Sophie Borghouts Beweging 29 jun 2019, 06:00

Leestijd: 6 minuten

Het eeuwige leven? Dit is wat we kunnen leren van de zogenaamde ‘Blue Zones’

Veel mensen zijn op zoek naar de eeuwige jeugd. We worden wel ouder, maar vaak niet in een goede gezondheid. Technisch gezien is ons lichaam in staat het zo’n 100 jaar vol te houden, maar onze gemiddelde levensverwachting is slechts 81 jaar. Ergens verliezen we gaandeweg het leven dus 19 jaar. En daarbij kampen we de laatste jaren steeds vaker met chronische welvaartsziektes zoals diabetes, overgewicht en hart- en vaatziekten. In onze leefgewoonten valt dus veel te winnen. Onderzoeker en auteur Dan Buettner ontdekte een aantal plekken op de wereld waar de mensen op wonderbaarlijke wijze erg oud worden, en nog in goede gezondheid ook. Deze gebieden noemt hij de Blue Zones. Wereldwijd kennen we er vijf:

Dan Buettner probeert er met zijn collega’s achter te komen waardoor mensen hier zo gezond blijven en oud worden. Zijn het de eetgewoontes, de middagdutjes, de minimale stress, de regelmatige seks die de mensen hier tot op oudere leeftijd hebben? Of genieten mensen in de Blue Zones in het algemeen meer van het leven? Hij onderzocht tal van factoren van deze ‘blauwe zones’ en heeft een aantal overeenkomsten ontdekt waardoor de mensen die hier wonen gezonder, gelukkiger en ouder zijn. Wat kunnen we leren van de Blue Zones?

Eet voornamelijk plantaardig

Als we het dieet van de mensen uit de Blue Zones bekijken dan valt meteen op dat de focus ligt op groenten. Daarnaast eten ze veel fruit, peulvruchten, noten, volle granen en vette vis. Ze eten weinig of geen vlees en zuivelproducten en gebruiken veel kruiden zoals kurkuma en kaneel. Ook drinken ze weinig of geen alcohol, buiten één glaasje rode wijn per dag (voor de polyfenolen en antioxidanten en tegen stress). Wat ze wel veel drinken is thee gemaakt van gedroogde kruiden met bijvoorbeeld marjolein, salie, wilde munt en rozemarijn. Deze warme dranken zijn lekker, maar doen meteen dienst als medicijn. Zo wordt rozemarijn bijvoorbeeld gebruikt tegen jicht en draagt kaneel bij aan het verlagen van de bloeddruk.

Hara hachi bu

Op Okinawa is het traditie om ‘hara hachi bu’ te zeggen als de tafel is gedekt. Hiermee herinneren de Japanners zichzelf eraan te stoppen met eten zodra ze voor 80 procent vol zitten. Voor veel mensen gaat dit regelrecht in tegen wat we gewend zijn (als kind hebben we ten slotte allemaal geleerd dat we altijd ons bord leeg moesten eten, ook als we geen trek meer hadden), maar eigenlijk is het veel logischer dan eten tot je vol zit. Het duurt namelijk zo’n 20 minuten voordat de receptoren in je maagwand aan je hersenen doorgeven dat je voldaan bent. Om die reden dringt het verzadigingsgevoel pas na 20 minuten volledig tot je door.

Zorg voor voldoende beweging

De mensen uit de Blue Zones gaan niet naar de sportschool, maar verkrijgen op natuurlijke wijze hun dagelijkse portie beweging die belangrijk is om je hart- en vaatstelsel in goede conditie te houden. Velen wandelen dagelijks in de zon (ook goed voor de vitamine D), kneden hun eigen brood en ook het huishouden zorgt voor een goede doorbloeding. Twee keer per week seks, ook na je vijftigste, schijnt een ander geheim te zijn om gezond ouder te worden. En in Sardinië en Okinawa hebben de meeste mensen een eigen (groenten)tuin waar ze dagelijks hard in werken. Nu hebben wij natuurlijk niet allemaal de beschikking over een eigen tuintje om in aan de slag te gaan, maar driemaal per week twintig minuten flink bewegen zodat hartslag en ademhaling flink omhoog gaan is in ieder geval een voorwaarde voor een goede gezondheid. Daarnaast zijn dagelijks wandelen, fietsen en traplopen ook gezonde vormen van beweging.

Lees ook: Waarom sporten en bewegen zo goed is voor je hersenen

Besteed niet teveel aandacht aan de tijd

Leven naar je biologische klok is belangrijk voor je gezondheid. Mensen in de Blue Zones dragen nauwelijks horloges en nemen het niet zo nauw met de tijd. Het begint al ’s ochtends vroeg. De mensen hebben geen wekker maar gaan met de kippen op stok en worden wakker van de haan. Na het ontwaken volgt er een licht ontbijt en na het ontbijt begint een actieve dag. Tussendoor doen veel mensen een middagdutje. Doordat de focus niet zo op de tijd ligt, blijft stress op afstand. Stress is een bron van veel ziektes. Het verlaagt de werking van het immuunsysteem, wat ontzettend belangrijk is voor het uitschakelen van allerlei schadelijke stoffen in ons lichaam die ziektes veroorzaken.

Slaap voldoende

Mensen in de Blue Zones zorgen voor voldoende slaap elke nacht. Een goede nachtrust is noodzakelijk om lichaam en geest gezond te houden. Tijdens de slaap komen je lijf en brein tot rust en krijgen ze de gelegenheid zichzelf te herstellen en te vernieuwen. Onderzoekers hebben ontdekt dat mensen die onvoldoende slapen vaak last hebben van een zwak immuunsysteem, een langzamere wondheling en veel minder groeihormoon aanmaken. Te weinig slaap heeft niet alleen lichamelijke gevolgen, ook de mentale gezondheid gaat sterk achteruit als je onvoldoende nachtrust krijgt. Je hersenen hebben slaap nodig om de gebeurtenissen van de dag te verwerken en op te slaan, wat betekent dat je mentale capaciteiten een stuk minder worden als je niet genoeg slaapt.

Vind je vast ook leuk: Naar-bed-gaan-rituelen van doorgewinterde yogi’s (om écht lekker te slapen)

Zorg voor een hecht sociaal netwerk

De mensen in de Blue Zones leven in hechte samenlevingen en met nauwe familiebanden. Ouderen brengen hun oude dag niet in een bejaardentehuis door, maar wonen bij hun kinderen of kleinkinderen. Ook gaan ze niet met pensioen, maar blijven ze naar vermogen actief tot het einde van hun leven. Ook een goede vriendenkring en voldoende sociale contacten dragen bij aan een extra lange levensverwachting. Zo creëren Okinawanen bijvoorbeeld ‘moais’: groepen van vijf vrienden die zich voor het leven aan elkaar verbinden en elkaar levenslang ondersteunen.

Gezonde keuze moet onvermijdelijk zijn

Blauwe Zones zijn niet geografisch gebonden en zouden op meerdere plekken in de wereld kunnen ontstaan, maar dat gebeurt niet vanzelf. Volgens Dan Buettner moeten we onze woonomgeving en levensgewoontes hiervoor fundamenteel op de schop nemen. Belangrijk is dat mensen de gelegenheid krijgen om gezond te eten en leven. Het minimaliseren van de marketing van junkfood is slechts een deel van de oplossing. Economische prikkels moeten ervoor zorgen dat gezondere keuzes niet alleen makkelijker zijn, maar eigenlijk ook onvermijdelijk worden.

Wil je meer over dit onderwerp lezen, dan is ‘The Blue Zones Solution’ van Dan Buettner een echte aanrader.

Meer lezen over een gezond leven?

• Deze drie Japanse gezondheidsbommetjes genezen al eeuwen
• Zo houd je gezond leven écht lang vol

Luister nu ook naar Bedrock

Geef jij om ook het welzijn van de wereld en wil je graag bijdragen een mooiere plek? Dan is onze nieuwste podcast Bedrock Talks een perfecte match voor jou! Rosa en Lisanne interviewen in de derde aflevering klimaatjournalist van de Correspondent Jelmer Mommers.

Spoiler: Jelmer vertelt waar de opwarming van de aarde mee begon, dat het niet te laat is en vooral: wat wij kunnen doen. Want dat we iets kunnen doen, dat is zeker. Maar dat we dat nú moeten doen, is nog niet het gesprek van de dag.

Tip: Luister en volg Bedrock Talks via Spotify en iTunes & Apple Podcasts!