Redactie Psyche 17 nov 2019, 06:00

Leestijd: 10 minuten

Hoe ik door een familieopstelling uit mijn burn-out kwam (long read)

Soms heb je het weleens. Zo’n dag waarop niets wil lukken en dat alles wat mis kan gaan, misgaat. Je stoot je teen, mensen lopen de hele dag tegen je aan alsof je niet bestaat, je collega’s stellen je constant vragen waar je geen antwoord op hebt en je hebt ruk geslapen waardoor je nul acceptatievermogen hebt. Je zit in een neerwaartse spiraal waar je niet uitkomt. Niemand heeft iets verkeerds gedaan, je zit gewoon muurvast in je eigen gemopper. Soms is dit zo hardnekkig dat het een dag duurt, soms duurt het twee dagen. Soms is er een verklaring voor. Soms niet. 

Mijn leven was een aaneenschakeling van dipjes, dagen waarop niets vanzelf ging. Het leven voelde zwaar, ik liep steevast tegen een muur van tegenslagen aan en had een constant een onrustig en opgejaagd gevoel. Maar waarom?

Ik was 30 jaar, heb de allerleukste baan, maakte mooie reizen, heb lieve ouders, een zusje die mij altijd support en fantastische vriendinnen. Op papier had ik een perfect leven, toch raakte ik opgebrand.

Geen mentale ruimte

Het is februari 2017 als ik besluit om twee weken rust te nemen na een intensief project. Ik was heel moe en geïrriteerder dan normaal, al dacht ik dat dit kwam doordat ik de maanden ervoor keihard had gewerkt. Het leek mij volstrekt verklaarbaar dat ik mij zo voelde.

Die twee weken werden uiteindelijk drie maanden. De ware klap kwam op 16 oktober 2017. Voor mijn werk moest ik middenin de nacht mijn bed uit en was in totale paniek, ik niet wist hoe ik deze lange dag in godsnaam moest overleven.

Lees ook: Burn-out: mijn mooiste cadeau in een lelijke verpakking

Schommelend tussen stress, paniekaanvallen en huilbuien smeerde ik een dikke laag make-up op mijn gezicht, zodat niemand doorhad hoe het écht met me ging. Mijn omgeving zag mij altijd als vrolijk, lief en hardwerkend, maar mijn dikke make-up laag diende als vrolijk masker waarachter een uiteengevallen zelf zat verborgen, versplinterd in duizenden scherven.

Ik reeg al maanden de mental breakdowns aan elkaar

Tijdens mijn werk had ik enorme moeite om dit te verbergen en toen ik eenmaal thuiskwam, ben ik volledig ingestort. Urenlang kon ik niet anders dan huilen, al was dit niet de eerste keer. Ik reeg al maanden de mental breakdowns aan elkaar, was extreem moe en leed aan chronische vergeetachtigheid en duizeligheid.

Mijn hoofd zat ramvol. Mijn zusje kon mij ’s ochtends een berichtje sturen dat de operatie van mijn vader goed was verlopen en toen mijn tante mij die avond vroeg hoe het met mijn vader ging, realiseerde ik me pas dat ik totaal geen idee had waaraan hij was geopereerd. Ik wist überhaupt niet dat hij geopereerd werd.

Geen mentale ruimte voor anderen

Ik had nul mentale ruimte voor anderen. De knappe man met wie ik begin oktober een date heb gehad, kon ik niet de aandacht geven die hij verdiende, omdat ik op het randje stond om de afgrond in te sodemieteren. Toen dit op 3 november 2017 daadwerkelijk gebeurde, restte er maar één ding: niets doen.

Dit vond ik moeilijk. Altijd maar bezig zijn was mijn overlevingsmechanisme, een bescherming tegen alle nare emoties die ik niet wilde voelen. Dus stond ik op 4 november totaal verdoofd bij een optreden van mijn favoriete band Cookhouse. De hele avond is als een waas aan mij voorbijgegaan.

Must read: Hoe een hond jou een burn-out kan besparen

Ik moest hem laten gaan

“Jammer”, zei diezelfde knappe man teleurgesteld toen wij onlangs op deze avond terugblikten. Hij vertelde me dat hij na dit optreden ook ‘nog wat lieve dingen’ tegen mij had gezegd, al viel het hem ook op dat dit niet helemaal bij mij binnenkwam. Dit deed me pijn, maar ik kon toen simpelweg níets opbrengen.

Hoe graag ik ook van onze date had willen genieten of zijn lieve woorden van die avond had willen aanhoren of iets liefs terug had willen zeggen. Ik was verdoofd, leeg, ik moest hem laten gaan.

Sporten als helpende hand

Maandenlang lag ik gebroken in bed en moest op zoek naar lijm om mijn gebroken zelf te fixen. Dit vond ik in crossfit, iets wat ik al langer deed en op advies van mijn huisarts en psycholoog vooral moest blijven doen. Sporten was voor mij de manier om mijn aandacht te verleggen, waardoor ik niet in mijn hoofd gevangen zat.

Regelmatig stond ik jankend in de les. Crossfit pakte mij bij mijn lurven en legde mijn meest kwetsbare kant bloot. Het dwong me om naar plekken in mijn lichaam te gaan waar ik thuis in bed nooit bij kon komen, en daarmee mijn emoties onder ogen te zien.

Luister ook: Bedrock Talks: hoe blijf je stress de baas? Stress-expert Thijs Launspach legt uit

Daarbij had ik een fantastische trainer die feilloos aanvoelde hoe ik me voelde. Op de juiste momenten wist hij de juiste woorden tegen me te zeggen. Altijd met rust, respect, met een luisterend oor. Op mijn beurt kon ik mijn tranen laten rollen zonder dat ik het idee kreeg dat ik labiel en zwak was. Zijn woorden vormden de lijm om de eerste scherven van mijn gebroken zelf aan elkaar te plakken.

Hard times

“Ik voel me zó goed. Het gaat super goed met me”, zei ik opgewekt tegen de leadzanger van Cookhouse toen hij mij vroeg hoe het met me ging. Het was 23 februari 2018 toen ik bij hun EP-release aanwezig was. Ik kwam net terug van een reis naar Zuid-Amerika die ik op advies van mijn psycholoog had gemaakt, want het zou het mij goed doen om in een totaal andere omgeving dingen op een rij te zetten.

Niets aan de hand. Maar er was wel degelijk iets aan de hand. Toen de band het nummer Hard Times speelde kreeg ik natte ogen, elk woord ging recht mijn ziel in. Eenmaal backstage stroomden de tranen over mijn wangen toen ik de leadzanger in zijn armen viel om hem te vertellen hoe erg ik mij in dit nummer herkende. Ook al wilde ik heel graag dat het weer goed met me ging, ik zat nog middenin een diepgaand proces vol chaos, vermoeidheid en verwarring.

Deze nieuwe periode was het moeilijkst

Terugkijkend was deze periode ook het moeilijkst. Ook al was ik voorzichtig begonnen aan de eerste stappen op weg naar boven, het licht aan het einde van de tunnel was nog lang niet zichtbaar. Ik was reddeloos verloren, wist niet welke richting ik op moest en liep nog steeds diepongelukkig door het leven.

De wanhoop sloeg toe, misschien moest ik stoppen met mijn onzekere werk en vastigheid gaan zoeken in een corporate 9-5 baan of voor langere tijd gaan reizen. Bij gebrek aan houvast kaatste ik alle kanten op, ik was de speelbal van mijn eigen leven geworden. Voor mijn gevoel moest ik weer opnieuw leren lopen.

Ook interessant: Heb jij een verborgen burn out?

De maanden kropen voorbij. Inmiddels had ik afscheid genomen van de psycholoog en kon ik weer op mijn eigen benen staan. Ik deed weer mee met sociale dingen, maar diep van binnen voelde ik níets. Het enige wat ik wilde was ook niets doen, maar eeuwig binnen blijven zitten en mezelf onder de dekens begraven, was natuurlijk ook geen optie.

Tornado aan prikkels

De buitenwereld was een tornado aan prikkels die ik ronduit slecht kon verwerken. Nadat ik een avond naar een leuk optreden was geweest of wat ging eten met vriendinnen, stortte ik in en belandde opnieuw uitgeput in bed.

Iedere keer als een paar stappen zette, struikelde ik, krabbelde ik weer op om vervolgens weer nieuwe stappen te zetten. Waarna ik weer struikelde. En opnieuw. En opnieuw. Regelmatig werd ik overvallen door de angst dat het nooit meer goed zou komen met mij. Goed leren lopen had tijd nodig.

Pikdonkere wereld

Waar ik veel moeite mee heb gehad, is dat ik lang niet in één woord kon duiden waarom ik een burn-out heb gekregen. Mijn werk was het niet, ik heb een droombaan. Voor mijn gevoel moest ik voortdurend verantwoorden waarom ik toch maandenlang in zo’n slechte doen was, omdat ik hoopte dat ik meer begrip zou krijgen als ik kon uitleggen wat wel de oorzaak was.

Tegelijk was ik doodsbang dat mensen hier naar zouden doorvragen, want als ik ergens geen antwoord op had, was het die vraag. Dit niet weten, maakte me wanhopig. Ik zat in een andere, pikdonkere wereld waar ‘normale’ mensen niets van begrepen, zich moeilijk in konden leven en volstrekt niet wisten hoe mee om te gaan. De goedbedoelde adviezen, tips en waarschuwingen gratis werden uitgedeeld, waardoor ik het gevoel kreeg dat ik fucking onzichtbaar was.

Eindelijk: de oorzaak van mijn burn-out

De bevrijding kwam toen ik een paar maanden geleden ik weer met iemand ging praten. Na 3 vragen trok ik de tissuedoos naar mij toe, de tranen rolden over mijn wangen. De oorzaak van mijn burn-out werd duidelijk: er was iets mis in mijn familieopstelling.

Een familieopstelling biedt inzicht over de invloed van je familie en voorouders op je leven. Soms is de invloed nog zo sterk dat je er in het dagelijks leven veel last van hebt, zoals in mijn geval. Mijn moeder kon heel slecht met haar angsten en verdriet uit haar leven omgaan.

Ik wist niet meer wat mijn eigen behoeften waren

Als klein meisje ben ik onbewust voor haar gaan zorgen in plaats van zij voor mij. Een omgekeerde wereld. Dit ging zo ver dat ik niet meer precies wist wat mijn eigen behoeften waren, ik was kwijtgeraakt wie ik diep van binnen was. Van mijn moeder had ik altijd 3 opdrachten meegekregen: je moet geslaagd zijn in je leven, voor anderen zorgen en kind blijven.

Dit voelde niet prettig, alsof ik continu de rol moest spelen van iemand met een grote verantwoordelijkheid. Het is mijn moeders verdriet dat ze een aantal trauma’s in haar leven heeft gekend, en dat probeerde ik op die manier op te lossen. Het feit dat ik nooit mezelf had kunnen zijn, werd me te veel en leidde tot een heftige burn-out.

Vind je vast ook interessant: Sta je op de goede plek in je familie? Dit is de theorie van De Fontein

Toen ik eenmaal na deze sessie weer naar buiten liep, voelde het alsof ik meer ruimte in mijn leven kreeg. Langzaam maar zeker viel alles op zijn plek. Het opgejaagde, onrustige gevoel wat ik altijd had en de extreme vermoeidheid kunnen benoemen en begrijpen, was een opluchting.

Er was een reden dat ik mij zo voelde, ik leidde niet mijn leven maar dat van mijn moeder. Ik kon er verder ook niets aan doen, en zij ook niet. Het is vanzelf zo ontstaan, neemt niet weg dat het voor mij zo zwaar is geweest dat ik in een burn-out belandde. Nu weet ik dat ik niet meer op mijn allerbeste manier hoef te leven, gewoon leven is goed genoeg.

Kleurrijke wereld

Een paar weken later liep ik op een zonnige dag buiten dat ik voelde alsof de hele dag de vogels voor mij floten en de wereld letterlijk meer kleur kreeg, voor het eerst in jaren voelde ik mij weer oprecht vrolijk, blij. Toen wist ik het zeker: ik voel me goed, just like I should. De wereld is eindelijk van mij. Daarmee kwam er rust in mijn leven, en was mijn burn-out definitief over.

Inmiddels ben ik weer volop aan het werk, heb plannen, plezier in dingen en durf eindelijk weer te dromen, omdat ik niet meer het gevoel heb dat ik elke dag tegen een muur van somberheid en tegenslagen aan loop. Soms heb ik nog een dipje maar over het algemeen ben ik vrolijk en kijk ik uit naar wat komen gaat.

Lees ook: Werken aan je burn-out: dit kan je doen om te herstellen

Er gaat geen dag voorbij zonder dat ik aan mijn burn-out denk, al is het doordat Hard Times regelmatig in mijn Spotify playlist voorbijkomt. Nog altijd kan ik niet zonder natte wangen naar dit nummer luisteren.

Ik wil mijn burn-out absoluut niet verheerlijken, maar achteraf gezien ben ik er beter uitgekomen. Net als hoogtepunten, maken dieptepunten ook uit van het leven. En laten we daar vooral open over zijn en er met elkaar over blijven praten, zodat we elkaar kunnen helpen.

Dit artikel is geschreven door Christel Gerritsen. 

Meer lezen over burn-outs?

• 6 tips om iemand met een burn-out liefdevol bij te staan
• Hoe ik na mijn burn-out weer floreer op de werkvloer
• Dit zijn de 8 misverstanden rondom een burn-out