Julia Osendarp Betere wereld Gisteren, 14:04

Leestijd: 6 minuten

Deze combinaties van E-nummers in onze supermarktvoeding zijn nog schadelijker dan we dachten

E-nummers, je kent ze vast. Het zijn de toegevoegde stoffen in veel ultrabewerkte voeding. Niet ideaal als je low tox living nastreeft. Maar nieuw Frans onderzoek toont aan dat een combinatie van sommige E-nummers nog veel slechter is dan we ons wellicht konden voorstellen.

Er wordt veel geschreven over ultrabewerkte voeding. Inmiddels wordt er steeds meer duidelijk over het effect daarvan op ons lichaam en de algehele gezondheid. En nee, dat is niet best. Zo waarschuwde huisarts Staf Hendrickx al voor deze ziekmakende ultrabewerkte voeding en blijkt 70 procent van de producten in de supermarkt ultrabewerkt te zijn.

Frans onderzoek naar combinatie E-nummers

Wetenschappers doen nog steeds onderzoek naar deze ultrabewerkte voeding. En nu hebben Franse onderzoekers ook weer opnieuw bevindingen gedaan over E-nummers. Eerder waarschuwde het Franse RIVM nog voor te veel soja, dat invloed zou hebben op de vruchtbaarheid.

Overigens zijn niet alle E-nummers slecht. Sommige E-nummers kan ons lichaam prima hebben. Er zijn verschillende lijsten en apps waarin E-nummers worden aangeduid met rood, oranje en groen en je daaruit kunt opmaken hoe ongezond ze zijn.

Scientias schrijft over het onderzoek en concludeert dat E-nummers en pesticiden een gemeenschappelijke eigenschap hebben. Afzonderlijk en in lage doses, kan ons lichaam best met deze stoffen omgaan, maar meerdere stoffen bij elkaar kunnen wel problemen geven. E-nummers worden toegevoegd voor bijvoorbeeld conservering, smaakversterking, kleur of textuur.

Huisarts Staf Hendrickx spijkert even je kennis over ultrabewerkte voeding bij:

“Bij ultrabewerkte voeding haalt de mens de oorspronkelijke stoffen uit een product, zoals olie, koolhydraten of eiwitten, uit elkaar”, legt Hendrickx uit. “Daarna wordt een chemisch proces in werking gezet. De producent maakt het product zouter, vetter, zoeter en voegt kleurstoffen, bewaarmiddelen en smaakstoffen toe (de welbekende E-nummers). Inmiddels kan men chemisch alle smaken namaken. Veel mensen zijn bijvoorbeeld meer gewend aan de smaakstof paprika, dan aan de daadwerkelijke smaak van een paprika.”

Gezondheidsproblemen door bepaalde toegevoegde stoffen voeding

De Franse onderzoekers bekeken gegevens uit een grote database van 180.000 Fransen. Daaruit concluderen zij dat bepaalde E-nummers een verhoogd risico op diabetes, kanker en hart- en vaatzieken veroorzaken.

En dat terwijl E-nummers in principe zijn goedgekeurd door de autoriteiten. Hoe dat kan? De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) stelt voor dit soort stoffen een aanvaardbare dagelijkse inname vast. Maar volgens de Franse wetenschappers ontbrak het aan wetenschappelijke kennis over de effecten daarvan.

Die wetenschappelijke kennis wordt steeds verder uitgebreid. „Nieuwe laboratorium- en dierstudies laten zien dat sommige additieven mogelijk gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals stofwisselingsstoornissen, chronische ontsteking en verstoring van de darmflora, wat kan leiden tot darmontstekingen”, aldus de onderzoekers tegen Scientias.

Kanker, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en diabetes

Voor de Franse cohortstudie verzamelden de onderzoekers gedetailleerd gegevens over voeding, inclusief merknamen en producten. “We vonden verbanden tussen bepaalde additieven, zoals nitrieten, kunstmatige zoetstoffen en emulgatoren, en een verhoogd risico op kanker, hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en diabetes”, legt hoofdonderzoeker Mathilde Touvier uit. Zij leidde het onderzoek, samen met collega Marie Payen de la Garanderie.

” Ook toonden andere onderzoekers al aan dat sommige emulgatoren een schadelijk effect hebben op de darmflora en ontstekingen veroorzaken. In 2023 classificeerde de WHO aspartaam als mogelijk kankerverwekkend voor mensen”, aldus Touvier.

Aspartaam

Aspartaam is een kunstmatige zoetstof die ongeveer tweehonderd maal zo zoet is als suiker. Door deze grote zoetkracht en de lage energetische waarde voor het lichaam, wordt het vooral gebruikt in zoete lightproducten zoals frisdrank.

Combinatie blijkt schadelijker

In de nieuwe Franse studie werd naar een combinatie van E-nummers gekeken. En dat is nieuw, aangezien eerder onderzoek vooral op afzonderlijke stoffen werd gedaan. “Terwijl mensen in werkelijkheid combinaties van toevoegingen binnenkrijgen. In een recent artikel op basis van vier menselijke celmodellen zagen we dat combinaties van additieven soms schadelijker zijn dan de stoffen afzonderlijk.”

De onderzoekers stelden vijf combinaties vast die vaak samen worden gegeten of gedronken, omdat ze in hetzelfde product zitten of naast elkaar worden genuttigd. “Wat vooral belangrijk is: twee additievencombinaties die veel worden gebruikt, bleken duidelijk samen te hangen met een hoger risico op diabetes.”

Dit soort E-nummers, zoals emulgatoren, kunstmatige zoetstoffen en kleurstoffen, heeft een mens niet nodig voor de gezondheid. Er bestaan namelijk vaak ook varianten van dit soort producten zonder deze toevoeging. Bijvoorbeeld bij yoghurt of crackers. “Onze resultaten ondersteunen dan ook het volksgezondheidsadvies om de inname van ultrabewerkt voedsel en overbodige additieven te beperken”, aldus de onderzoekers.

Welke combinaties E-nummers zijn meest ongezond?

Om welke combinaties ging het dan? De schadelijkste combinatie bestond vooral uit emulgatoren, zoals gemodificeerd zetmeel, pectine, guargom, carrageen, polyfosfaten en xanthaangom, een conserveermiddel (kaliumsorbaat) en een kleurstof (curcumine). Dit zit vaak in bouillons, desserts, vetten en sauzen.

De tweede combinatie zat vooral in kunstmatig gezoete dranken en frisdrank. Deze bevatten zuren en zuurteregelaars (citroenzuur, natriumcitraten, fosforzuur, appelzuur), kleurstoffen (sulfiet-ammoniakkaramel, anthocyanen, paprikaconcentraat), zoetstoffen (acesulfaam-K, aspartaam, sucralose), emulgatoren (Arabische gom, pectine, guargom) en een glansmiddel (carnaubawas).

Frisdrank en toetjes achterwege laten

“Deze bevindingen worden meegenomen in de toekomstige herbeoordeling van additieven door instanties zoals de EFSA en de FDA”, stelt Touvier. Verder onderzoek moet uitwijzen of er verbanden zijn met de combinaties van deze stoffen en kanker, hartziekten, hoge bloeddruk en darmflora. Maar de eerste bevindingen zien er in ieder geval niet goed uit. Het is des te belangrijker om de frisdrank, toetjes of sauzen vaker in het supermarktschap te laten liggen.

Gezonde voeding

En in een tijd waarin ultrabewerkte voeding in overvloed aanwezig is, heeft huisarts Staf Hendrickx nog een advies om daar toch een gezonde weg in te vinden. Hendrickx: “Eigenlijk bestaat dat uit drie adviezen. Ten eerste is het belangrijk dat je originele producten koopt, zoals groente, fruit of noten. En nee, geen noten in een pakje met allerlei smaakstoffen en zout toegevoegd. Ga eens langs bij een bio-boer of kijk in de regio wat er verkocht wordt bij een plaatselijke boer of akkerbouwer. En ja, ook supermarktketens hebben betere en gezondere producten, daar moet je alleen wat meer op letten.”

Hij vervolgt: “Daarnaast is het aan te raden om gevarieerd te eten. Inmiddels is er een hele industrie aan supplementen opgetuigd, maar als je gevarieerd eet, heb je dat niet nodig. Homo sapiens hadden namelijk ook geen supplementen. Het kan natuurlijk geen kwaad om als je ziek bent wat extra vitamine C te slikken of ijzertabletten bij een tekort. Maar gezonde mensen hebben geen supplementen nodig.

En mijn laatste advies is: eet weinig. Er is inmiddels namelijk te veel aanbod. Minder eten zorgt voor een langer leven. Vroeger was er ook niet altijd eten beschikbaar. Toen deed de mens aan ‘bulk’-eten, waarmee ze een voorraad aanlegden. Later ontstond de landbouw en de ‘drie maaltijden per dag’-denkwijze. Maar dat is niet onze natuur. Eten als je honger voelt, dat is onze natuur.”

Meer over minder shoppen

• Het effect van een capsule garderobe op je mood.
• Met deze tips creëer je een goede capsule wardrobe.
• Zo laat je je niet meer verleiden tot het kopen van fast fashion.