Maaike Kooijman Psyche 17 okt 2018, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Je gevoelens hebben niet altijd gelijk (en dit is waarom)

We denken graag dat we de wereld precies zien zoals die is. We weten dondersgoed welke mensen wel en niet te vertrouwen zijn, we hebben een mening over de banen die we wel en niet willen hebben en alle dingen die we op school hebben geleerd, zijn natúúrlijk de waarheid. Maar is dat eigenlijk wel zo?
Niet volgens het scepticisme, in ieder geval. De filosofische stroming, die zijn oorsprong vindt bij de oude Grieken in de derde eeuw voor Christus, gelooft ‘dat de menselijke geest van nature onbekwaam is om iets met zekerheid te weten’ (aldus Wikipedia). De Grieken vonden onderbouwing in het feit dat een stokje dat half in het water is gestoken, onder het oppervlak ineens verdubbeld lijkt te zijn – terwijl dat natuurlijk niet zo is.

Blinde vlekken

Lijkt een klein voorbeeld, maar volgens de Grieken was het genoeg bewijs dat we niets van onszelf kunnen vertrouwen. Met andere woorden: niets is wat het lijkt – letterlijk. Dat betekent dus niet alleen dat alle dingen die wij als de waarheid kennen (inclusief wiskundige formules, ja) misschien tóch niet kloppen, maar ook dat onze visie op de wereld wordt vertroebeld door blinde vlekken in ons brein.

Leestip: Marathondater? Hoe meer dates, hoe kleiner je kans op het vinden van ware liefde

Die blinde vlekken zijn vooral emoties, die ons zicht op de wereld beïnvloeden. Emoties zijn niet alleen niet rationeel, ze zijn vaak ook nog afhankelijk van eerste indrukken. Ons vooroordeel beïnvloedt dus onze emoties, zelfs als de waarheid eigenlijk heel anders blijkt te zijn.

Liefde maakt blind

Bovendien hebben emoties op hun beurt te maken met ons humeur. Ondanks dat we zelden begrijpen waar ons humeur vandaan komt, heeft het een grote invloed op hoe we denken. Als we vrolijk zijn, maken we dus andere beslissingen dan wanneer we een chagrijnig dagje hebben.

Ook interessant: Jaloezie: wat zegt het eigenlijk over je als je jaloers bent? En wat heb je er precies aan?

Ook moeheid en liefde staan niet los van dit alles: het spreekwoord ‘liefde maakt blind’ bestaat niet voor niets. Het uiterlijk van iemand beïnvloedt vaak hoe we over iemand denken, terwijl we allemaal weten dat dat nergens op slaat. Kortom, je gevoelens hebben niet altijd gelijk.

Epoche

Of we ons daar bewust van zijn? Nope: we realiseren ons meestal niet dat ons humeur ons in zijn grip houdt, of in ieder geval meespeelt in bepaalde beslissingen. Daar moeten we iets aan doen, vinden de sceptische filosofen. We moeten ons bewust zijn van de misleiding die onze gevoelens op onze oordelen hebben en een houding aanleren die ‘epoche’ wordt genoemd: proberen je neiging tot oordelen even stop te zetten.

Must read: Het is wetenschappelijk bewezen dat we zélf invloed hebben op onze gevoelens van liefde

Je hebt dit advies vast nog nooit gehoord, maar: luister soms eens níet naar je gevoel. In ieder geval niet als het om oordelen gaat, en probeer ook eens wat breder te kijken als het gaat om belangrijke beslissingen. Natuurlijk, uiteindelijk moet naast je brein ook je gevoel inspraak hebben, maar laat ideeën even liggen om ze ook te evalueren tot je in een ander humeur bent.

Je zult jezelf er dankbaar voor zijn.

Meer lezen over gevoelens?

• Een aantal basiselementen uit de Griekse filosofie die een bijdrage leveren aan geluk
• Zo laat je in twee stappen pijnlijke gevoelens uit het verleden los
• 10 nieuwe woorden voor emoties die je maar moeilijk kunt benoemen