Maaike Kooijman Psyche 9 aug 2019, 06:01

Leestijd: 4 minuten

Is de mens wel gemaakt om constant gelukkig te zijn? Evolutionaire psychologie zegt van niet

Vraag iemand naar zijn of haar toekomstdromen, en de kans is groot dat het antwoord iets is met een fijn huis, goede baan, lieve partner en vooral: gelukkig zijn. We hopen, verwachten zelfs ooit een staat te bereiken waarin we tevreden zijn met ons leven en maar zelden verdrietige ervaringen hebben. Maar is constant gelukkig zijn eigenlijk wel een reëel doel? Psychotherapeut William Berry introduceert een heel andere zienswijze.

In een interessant artikel op Psychology Today schrijft Berry dat de mens eigenlijk helemaal niet gemaakt is om gelukkig te zijn.

Waarom constant gelukkig zijn een fabeltje is

Ons brein is er namelijk op ingesteld om te focussen op de negatieve dingen, en dat heeft een reden. Focussen op gevaren geeft ons immers meer overlevingskans, en dat is waar evolutionaire psychologie om draait. Ons brein reageert dan ook actiever op negatieve dan op positieve foto’s, blijkt uit onderzoek – simpelweg om ons te beschermen tegen wat ons in gevaar kan brengen.

Dit vind je vast ook interessant: Waarom houden we zo van lijstjes? Een evolutionaire verklaring

Ons brein is dus niet gemaakt om ons altijd blij te doen voelen, en dat heeft nog een doel: motivatie. Als we alles hebben wat ons hartje begeert, hebben we maar weinig motivatie om nog naar andere dingen op zoek te gaan en dus te groeien. Je ongelukkig voelen is misschien niet fijn, maar het is over het algemeen wel een goede motivatie om dingen te doen waar je je beter van voelt – al is het maar eten pakken als je honger hebt, aldus Berry.

Neutraal als standaard mentale staat

Desondanks verwachten we van onszelf dat we altijd blij zijn, en zijn we gefrustreerd als dat niet zo is. We snappen niet waarom we niet vrolijk zijn als we geen reden hebben om dat niet te zijn – alsof gelukkig zijn onze standaard mentale staat is. Ironisch genoeg worden we dáár dus juist ongelukkig van, en voelen we ons op slechte dagen nog slechter omdat ons gevoel niet aan onze verwachtingen voldoet.

Om dat te voorkomen, is het belangrijk dat je afstapt van het idee dat blij zijn normaal is en juist accepteert dat negatieve gevoelens heel normaal zijn. Als je ze accepteert, verliezen ze een deel van hun negatieve impact – zoals Berry schrijft: “Ultimate happiness may not be possible, but less suffering certainly is.” Bovendien is een neutrale staat als standaard heel wat gemakkelijker te bereiken op een slechte dag dan een echt gelukkig gevoel.

Dit vind je vast ook leuk: Een k*tdag? Dit doen psychologen om door een slechte dag heen te komen

Negatieve gevoelens accepteren: zo doe je dat

Wat je kan helpen om negatieve gevoelens te accepteren, is om ze van een afstandje te bekijken. Zie gedachten niet als dingen die je gevoel moeten bepalen, maar ‘gewoon’ als dingen die voorbij komen, die je kunt observeren en die ook weer weg zullen gaan. Daardoor voel je je automatisch neutraler. Er rekening mee houden dat je die negatieve gedachten af en toe krijgt, is daarnaast veel minder frustrerend dan verwachten altijd gelukkig te zijn.

Als je een stapje verder gaat, zou je zelfs kunnen proberen te denken dat negatieve gedachten niet alleen normaal zijn, maar zelfs helpend. Volgens de evolutionaire psychologie hebben ze ons immers doen overleven – en dat is veel belangrijker dan altijd gelukkig zijn.

Meer lezen over gelukkig zijn:

• Waarom we gelukkig worden als we iets moois zien (volgens de wetenschap)
• Spullen, carrière, geld en vrienden: wat heb je eigenlijk nodig om gelukkig te zijn?
• Deze TED Talk over geluk verandert je kijk op geluk voorgoed

Luister nu ook naar Bedrock

Bestaat ware liefde? Is het huwelijk niet achterhaald? Is een open relatie helemaal van nu? En is polyamorie een duur woord voor vreemdgaan? In de nieuwste Bedrock Talks interviewen Rosa en Lisanne seksuologe en relatietherapeut Nynke Nijman over de vrije liefde.

Spoiler: Walt Disney en Hollywood laten ons niet bepaald een weerspiegeling van werkelijke relaties en seks zien. Maar, wat moeten we dan wél geloven? Je hoort het in de vierde aflevering van Bedrock Talks!

Tip: Luister de nieuwe aflevering aan het begin van elke volgende maand en volg Bedrock Talks via Spotify en iTunes & Apple Podcasts! Leuk als ons laat weten wat je ervan vond in de reviews!