en is nu hier terug te luisteren.

Meer lezen

Rituelen rond de dood: hoe verschillende geloven rouwen.