Wees juist géén perfecte klimaatactivist (een pleidooi)
Zero waste leven, vegan eten, louter met de trein reizen, alleen maar tweedehands spullen kopen, in een tiny house wonen: dat – en meer! – zou je allemaal moeten doen om dé perfecte klimaatactivist te zijn. Maar bestaat zoiets eigenlijk wel? En vooral: moeten we dat willen?
Wij denken van niet.
De perfecte klimaatactivist
Als je één van de hiervoor genoemde dingen doet, krijg je het misschien weleens naar je hoofd geslingerd: ‘Maar waarom doe je <insert ander gedrag> dan niet?’ Best grappig, want dat komt nou nooit van mensen die het zélf wel perfect doen. Sterker nog: de mensen die erop aangesproken worden niet perfect te zijn, doen vaak al meer voor het milieu dan de gemiddelde mens.
Neem nou een bekend voorbeeld uit de politiek. GroensLinks-fractieleider Jesse Klaver strijdt voor een duurzamere wereld, met onder andere minder vleesconsumptie en meer duurzame energie. Hij heeft zonnepanelen en een rendementsketel en eet grotendeels vega. En toch vraagt iedereen alleen maar waarom hij niet méér doet. Niemand die het in z’n hoofd haalt dat aan Mark Rutte te vragen, ondanks dat die waarschijnlijk nog veel minder doet.
Kortom: de druk om een perfecte klimaatactivist te zijn wordt vooral gebruikt om mensen onderuit te halen die allang hun best doen. Zo wordt de focus afgeleid van het gedrag van de vraagstellers in kwestie – en da’s natuurlijk onzin.
De grote BEDROCK duurzaamheidsgids: zo kunnen we het klimaat redden
Perfect is onrealistisch
Maar goed, stel dat je wel álles perfect zou doen voor het klimaat (voor zover dat al bestaat met alle tegenstrijdige informatie). Dat is ongetwijfeld goed voor het milieu, maar dat kan ook ten koste gaan van je eigen levenskwaliteit en/of mentale gezondheid.
Ja, het is goed te doen om duurzaam te leven zonder alles op te geven, maar feit is wel dat dat alleen opgaat als je bepaalde privileges hebt (duurzaam kleding kopen is bijvoorbeeld erg lastig met een grote kledingmaat). En zelfs als je het wel kunt, heb je niet altijd de mentale ruimte om een perfecte klimaatactivist te zijn.
Het is misschien een beetje een cliché, maar je kunt niet goed voor anderen (lees: de wereld) zorgen als je niet eerst voor jezelf zorgt. Dat lukt misschien een tijdje, maar op een gegeven moment breek je. Dus als jij veel makkelijker duurzamer leeft in een lichaam dat af en toe een eiwitboost van vis krijgt, dan is dat oké.
Authentiek en inspirerend
Duurzaam leven is soms lastig. Het is vervelend als al je vrienden naar een steakhouse willen en het voelt alsof jij de party pooper bent, het is moeilijk als je heel veel zin hebt in een afhaaldiner maar eigenlijk niet achter al die plastic bakjes staat. En is het nou oké als je een keer kleding koopt die niet van de kringloop is, of is dat leuke blouseje het niet waard?
Die struggles zijn er, en die hoef je niet te verbergen. Sterker nog: als je er open over bent, herkennen anderen zich veel meer in jou. Als jij zo veel mogelijk vegan eet maar nog weleens van een bitterbal geniet, is de kans waarschijnlijk groter dat je mensen inspireert dan wanneer je de paprikachips weigert omdat daar karnemelkpoeder in zit.
Mensen zien graag dat het makkelijk is om stappen te zetten in duurzaam leven, en die druk is minder hoog als het allemaal niet perfect hoeft.
En ja, we weten dat het goed is bedoeld, dat je zo veel mogelijk wilt doen. Maar zie het zo: uiteindelijk is het beter als er 10 mensen zijn die grotendeels duurzaam leven, dan één klimaatactivist die helemaal duurzaam leeft. Cut yourself some slack – dan ben je júist een voorbeeld.