Lisa van den Akker Liefde & Seks 5 mei 2023, 10:21

Leestijd: 3 minuten

Hoe het cinderella complex vrouwen ervan kan weerhouden hun vrijheid te vinden

Iedereen die weleens een Dinseyfilm heeft gekeken, weet wat een zogenaamde fairytale ending is. De prinses eindigt met de prins en ze leefden nog lang en gelukkig. Maar wist je ook dat ons sprookjesideaal kan zorgen voor een cinderella complex?

Het ‘cinderella complex’ is een begrip dat in 1981 werd geïntroduceerd door Colette Dowling in haar boek The Cinderella Complex: Women’s Hidden Fear of Independence. Na haar scheiding kwam Dowling er alleen voor te staan en worstelde ze met haar zelfstandigheid. Dit werd de inspiratiebron voor haar boek, waarin ze onderzocht wat de redenen zijn dat vrouwen bang zijn om zelfstandig te zijn.

Ze beschreef daarbij dat vrouwen een diepgeworteld verlangen hebben om door een man ‘gered’ te worden. En hoewel er sinds het uitkomen van haar boek veel is veranderd, blijft ook veel hetzelfde. Veel vrouwen zijn of voelen zich nog steeds afhankelijk van een man. Gesprekken over afhankelijkheid en onafhankelijkheid in relaties zijn daarom nog steeds relevant en van essentieel belang.

De wortels van het cinderella complex

Volgens Dowling kunnen vrouwen die afhankelijk zijn van een man last hebben van zelfsaboterend-gedrag, ze staan daarmee hun eigen succes en geluk in de weg. Ze stellen bijvoorbeeld persoonlijke doelen uit om stabiliteit te behouden, of ze hoppen snel van de ene relatie naar de andere om zich veilig te voelen.

Wat zijn de oorzaken van de gevoelens en het gedrag dat Dowling beschreef? Counselor Amy Preston legt aan Happiful uit dat het vertrouwen op anderen een fundamenteel menselijk aspect is. In de context van het cinderella complex kan het verlangen om al onze behoeften vervuld te zien door een andere persoon voortkomen uit een jeugd waarin ouders bijvoorbeeld overbeschermend waren en voor financiële behoeften zorgden, maar emotionele behoeften onvervuld lieten.

Preston stelt daarbij dat we leven in een cultuur die het normaal vindt om over je partner te praten als iemand die je ‘compleet’ maakt. We verwachten dat onze partner meerdere rollen vervult, zoals ons gelukkig maken, ons compleet maken, ons redden van ons verleden en ons bevrijden van ongemakkelijke emoties. Dit versterkt de overtuiging dat we alleen gelukkig kunnen zijn als we een partner hebben.

Het cinderella complex in 2023

Deze overtuigingen, waar we ons vaak niet eens bewust van zijn, kunnen een druk leggen op onze relaties en beperken soms ons vermogen om te groeien. Zowel binnen als buiten de relatie. Het kan er ook voor zorgen dat vrouwen langer in een relatie blijven hangen, ook als de relatie slecht is, om het sprookje in stand te houden.

Toch benadrukt Preston dat het prima is om afhankelijk te zijn van een man voor een aantal van je behoeften. Ze twijfelt dan ook aan het belang van het cinderella complex als concept. “Na eeuwenlang te zijn verteld dat hun enige taak afhankelijk zijn van een man was, krijgen vrouwen nu een ‘complex’ als ze dit te veel doen”, zegt ze.

De conclusie is daarom dat er inderdaad een ongezond niveau van afhankelijkheid bestaat, maar dat het niet erg is om op sommige gebieden afhankelijk te zijn van een partner. Zolang het je eigen ontwikkeling en vrijheid niet in de weg staat. Het cinderella complex is daarom wel een goed uitgangspunt om eens naar je relatie te kijken en bij jezelf na te gaan of je hier last van hebt en of het jouw persoonlijke groei in de weg staat.

Waarom onafhankelijkheid in een relatie juist goed is (verwacht eens wat minder van je partner)