Bregtje Knaap Psychologie 15 nov 2018, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Je down voelen vs. een echte depressie: een uitleg over het verschil

Een mens kan maar zoveel hebben. Een zekere mate van stress (en trauma) hoort nou eenmaal bij het leven, en kunnen we over het algemeen prima handelen. Sterker nog, onder ‘gezonde’ spanning presteren we vaak net even beter dan normaal. Maar langdurige stress die niet verdwijnt, daar zijn we gewoonweg niet voor gemaakt. Torenhoge cortisollevels in het lichaam als gevolg van voortdurend onder hoogspanning staan, zorgen voor kortsluiting. Ook in de geest. Wanneer spreek je van een echte – klinische – depressie? Want er is een verschil tussen even een periode ‘niet zo lekker in je vel zitten’ en een depressie hebben. Al wordt de term ‘depressief’ vandaag de dag, vind ik, veel te snel in de mond genomen en te pas en te onpas gebruikt wanneer iemand zich even rot, verdrietig, somber, angstig, eenzaam, onzeker of anderszins ellendig voelt. Die gevoelens hebben we allemaal van tijd tot tijd. Dat is normaal. En gelukkig waaien ze vroeg of laat altijd weer over: verdriet slijt, een boze bui klaart op.

Hoe werkt een depressie?

Bij een depressie gebeurt dat niet. Dan hangt er voortdurend een grauwsluier over alles. En die gaat niet weg. Je voelt je alleen maar ellendig en bent niet meer in staat om van dingen te genieten, of zelfs nog maar oog te hebben voor de little things in het leven, voor alles wat goed en mooi en fijn is.

Lees ook: Dit is wat slaapproblemen en depressies met elkaar te maken hebben

Die zie je niet meer. Eten, slapen, de normale dagelijkse dingen doen – alles kost oneindig veel moeite en wordt een enorme berg die je onmogelijk kunt beklimmen. Najib Amhali verwoordde het eens zo: ‘Ik werd wakker en er lag een dikke man op me.’ Dat was die depressie. Zie dan nog maar eens je bed uit te komen om iets te gaan doen. Je kunt ook niet eenvoudigweg ‘je schouders eronder zetten’.

Depressie als een dik schaap

Op YouTube vond ik laatst het TED-filmpje ‘What is depression?’ van de Amerikaanse psychiater, schrijver en spreker Helen M. Farrell. Het filmpje legt het verschil tussen je down voelen en een depressie hebben glashelder uit.

Depressie is hierin geen dikke man, maar een dik schaap, dat je overal volgt en waar je niet zomaar vanaf komt. Niet als je je wil erop zet, zoals ik deed (ik wilde simpelweg geen depressie hebben, maar dat deed het niet verdwijnen), niet als je uit alle macht probeert om positief ‘de andere kant op te denken’ (dat probeerde ik ook, en ondanks dat ik heel goed wist welke positieve gedachtes ik tegenover alle negatieve gedachtes in mijn hoofd kon stellen, haalde dat bijster weinig uit).

Je kunt ook niet eenvoudigweg ‘je schouders eronder zetten’, ‘jezelf een schop geven’ of ‘peper in je r**t steken’ – zoals de adviezen luiden die je, vroeg of laat, van iedereen in je omgeving krijgt. Was het maar zo simpel, want dan deed je het. Maar zo werkt het niet.

Depressie is een ziekte

Een klinische depressie is een ziekte. Bij mij heeft het heel lang geduurd voor ik dat inzag en kon accepteren. Want hoezo ziek, er was toch niks aan me te zien, er was fysiek toch niks mis met me?

Must read: Wanneer perfectionisme een depressie kan verbloemen

Jawel. Er was van alles mis. In mijn hersenen: onderzoek heeft aangetoond dat de hippocampus en de frontale hersenkwabben bij mensen met een depressie tijdelijk zijn aangedaan: ze zijn significant gekrompen. En ook de neurotransmitters (serotonine, dopamine en norepinephrine, de ‘feelgood’ hormonen) zijn helemaal de weg kwijt, waardoor allerlei processen in het lichaam totaal ontsporen: je bioritme, je slaap- en eetpatroon… met alle gevolgen van dien.

Een depressie zit dus echt niet alleen maar tussen je oren, het is een ziekte.

Bekijk de volledige video hier:

Meer lezen over depressies?

• Waarom je je niet hoeft te schamen voor het gebruik van antidepressiva
• Depressie tips: zo krijg je grip op een (beginnende) depressie
• Winterdip(je)? Dit is alles wat je moet weten