Maaike Kooijman Betere wereld 29 sep 2021, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Het taboe voorbij: waarom je geen baarmoeder nodig hebt om vrouw te zijn (en andersom)

Het is nog niet zo lang geleden dat de nieuwe anti-abortuswet in Texas werd aangekondigd. Ik was woedend, en als de classic Instagram-activist die ik ben, repostte ik een rijmpje in mijn Stories: “If it’s men who got pregnant, here’d be the facts: choice would be standard, no questions asked.” Het duurde niet lang voordat iemand me corrigeerde dat het in het rijmpje om cis* mannen ging.

Degene die me daarop wees, was namelijk zelf ook zwanger, met een baby in een baarmoeder. Maar geen vrouw.

(*cis-gender is een term die inhoudt dat je bent geboren in het lichaam dat je gender representeert.)

Geslacht vs. gender

Hoe dat zit? In de basis wordt er een verschil gemaakt tussen geslacht en gender. Geslacht heeft te maken met het lichaam waarin je wordt geboren, dat bepaalde kenmerken heeft dat met mannen of vrouwen worden geassocieerd. Gender heeft niks te maken met je lichaam, maar met wat je van binnen bent.

Dat kan een vrouw in een vrouwenlichaam zijn, maar ook een vrouw in een mannenlichaam (transseksueel), geen man én geen vrouw (non-binair) of slechts veranderlijk (genderfluïde). Met andere woorden: welk geslachtsdeel je ook hebt, je kunt je altijd een vrouw voelen. Of een man. Of whatever the f*ck you feel like. 

De eerste winkel voor drag queens en transvrouwen in Amsterdam is een feit

Twee geslachten is een mythe

Hoewel gender dus een breed spectrum beslaat, is het een mythe dat geslacht wél een tweedeling is. De algemene opvatting is: je lichaam is mannelijk of vrouwelijk. Het heeft een vulva of een penis, borsten of niet, meer oestrogeen of meer testosteron. Da’s gewoon basic biologie, toch? Nou, nee – het komt vooral gewoon goed van pas om mensen in hokjes te stoppen.

Er zijn in de natuur namelijk een heleboel voorbeelden te vinden van de onwaarheid van deze tweedeling. Neem alleen al intersekse: dat zijn mensen die geboren zijn met mannelijke én vrouwelijke kenmerken (en nee, dat is dus geen ‘foutje van de natuur’). Maar er zijn ook ‘tweeslachtige’ planten en bloemen, die zowel mannelijke als vrouwelijke voorplantingsorganen bezitten.

Waarom je het vaker over je vagina moet hebben

Het idee van twee geslachten is dus vooral gebaseerd op gewoonten en politieke opvattingen in plaats van wetenschap. Dat blijkt ook uit het feit dat de vrouwen die ruim 100 jaar geleden voor het vrouwenkiesrecht streden, de ‘third sex‘ werden genoemd, omdat het vrouwen ‘met de wensen van een man’ waren. Als het uitkomt om mensen als ‘anders’ te bestempelen, kan er dus wél ineens een uitzondering worden gemaakt.

Vrouwelijkheid bestaat niet…

Nu we weten dat zowel gender áls geslacht niet per se in categorieën in te delen is, weten we ook dat je lichaam precies niks zegt over je genderidentiteit. Je kunt een vrouw zijn met of zonder baarmoeder, met kort of lang haar, met of zonder baard, met borsten of zonder. Vrouw zijn is voor iedereen anders.

Wat echter problematisch is, is dat het feminisme – dé beweging die opkomt voor gelijke rechten voor vrouwen – steeds vaker wordt uitgedrukt in Pinterest-waardige geborduurde vulva’s en mokken met tieten erop. Die zijn weliswaar cool, maar geven wél het idee dat andere vrouwen er alleen voor je zijn als jij ook een baarmoeder hebt. En da’s niet per se een inclusieve benadering van feminisme.

Nóg meer bewijs dat mannen en vrouwen gelijk zijn

… en mannelijkheid ook niet

En net zoals niet elke vrouw een baarmoeder heeft, zijn er ook mensen die wél een baarmoeder hebben, maar geen vrouw zijn. Er zijn transmannen die ongesteld zijn. Er zijn non-binaire mensen die zwanger kunnen worden. En weet je, het is niet aan jou om daar iets van te vinden – laat staan te vragen wat iemand in zijn, haar of diens broek heeft. None. Of. Your. Business.

Als je merkt dat dit nieuw voor je is, is dat natuurlijk helemaal oké. Misschien kun je overwegen om je erin te verdiepen. Volg transmensen op TikTok die informatieve filmpjes maken, bekijk video’s op YouTube of misschien zelfs een documentaire. Want als er iets vast staat, is dat we meer moeten praten over hoe geslachtsdelen los staan van gender.

Normaliseren is belangrijk. Niet alleen voor de mental health van een heleboel mensen, maar ook voor een gezonde, open maatschappij in het algemeen.