Annemarie Hartsuiker Psyche 8 mrt 2023, 09:58

Leestijd: 4 minuten

Gelijke kansen in de kunstwereld: ‘Ik ben voorstander van een vrouwenquotum’

Gelijke kansen in de kunstwereld, volgens Andrea Davina is het daar helemaal niet best mee gesteld. Ja. Er is genoeg aandacht voor vrouwelijke kunstenaars, maar wist je dat vrouwelijke kunstenaars maar 16,4 procent van de vaste collecties in de grootste Nederlandse hedendaagse musea beslaan?

Vooral met de waardering en zichtbaarheid van vrouwelijke mid-career kunstenaars gaat het mis, het is in deze fase van hun carrière dat zij worden genegeerd. Het wordt het donut-effect genoemd: zoete aandacht aan de randen van het kunstenaarsbestaan, een zwart gat in het midden. Dat geldt voor alle kunstenaars, maar voor vrouwen in extreme mate.

Gelijke kansen in de kunstwereld

Andrea Davina is initiatiefnemer van de Theodora Niemeijer Prijs, een prijs om meer zichtbaarheid te creëren voor vrouwelijke kunstenaars. Wij spraken met haar over het belang van de prijs en het signaal dat ze wilt afgeven naar de (kunst)wereld.

Hoe inclusief is de kunstwereld?

“Onvoldoende. Laat ik beginnen met dat de kunstwereld geen andere wereld is, maar een weerspiegeling van hoe onze maatschappij is ingericht, oftewel een afspiegeling van het systeem waar we inzitten. Bewustwording dat er bepaalde groepen stelselmatig worden uitgesloten is een grote stap in de goede richting, maar het echte probleem is het systeem dat de ongelijkheid in stand houdt.”

Daar moet dus verandering in komen. Hoe?

“Als het gaat om genderongelijkheid ben ik voorstander voor het reguleren van een vrouwenquotum om het proces te bespoedigen. Het gaat over het creëren van een eerlijker en gelijkwaardig speelveld. In de regel beoordelen we mannen positiever dan vrouwen, zonder dat mannen daarvoor betere prestaties leveren. Ondanks de vele veranderingen die er de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden, is volledige gelijk(waardig)heid tussen mannen en vrouwen nog niet bereikt.”

Wat wordt er gedaan om gelijke kansen in de kunstwereld te creëren?

“Wat mij betreft te weinig. Er is ongelooflijk veel aandacht voor vrouwelijke kunstenaars, maar de cijfers wijzen er nog niet op dat er sprake is van gelijke kansen tussen mannen en
vrouwen. Op dit moment bedraagt in Nederland het werk van vrouwelijke makers nog geen 17 procent van de vast collecties in de grootste hedendaagse musea. Dit moet veranderen. En
dat kan, kijk naar het Moma NY. In 2007 jaar hadden zij 3,5 procent werk van vrouwen in de collectie en vandaag de dag is dat 28 procent. Kwestie van doen!

In Nederland hebben maar drie musea het vrouwenquotum durven aannemen. Het Van Abbemuseum heeft bijvoorbeeld bepaald dat vijftig procent van de aankopen en het budget naar vrouwelijke kunstenaars gaan. Bij deze een oproep voor de andere musea!”

Stel je bent een vrouw met talent, hoe maak je jezelf zichtbaar?

“Door je werk te tonen, in dialoog te gaan met andere (vrouwelijke) kunstenaars, curatoren en verzamelaars. Blijf trouw aan jezelf, creëer een netwerk om je heen voor support, doe mee aan open calls (bijvoorbeeld: Prix de Rome) en gebruik social media en internet voor meer zichtbaarheid. Kunst wordt democratischer dankzij de techniek. Dat dringt door tot de museumzalen en werkt in het voordeel van vrouwelijke kunstenaars.

Tot slot zijn drie dingen belangrijk: Toon je werk, zorg dat er over je geschreven wordt en dat je werk wordt aangekocht. Dat laatste is belangrijk. Of dit nu een museum, openbare ruimte of privéverzameling is. Daarom hebben we met de Theodora Niemeijer Prijs gekozen dat er ook acquisitie wordt gedaan voor een museum in Nederland. Een museum bewaart kunstwerken generaties lang, stelt het werk tentoon, daardoor wordt erover geschreven en is het zichtbaar.”

Sara Sejin Chang (Sara van der Heide) heeft de Theodora Niemeijer Prijs van 2023 gewonnen

Sara Sejin Chang (Sara van der Heide) uit 1977 is een Zuid Koreaans-Nederlandse kunstenaar, en woont en werkt in Berlijn. Changs praktijk bestaat uit (historisch) onderzoek en spirituele invocaties waarbij ze gebruik maakt van een rijkdom aan media, waaronder film, tekst, immersieve installaties, performances en schilderkunst. Aan haar werk gaat vaak een lange periode van onderzoek en voorbereiding vooraf.

In het gelaagde beeldende werk van Chang onderzoekt de kunstenaar thema’s rondom Eurocentrisme, dekolonialisering, racialisering, (collectieve) heling en sjamanisme. De recente film-installatie Four Months, Four Million Light Years (2020) van Chang, is een sjamanistische reis door de tijd en ruimte

BEDROCK tipt: 7 films over krachtige vrouwen voor Internationale Vrouwendag