Sharon van der Werf Psyche 17 aug 2022, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Snel afgeleid? Dit gebeurt er in je hersenen: ‘Als je wisselt, ben je af’

Je begint vol concentratie aan een opdracht op werk, maar in no time ben je afgeleid. Je ziet een melding van Instagram voorbij komen, en voor je het weet zit je 10 minuten te scrollen… irritant! Maar wat gebeurt er nu eigenlijk met je hersenen op het moment dat je wordt afgeleid van dat wat je aan het doen was? Psycholoog Mark Tigchelaar geeft antwoord.

Mark Tigchelaar is geen onbekende op het gebied van focus. Hij mag zichzelf cognitief psycholoog, trainer, focus-expert, auteur én ondernemer noemen.

Op YouTube kwamen we een interessante video van hem tegen, waar we antwoord krijgen op de vraag wat er in je hersenen gebeurt op het moment dat je wordt afgeleid. En we kunnen alvast verklappen: daar worden we niet veel slimmer van.

Dit gebeurt er in je hersenen als je afgeleid raakt

Volgens Tigchelaar is de term ‘aandachtsresidu‘ belangrijk om te begrijpen als het gaat om afleiding en focus, maar ook stress en productiviteit (daarover later meer).

Hij legt het als volgt uit: krijg jij tijdens jouw focus-moment een appje van een goede vriendin binnen? Dan ben je afgeleid. En al kost het maar 15 seconden om dit appje te lezen en te beantwoorden, maar tegelijkertijd verlies je er hersencapaciteit mee.

Hoe vaak zit jij eens écht stil? Dit zijn de voordelen van verstilling in je leven

“Elke keer dat je wisselt met je aandacht, worden de hersenen in tweeën gesplitst. Een deel van je hoofd gaat bezig met het beantwoorden van de vraag, in dit geval een appje. Het andere deel van je hoofd moet nog loskomen van de voorgaande taak,” legt Tigchelaar uit. “Ofwel: een deel van je hoofd blijft hangen bij het voorgaande waar je nog mee bezig was.”

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Als je vervolgens weer doorgaat met je oorspronkelijke taak, bijvoorbeeld het schrijven van een artikel, gebeurt er volgens de focus-expert exact hetzelfde. “Een deel van je hoofd moet achterhalen waar je ook al weer gebleven was. En het andere deel van je hoofd moet nog loskomen van dat kleine appje.”

Als je wisselt, ben je af

Daar voegt Tigchelaar nog een confronterende mededeling aan toe: “Concreet betekent dit dat jouw IQ op dat moment 10 punten lager is. Ter vergelijking: een hele nacht niet slapen komt op hetzelfde neer. Als je wisselt, ben je dus echt af.”

Wat betekent het in de praktijk om 10 punten IQ-verlies te hebben? Volgens de focus-expert ben je dan trager, maak je meer fouten (zoals tikfouten en verkeerde zinsconstructies), en het verhoogt je stress gigantisch.

Cortisol en dopamine

“Elke keer dat je wisselt met je aandacht, komt er een stofje vrij in de hersenen. Dit is het stofje cortisol. Dat stofje houdt onder andere in dat er veel stress vrijkomt.” Cortisol wordt dan ook niet voor niets het stresshormoon genoemd.

Het cortisol dat vrijkomt bij het wisselen, wordt volgens Tigchelaar gemaskeerd door het stofje dopamine. Dopamine kennen we juist als het gelukshormoon. “Dat stofje komt vrij als je iets nieuws in je beeldscherm krijgt,” ligt hij toe.

Een spoedcursus in stress: zo verlaag je het stresshormoon cortisol

“Het komt vrij bij elke nieuwe prikkel, e-mail en appje. Dat heeft gek genoeg niets te maken met de inhoud van de prikkel. Het feit dat er iets nieuws binnenkomt in jouw wereld, zorgt ervoor dat jouw hersenen benieuwd zijn naar wat het is.”

Dat zowel cortisol als dopamine tegelijk vrijkomen in het lichaam, is volgens hem een gevaarlijke combinatie. Je voelt de cortisol niet, maar “het put je hersenen wel uit,” vertelt Tigchelaar.

Wil je dus gebruikt blijven maken van je volledige hersencapaciteit? Leg je telefoon weg (doe eens een digital detox), en voorkom afleiding. Dat komt niet alleen jouw werk ten goede, maar ook jouw denkvermogen.