Josephine Kay Psyche 4 feb 2021, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Geluksprofessor Meike Bartels over haar onderzoek naar geluk (+ tips voor meer geluk)

Wat is geluk nu eigenlijk écht en kun je het meten? Vragen waar hoogleraar en biologisch psycholoog Meike Bartels onderzoek naar doet. Want, we focussen ons vooral op mensen die niet gelukkig zijn, maar waarom kijken we niet juist naar diegenen die wél gelukkig zijn? Bedrock sprak de professor over haar onderzoek.

Waarom doe je dit onderzoek?

“Tijdens mijn promotietraject deed ik onderzoek naar de invloed van genen en ontwikkeling van gedrag en cognitie bij kinderen. Daaruit kwam dat 25 procent van de kinderen in hun kindertijd te maken krijgt met gedragsproblemen. Dat betekent dat 75 procent daar niet mee te maken krijgt en het dus eigenlijk prima doet.

In Nederland zijn we snel geneigd om te zeggen dat het slecht gaat. Terwijl ik 75 procent als percentage eigenlijk wel goed vind. Het verbaasde me dat we eigenlijk nooit naar dat percentage keken. Heel veel kinderen doen het dus wél goed. Wat zijn de verschillen tussen die kinderen aan de ‘positieve kant’ van het spectrum?”

Wat is volgens jou geluk?

“Een combinatie van je goed voelen en goed functioneren.”

Hoe onderzoek je geluk?

“Wij doen het met een vragenlijst-onderzoek. Hierin vragen we naar het geluksgevoel, naar tevredenheid met het leven en naar kwaliteit van leven.”

Lees ook: Waarom is gelukkig zijn zo moeilijk? We interviewden gelukspsycholoog Josje Smeets

Welke factoren hebben invloed op het gevoel van geluk?

“Ik kijk naar waarom mensen verschillen in geluk. Daarbij hebben we gevonden dat 40 procent van de verschillen tussen mensen komt door genetische verschillen. Dat kun je niet vertalen naar ‘mijn geluksgevoel komt door mijn genetisch materiaal.’ Je kan alleen zeggen dat verschillen tussen mensen door genetische verschillen kan komen.

We zijn nu op zoek naar welke genen daaraan een bijdrage leveren, zodat je het misschien wel naar een individu kunt vertalen. Vanuit de omgeving weten we nog heel weinig. Dat komt omdat het onderzoek gericht op de omgeving zich eigenlijk steeds richt op het vergelijken van grote groepen. Het kijken naar gemiddelden.

Ook interessant: Krijg geen kinderen! Ze maken je relatie kapot en zorgen voor ellende, volgens Alain de Botton

Zijn mensen met kinderen bijvoorbeeld gemiddeld gelukkiger dan mensen zonder kinderen? Dat zegt niks over of een persoon gelukkiger is met of zonder kinderen. Het zegt alleen maar iets over het gemiddelde van een groep.”

Het gevoel van geluk per persoon verschilt toch enorm?

“Waarom we hierin verschillen per persoon komt gedeeltelijk omdat we genetisch per persoon verschillen. Dat komt door omgevingsverschillen, we weten niet welke omgevingsfactoren dat zijn en wat we helemaal niet weten is hoe genetische aanleg samenwerkt met je omgeving. Want je kiest bijvoorbeeld je omgeving uit voor een groot deel uit op grond van het genotype dat je hebt.”

Must read: Endorfine boost? 8 manieren om zelf het gelukshormoon aan te maken

Als je kijkt naar het lichaam, vindt er een chemische reactie plaats als er een gevoel van geluk loskomt?

“Daar is ook nog heel erg weinig over bekend, wat nou de fysiologie van geluk is. Dat weten we eigenlijk niet precies, en daarvoor is genetisch onderzoek ook heel zinnig. Als je locaties op het humane genoom vindt, ga je vervolgens nadenken welke biologische paden daaruit voortvloeien. Ik zou er zelf ook graag meer onderzoek naar willen doen.”

Praktische tips voor een gelukkiger leven

“Er zijn wel een aantal geluks-bevorderende technieken. Maar het is wel belangrijk te beseffen dat wat voor de een werkt, niet voor de ander werkt.”

Count your blessings

“Elke avond opschrijven waar je gelukkig van wordt of wat er goed is in je leven. Voor sommige mensen werkt het, terwijl anderen het totale onzin vinden. En sommige mensen vinden het fijn om het elke dag te doen, terwijl anderen vinden dat één keer per jaar genoeg is.

Ook lezen: Duurzaam geluk: wat is het en wat heb je ervoor nodig?

Dus je moet echt een beetje een gepersonaliseerde methode gaan zoeken. Nu wordt deze methode in grote groepen onderzocht, en ze vinden hele kleine effecten. Maar we weten niet of die effecten blijven als de tijd verstrijkt.”

Acts of kindness

“Iets aardigs doen voor een ander zonder dat je daar zelf voordeel bij hebt. Je kan je daarbij voorstellen dat dat misschien werkt, maar als jij een heel introvert persoon bent, en opeens iemand moet aanspreken die je niet kent om een kopje koffie te geven, dan word je daar niet per se gelukkiger van. Het werkt dus niet voor iedereen.”

Luister ook: Bedrock Talks: over verslaving, liefde en spiritualiteit met Jan Geurtz

Zou je jezelf als gelukkig omschrijven?

“Ja, ik scoor bovengemiddeld aan geluk. Waar dat aan ligt? Ik zeg altijd dat ik denk dat ik met een best aardig genenpakket geboren ben. En ik heb tot nu toe een makkelijk leven gehad, zonder grote tegenslagen. Maar in mijn eigen omgeving zie ik mensen die verschillen in hun geluksgevoel en dat je dat niet zomaar kunt terugkoppelen aan hoe goed ze de rest ‘voor elkaar’ hebben.

Dus het is niet dat iemand die een goede of leuke baan heeft of een mooi gezond gezin per definitie gelukkiger is dan iemand die net z’n baan verloren is of die al heel lang zoekt naar een goede relatie bijvoorbeeld.”

Meer happy vibes

• 5 tips van een psycholoog voor een gelukkig en realistisch 2021
• Hoe geld ons wél gelukkig kan maken
• Verplicht thuiswerken? Zo zorg je toch voor een productieve én gelukkige werkdag