Maaike Kooijman Betere wereld 3 nov 2021, 06:00

Leestijd: 4 minuten

Duurzaam bouwen: hoe zien de huizen van de toekomst eruit?

Het Woonprotest, de Woonopstand, de politiek… Ze hebben allemaal dezelfde boodschap: het gaat niet goed met de woningmarkt. Dat heeft een heleboel redenen, maar één ding moge duidelijk zijn: er moeten meer (betaalbare) huizen gebouwd worden. Maar hoe duurzaam is dat? We doken in de wereld van duurzaam bouwen.

Van steen tot hout en plastic: de mogelijkheden zijn er, maar welke is het beste?

Duurzaam bouwen in het klein

Vooraf even een disclaimer: we gaan weliswaar op zoek naar de beste duurzame materialen voor huizen, maar het is vooral belangrijk om niet te véél van die materialen te gebruiken. Onze ecologische voetafdruk wordt immers niet bepaald kleiner van een villa met zwembad en thuisbioscoop (onze portemonnee daarentegen wel).

Minimalistische inspiratie: 10 x de leukste tiny houses op Instagram

Duurzaam leven draait dan ook vooral om minder spullen kopen en gebruiken, oftewel: compacter wonen. De tiny house-trend past daar natuurlijk perfect bij, hoewel de meeste schattige huisjes na 10 jaar moeten worden afgebroken. Andere kleine woningen zijn dus beter – maar waar moeten die kleinere huizen van gemaakt worden?

Huizen van beton

Op dit moment worden de meeste huizen gebouwd van baksteen en beton. Meer dan 70 procent van de wereldbevolking woont in een gebouw waarin gewapend beton is verwerkt. Geen wonder, want het is makkelijk verkrijgbaar, sterk en goedkoop. Maar: bij het produceren ervan komt er ook heel veel CO2 vrij.

Beton alleen al is goed voor bijna 40 procent van alle CO2-uitstoot in de bouwfase, schrijft architect Ruud Room. Voor beton is namelijk onder andere cement nodig, wat gemaakt wordt door kalksteen héél warm te maken – en dat stoot CO2 uit. Voor iedere 1.000 kilo aan cement gaat 822 kilo CO2 de lucht in, stelt de Correspondent. En o ja, het kost ook nog eens heel veel water.

25 (eye-opening) feiten over water die je waarschijnlijk nog niet wist

En ja, het isoleert goed en gaat lang mee. Maar lang meegaan betekent nog niet dat het materiaal duurzaam is, beargumenteert Room. We kunnen dus beter op zoek naar materiaal dat lang meegaat én duurzaam te produceren is.

Huizen van (gerecycled) plastic?

Het klinkt als een goede oplossing: plastic recyclen en gebruiken voor iets wat écht nodig is. Er is immers toch genoeg van. Toch? Maar zo makkelijk is het niet, schrijft Treehugger. ‘Nieuw plastic’ is weliswaar schoon, maar in recycled plastic zitten vaak chemicaliën die je niet in je huis wilt hebben.

Daarom zijn huizen van níet-gerecycled plastic in opkomst; ze zijn sterk en makkelijk schoon te maken. Maar ze worden óók gemaakt van fossiele grondstoffen, en dat is nou net waar we mee moeten kappen als we klimaatopwarming willen remmen. De opkomst van plastic huizen is, met het oog op duurzaam bouwen, dan ook niet aan te raden.

Huizen van baksteen

Geen beton en geen plastic, dus. Baksteen dan? In 2010 concludeerde een ingenieursbureau in opdracht van de gemeente Amsterdam dat het kiezen voor bakstenen in plaats van beton als bestratingsmateriaal maar liefst 237 kiloton CO2-uitstoot bespaart. Dat is nogal wat!

Toch hebben ook bakstenen een nadeel: net als bij beton, kost het namelijk veel energie om bakstenen te produceren. En ook hier komt het vervuilende cement om te hoek kijken, dat nodig is om bakstenen bij elkaar te houden.

Good news: deze sportkledinglijn is (als eerste!) gelabeld met haar CO2-voetafdruk

Wel zijn er een heleboel mensen bezig met het verduurzamen van de baksteen-productie. Het bedrijf Cool Bricks perst bijvoorbeeld bakstenen van restmaterialen. Dat kunnen oude bakstenen zijn, maar ook andere materialen die door de industrie worden afgedankt. Het is zelfs mogelijk om sigarettenpeuken toe te voegen tijdens de productie van bakstenen; daarmee slurpt het verbrandingsproces minder energie.

Écht duurzaam bouwen: huizen van hout

Huizen van bakstenen kunnen dus op een relatief duurzame manier gebouwd worden. Veruit de meeste mensen die zich bezighouden met duurzaam bouwen, komen echter uit op hout. Dat komt onder andere doordat hout CO2 opslaat in plaats van dat het uitstoot.

Neem bijvoorbeeld ‘Ripple’, het huis dat studenten van de TU Eindhoven bouwden. Omdat het ontworpen is als bouwpakket, is het gemakkelijk te bouwen én makkelijk te stapelen. Datzelfde geldt voor de prefab-woningen van StartBlock, die in één dag geplaatst kunnen worden als de fundering er eenmaal ligt. De woning is voor een groot deel van hout gemaakt, waardoor 90 procent van de huizen circulair is. 

Andere oplossingen

Beton, plastic, steen en hout zijn bouwmaterialen die we al (lang) kennen. Moeten we voor écht duurzaam bouwen niet buiten de bestaande hokjes denken? Die mogelijkheid is er zeker, concludeerden bezoekers van de Dutch Design Week vorige week. Daar waren een heleboel oplossingen te zien: van jute en steengruis tot zeewier, aardappelzetmeel en zelfs bacteriën.

Hoe duurzame huizen van de toekomst er écht uit zullen zien, weten we dus niet – maar hopelijk zijn ze niet van plastic of cement.