Maaike Kooijman Psyche 23 sep 2019, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Heb je een vriend(in) met mentale problemen? Zo steun je hem of haar

Vorige week luisterde ik naar de podcast Praten over depressie, waarin Maarten en Anneleen – surprise – praten over depressie. Dat is op zich al interessant, maar het frappante is vooral dat de hosts al jarenlang goede vrienden zijn, maar toch niets wisten van elkaars depressie. Mensen met psychische problemen vinden het vaak nog moeilijk om er open over te zijn, en dat terwijl je een partner of vriend(in) met mentale problemen juist heel goed kunt helpen als je het goed aanpakt.

Toegegeven, dat goed aanpakken is zo gemakkelijk nog niet. We zijn vaak geneigd om mensen op te beuren of juist praktische tips te geven – “misschien wordt het beter als je yoga doet!” – maar door dat soort dingen kan de vriend(in) met mentale problemen zich juist alleen maar onbegrepen gaan voelen.

Hieronder delen we een lijstje met strategieën die waarschijnlijk helpender zijn, maar we moeten er wel bij zeggen dat het per situatie verschilt. Psychische problemen zijn enorm complex en als buitenstaander voel je je soms machteloos als je iemand niet zo veel kunt helpen als je dat zou willen. Maar onthoud: alleen al door er te zijn en te blijven, maak je een positieve impact.

Zo steun je een vriend(in) met mentale problemen

Vraag hoe het met iemand gaat

Voor mensen met psychische klachten is het vaak enorm lastig hulp te zoeken, omdat ze heel erg geneigd zijn hun problemen te bagatelliseren. Nee joh, ik ben niet depressief, ik ben gewoon somber. Een eetstoornis? Ik? Daar ben ik helemaal niet dun genoeg voor. Juist daarom is het belangrijk om zelf te letten op signalen dat het niet goed met iemand gaat.

Dit vind je misschien ook interessant: Tekenen van een mentale stoornis herkennen bij je kind

Als je merkt dat je partner of vriend(in) afweziger is dan normaal of niet goed voor zichzelf zorgt, wees dan ook niet bang om te vragen hoe het gaat. Op die manier hoeft diegene niet zelf de stap te zetten om hulp te vragen. Belangrijk is natuurlijk wel dat hij of zij ook eerlijk antwoord moet durven geven, maar in vriendschappen en relaties zit dat als het goed is wel snor.

Neem het serieus

Mensen met psychische problemen mogen hun klachten dan bagatelliseren, de omgeving kan er ook wat van. Tegen mensen die op het randje van een burn-out zitten, worden dingen als “ja, herkenbaar, ik heb het ook zó druk” gezegd. Mensen met een depressie krijgen te horen dat het “wel aan het weer zal liggen – je moet gewoon eens een rondje gaan hardlopen joh, dat doet wonderen!”

Het belangrijkste wat je echter kunt doen is om niet te oordelen en niet te zeggen dat hun gevoelens niet kloppen of er niet mogen zijn. Het is logisch om iemand te willen opbeuren, maar het is veel beter om hun gevoel te respecteren. Je hoeft het niet te begrijpen – liever niet zelfs – maar neem het wel serieus.

Ga niet meteen over op praktische zaken

Het is logisch dat je meteen met oplossingen wilt komen en tips geeft als buiten wandelen, vaker mindfulness doen en noem zo maar op. Als we niet weten wat we met de situatie aan moeten, is oplossingen verzinnen immers datgene wat ons het gevoel geeft dat we wel van nut kunnen zijn.

Dit vind je vast ook leuk: De kenmerken van mensen die alles op een rijtje willen hebben (de probleemoplosser)

Toch is het veel beter om gewoon te luisteren naar je vriend(in) met mentale problemen, zonder meteen oplossingen aan te dragen. Dat voelt misschien nutteloos, maar als je depressief bent of andere klachten hebt, is het enorm waardevol om je bij iemand te kunnen uiten als je daar behoefte aan hebt.

Laat weten dat je er bent

Ik hoor je denken: maar als ik niet kan helpen met oplossen, hoe kan ik dan met de situatie omgaan? Nou, dat is eigenlijk heel simpel: je hoeft helemaal niets te doen of te zeggen. Het helpt al om iemand simpelweg te laten weten dat je er gewoon bent, dus benadruk dat ook.

Ga vaak op bezoek

Je kunt er figuurlijk zijn voor iemand, maar het kan natuurlijk ook letterlijk. Psychische klachten kunnen enorm eenzaam voelen en gaan vaak samen met de neiging je te isoleren, maar mensen met mentale problemen hebben er juist baat bij om wel onder de mensen te blijven. En als zij niet de deur uit willen, ga jij wel naar hen!

Voor mensen met een depressie wordt het soms gemakkelijker om naar buiten te gaan als ze het samen met iemand kunnen doen, of bijvoorbeeld gebracht kunnen worden naar afspraken als stok achter de deur. Zitten ze echt alleen thuis, dan kun jij bijvoorbeeld aanbieden om boodschappen te doen en ze verder gewoon gezelschap houden.

Lees dit ook: Waarom we ons soms alleen voelen in gezelschap van anderen (en wat we hieraan kunnen doen)

Help met het hulp zoeken

Een vriend(in) met mentale problemen steunen ligt niet alleen in jouw handen; als het nodig is, is het belangrijk dat er ook professionele hulp bij komt kijken. Je kunt iemand bijvoorbeeld aanmoedigen om een psycholoog te bellen en daar eventueel zelfs bij helpen.

In echt extreme gevallen, bijvoorbeeld als iemand actief suïcidaal is en een gevaar voor zichzelf, kan het nodig zijn om zelf extra hulp in te schakelen. Dan hoef je niet meteen zelf een psycholoog te bellen, maar je kunt bijvoorbeeld wel iemands ouders inlichten. Je partner of vriend(in) met mentale problemen hoeft dit niet alleen te doen, maar dat geldt net zo goed voor jou.

Meer lezen over mentale problemen:

• Maak jij psychische stoornissen belachelijk zonder dat je het doorhebt? (misschien op deze manieren)
• Dit heeft extreem weer te maken met mentale gezondheidsklachten
• Een angststoornis kan je fysieke gezondheid op lange termijn beïnvloeden (dit is hoe)