Malu Kirschbaum Psychologie 10 jul 2021, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Hoe kun je met een gaslighter dealen?

Gaslighting. Je hebt er vast al eens van gehoord en misschien zelfs mee te maken gehad. Het is namelijk een subtiele en veelvoorkomende vorm van emotionele manipulatie. Deze methode laat mensen twijfelen aan hun realiteit en wordt veel gebruikt door narcisten, mishandelaars en cultleiders, maar ook yoga-guru’s zoals Bikram en seriemoordenaar The Serpent.

Gaslighting kan je heel onzeker maken en dat is nou precies de bedoeling. Want gaslighting is de perfecte manier om iemand ‘klein te houden’. Hoe kun je dit tegengaan? We geven een paar tips!

1. Weet hoe je deze vorm van manipulatie kunt herkennen

We schreven er al eerder over in dit artikel, omdat gaslighting heel subtiel gebeurt en je het vaak niet eens door hebt. Toch kan je jezelf erin trainen om de signalen van gaslighting beter te gaan herkennen.

Veel voorkomende gaslighting zinnen:

“Je verzint dingen.”

“Dat is nooit gebeurd.”

“Je doet dramatisch.”

“Je blaast dingen op.”

Gaslighters verkondigen leugens, ontkennen dat ze iets gezegd hebben, misbruiken dingen die je nauw aan het hart liggen en halen je naar beneden. Daarnaast komen hun acties komen niet overeen met hun woorden, kunnen ze je verwarren met positieve bekrachtiging en weten ze dat die verwarring mensen zwakker maakt. Pas als je een gaslighter kunt herkennen, dan kun je de cyclus doorbreken.

2. Blijf dichtbij jezelf

Het doel van gaslighting is om iemand te laten twijfelen aan zichzelf en aan diens waarheid. Voor de gaslighter – die we voor het gemak even mannelijk noemen – kan het zijn doel zijn om geen verantwoording af te hoeven leggen, terwijl hij er langzaam voor zorgt dat je een emotionele afhankelijkheid opbouwt. Dit schept immense verwarring, die vervolgens je zelfvertrouwen aantast.

The Serpent op Netflix brengt de gevaren van psychologische manipulatie in kaart

Om dit tegen te gaan, moet je dichtbij jezelf blijven. Dat betekent: geloven in jezelf, je gevoelens serieus nemen en weten wat écht waar is. Een goede reactie zou kunnen zijn: “Ik weet wat ik zag.” of “Vertel me niet hoe ik me moet voelen, dit is hoe ik me voel.”

3. Schrijf dingen op

Om dichtbij jezelf te blijven, kan het nuttig zijn om dingen op te schrijven. Hou een verslag bij van wat er gebeurt en maak er een gewoonte van om je notities opnieuw te lezen. Een dagboek is een goede manier om bij te houden wat er in de loop van de tijd gebeurt en zal je helpen om vertrouwen te hebben in jezelf, omdat je daardoor beter weet wat waar is.

9 signalen dat je met een pathologische leugenaar te maken hebt

4. Hou het gesprek eenvoudig

Als je het gesprek aangaat met een gaslighter: hou het simpel en weet wat je doel is. Wat je wil bereiken? Wat wil je oplossen? Wat zijn de belangrijkste punten die je wilt overbrengen? Een gaslighter zal schaamteloos liegen, het verhaal verdraaien en minimaliseren hoe jij je voelt.

Als je je goed voorbereid voor het gesprek, kan je je beter concentreren op datgene dat echt belangrijk is, in plaats van je te laten meeslapen in het verhaal van de gaslighter.

5. Wees niet bang om er tegenin te gaan

Sommige gaslighters zijn zich er niet van bewust hoe hun gedrag jou beïnvloedt, maar er zijn ook mensen die juist heel bewust te werk gaan. Wat het motief ook moge zijn: in beide gevallen is het belangrijk dat je voor jezelf op komt en niet bang bent om de gaslighter “te slim af” te zijn.

Wat kun je zeggen als iemand aan het gaslighten is?

“Mijn gevoelens mogen er zijn. Ik waardeer het niet dat je me vertelt dat ik te gevoelig ben.”

“Zeg me niet dat ik dramatisch ben. Ik mag deze dingen met jou bespreken en onderzoeken.”

“Ik weet wat ik zag.”

“Ik ga niet verder met dit gesprek als je blijft minimaliseren wat ik voel.” (grenzen stellen!)

6. Wees bereid om het gesprek af te kappen

Als het gesprek niet goed verloopt, wees dan ook niet bang om weg te lopen. Een gaslighter kan tactieken gebruiken om je af te leiden en jouw gevoelens te minimaliseren. In dit geval is het belangrijk om jezelf te verdedigen en jezelf toestemming te geven om het gesprek af te kappen.

Waarom narcistisch zijn best oké is (er kleven voordelen aan)

Onthoud goed: het doel van de gaslighter is jou te laten twijfelen aan je perceptie, dus weglopen van het gesprek helpt je om jouw perceptie van de waarheid te behouden en te voorkomen dat hij je in zijn macht krijgt.

 7. Vergroot je steunsysteem en praat met anderen

Het kan zijn dat het doel van de gaslighter is om jou emotioneel afhankelijk te maken. Vooral als je met een narcist te maken hebt. Daarom is het belangrijk dat je praat met anderen over wat er gebeurt, wat je ziet en wat je ervaart. Dit versterkte jouw realiteit. Als je dit niet doet, wordt de kans dat je gaat twijfelen over je eigen waarheid steeds groter.

Soms hebben we externe bevestiging van ons steunsysteem nodig om te vertrouwen op onszelf. Zeker als we slachtoffer zijn van een gaslighter. Je kunt deze onzekerheid verminderen als je erover praat met vrienden en familieleden, die je wél helemaal vertrouwt.

Waar het op neerkomt

Het kan erg lastig zijn om een gesprek aan te gaan met een gaslighter, omdat hij je in de war kan brengen. Hij heeft de gave om de discussie te veranderen naar iets waardoor jij de schuld krijgt voor het opblazen van dingen, terwijl je gewoon je gevoelens deelt.

Dichtbij jezelf blijven en steunen op je vrienden en familie kunnen je helpen om terug te keren naar de realiteit. En ten slotte is self-care áltijd een goed idee. Dit zal ervoor zorgen dat je je gevoelens beter kunt navigeren, meer van jezelf gaat houden en niet met je laat sollen. Ook niet door een gaslighter.

Spiritueel narcisme: wanneer je wel heel ver boven de rest uit zweeft