Josje Smeets Psychologie 26 mei 2019, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Hoe blijf je gelukkig zonder dat angst de overhand neemt?

Via één van onze socialkanalen, kwam een vraag; ‘hoe blijf je gelukkig zonder dat angst de overhand neemt?’ Het antwoord hierop is eenvoudig, maar vergt wat uitleg. Tijd voor een basislesje psychologie van onze gelukspsycholoog Josje Smeets.

Allereerst vergeten we soms nog wel eens dat angst superhandig is. Ons brein is perfect in staat ons te waarschuwen bij gevaar. Toen onze voorvaderen in de steentijd op hun gemak op een bosje kruiden zaten te knabbelen, was het heel fijn dat hun hersenen aangaven daar even mee op te houden op het moment dat een kudde mammoeten langs kwam gedenderd. Rennen!

Ons brein stamt uit de steentijd

Ons brein is echter wat blijven steken in deze steentijd. Een deel van ons brein noemen we niet voor niets nog steeds het ‘oerbrein’. Dit is het instinctieve deel van ons brein en reageert dus sterk op impulsen. Dit betekent zoveel als dat onze hersenen vaker een signaal van gevaar afgeven dan nodig is. Niet al het gevaar is echt. Niet alle gevaar is levensbedreigend.

Dit vind je vast ook interessant: Wat bepaalt je werkgeluk? En wanneer is het tijd voor een nieuwe baan? Een gelukspsycholoog legt uit

Zo worden sommige mensen heel bang van hoogtes, terwijl ze toch echt heel veilig binnen achter het glas staan of andere mensen van muizen of spinnen, terwijl ze best wel weten dat zo’n klein beestje absoluut geen kwaad kan. Allerlei kleine angsten kunnen daarbij ook een trigger zijn voor grotere angsten. Ons brein wordt meer alert en gaat nog vaker waarschuwingssignalen afgeven. Zo kom je in een vicieuze cirkel terecht. Je weet dat je angsten ongegrond zijn, maar het angstgevoel is echt en wordt alleen maar heftiger en komt vaker voor. Juist mensen die al ietwat bangig zijn aangelegd, zijn dus geneigd om meer angsten te ontwikkelen, zoals angst voor kleine ruimtes of voor het toespreken van een grote groep.

Angst staat geluk in de weg

Natuurlijk staan deze angsten ons geluksgevoel in de weg. Je brein wordt er zo door in beslag genomen (er dreigt immers gevaar!), dat het minder of niet bezig is met het afgeven van gelukszalige hormonen.

Wat je goed moet begrijpen, is dat je angsten ongegrond zijn. Dat je gevaar voelt dat er niet is. Als jij dit met je verstand begrijpt, zul je het je brein ook moeten leren. Dit kan maar op één manier.

Omarm je angst.

Hè? Wat? Maar dat wil je juist niet. Je wilt je angst juist vermijden. Niet gaan abseilen dus en al zeker niet een speech houden voor 80 man. Toch is dit júíst een heel effectieve manier om je brein te herprogrammeren.

Een foute link in je hoofd

Ergens gaat het namelijk mis in je hoofd; je hebt een foute link gemaakt. Zoals:
hoogte = gevaar en levensbedreigend. Elke psycholoog zal je leren deze foute link te doorbreken. Dit kan op allerlei manieren, bijvoorbeeld middels langdurige cognitieve gedragstherapie of een
korter EMDR-traject.

Deze therapieën hebben één gemene deler; ze leren je je angst te omarmen. Wanneer je de angst over je heen laat komen, voelt je brein pas dat er helemaal niets levensbedreigend aan de hand is. Hierdoor zal het
brein de waarschuwingssignalen doen afzwakken en uiteindelijk zullen deze verdwijnen.

Vermijd je angst niet

Als je de angst vermijd doe je het tegenovergestelde; je bevestigt de angstgevoelens in je hoofd. ‘Je hebt gelijk brein, er is gevaar. Laten we snel maken dat we wegkomen.’ Je begrijpt dat dit het signaal van angst de volgende keer nóg groter zal maken. Niet doen dus. Niet wegrennen. Sta stil en haal
adem. En onderga die angst.

Dat kan soms een hele (enge) kluif zijn. Lukt dit je niet zelf? Word je dusdanig beperkt door je angsten dat het je dagelijks leven belemmert? Schroom dan niet om hulp te zoeken. Daar zijn immers professionals voor!

Zijn je angsten echter onschuldiger van aard? Probeer dan eens aan je angst te denken en het gewoon te ondergaan. Denk aan het allerergste dat je kan gebeuren, adem langzaam diep in en uit en laat de gedachten maar gewoon komen. Wanneer je dit tweemaal per dag doet, zul je zien dat je lichaam
leert dat er eigenlijk helemaal niets aan de hand is. Je herconditioneert jezelf. Je angsten zullen verdwijnen. En dan is er weer alle plek voor geluk. Lucky you!

Dit artikel is geschreven door Josje Smeets, gelukspsycholoog en owner van HelloBetty.nl. “Als gelukspsycholoog weet en lees ik veel over geluk. Mijn doel is om iedereen te laten weten dat geluk deels maakbaar is. In mijn artikelen op Bedrock leer ik je hoe.”

Luister nu ook naar Bedrock

Ben je – net als wij – op zoek naar geluk en probeer je je quarterlifecrisis zonder al te veel kleedscheuren door te komen? Dan is onze podcast Bedrock Talks een perfecte match voor jou! Rosa en Lisanne interviewen in de eerste aflevering expert en gelukspsycholoog Josje Smeets.

Spoiler: ze vertelt waar geluk allemaal mee samenhangt en wat je vooral wel en níét wilt doen. Luister je mee?

Tip: Luister en volg Bedrock Talks via Spotify en iTunes & Apple Podcasts!