Sophie Borghouts Welzijn 21 sep 2019, 06:00

Leestijd: 7 minuten

Dit zijn de effecten van alcohol op je lichaam (waarschijnlijk erger dan je denkt)

Het liefst willen we lezen en horen dat ons oh zo gezellige cocktailtje of biertje op een zonnig terras helemaal niet zo slecht voor ons is. Vooral niet als het met mate wordt genomen. Maar helaas wordt de laatste tijd toch steeds meer duidelijk dat alcohol (in welke mate dan ook) ontzettend schadelijk is voor onze gezondheid. Vroeger was alcohol iets voor speciale gelegenheden, maar tegenwoordig heeft bijna iedereen wel alcohol in huis en is het in veel huishoudens heel normaal om bij het eten een wijntje te drinken.

Volgens Prof. Dr. R.S. Kahn (hoogleraar psychiatrie en auteur van het boek: Op je gezondheid? Over de effecten van alcohol) heeft dit onder andere te maken met de toegenomen welvaart en goede marketing van verkopers. Een gevaarlijke ontwikkeling. Want in vergelijking met andere landen drinken wij in Nederland inmiddels bovengemiddeld veel alcohol, zo blijkt uit de Nationale Drug Monitor. Veel mensen zouden zich inmiddels geen leven zonder alcohol meer voor kunnen stellen (en dan heb ik het niet over zware alcoholisten). Maar hoe gezond of ongezond is alcohol nou eigenlijk?

Lichamelijke gevolgen van regelmatig veel drinken

Naar de effecten van alcohol op het lichaam is veel onderzoek gedaan en de resultaten variëren van gezond tot kankerverwekkend. Erg verwarrend, en vaak hebben we de neiging vooral te kijken naar conclusies die bevestigen wat wij eigenlijk het liefst willen horen. Namelijk dat een paar alcoholische drankjes op z’n tijd helemaal niet zo slecht voor ons zijn, en zelfs gezond kunnen zijn indien met mate genomen. Helaas blijkt dit toch wishfull thinking en moeten we ons gaan realiseren dat iedere slok alcohol gewoon slecht voor ons is, aldus Prof. Kahn.

Lees ook: 10 redenen waarom (soms) stoppen met alcohol drinken goed voor je is

Een aantal bekende korte termijn effecten van alcoholgebruik zijn een slechter geheugen of een black out (tijdelijke geheugenstoornis), negatieve invloed op conditie en sportprestaties, alcoholvergiftiging, agressie en ongelukken. De lange termijn effecten zijn de effecten die vaak worden onderschat of worden weggewuifd omdat deze zich vaak pas na enige tijd openbaren.

Alcohol beschadigt de lever

Het meest bekende gevolg van regelmatig alcoholgebruik is aantasting van de lever. In dit orgaan wordt de alcohol uit het bloed opgenomen en verwerkt. De lever kan echter maar een beperkte hoeveelheid aan en hoe meer alcohol je drinkt, des te meer je de lever belast. Alcohol krijgt bij de afbraak van stoffen altijd voorrang. Wanneer je regelmatig teveel drinkt, krijgt de lever nauwelijks de tijd om andere stoffen af te breken.

Zo kan het voorkomen dat bijvoorbeeld niet al het vet wordt afgebroken en dat dit opgeslagen wordt. Dit kan leiden tot leververvetting. Een ander gevolg van teveel drinken is dat de lever gaat ontsteken. Zonder goed werkende lever raakt je lichaam langzaam vergiftigd, omdat de lever behalve alcohol ook alle andere giftige stoffen uit het bloed haalt.

Ook interessant: Slaap je ook slechter als je alcohol gedronken hebt? Dit is de reden

Alcohol wordt geassocieerd met kanker

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat alcohol een verhoogd risico geeft op het ontstaan van verschillende soorten kanker. De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) heeft vastgesteld dat 3,6% van alle kankers voortkomt uit overmatig drankgebruik. Met name in de mond, de keel, de slokdarm, aan de lever of alvleesklier, aan de darmen en borstkanker.

Maar ook lage doseringen, die als ‘matig alcoholgebruik’ worden gezien, kunnen niet voorkomen dat er een verhoogd risico op kanker ontstaat. Ieder jaar krijgen naar schatting enkele honderden mensen in Nederland kanker door het drinken van alcohol terwijl ze ‘matig’ drinken. Uit honderden epidemiologische studies is gebleken dat er geen veilige ondergrens is qua alcoholconsumptie in relatie tot kanker. Het risico op kanker wordt met ieder glas alcohol verhoogd. Zo verhoogt 1 glas alcohol per dag bij een vrouw de kans op borstkanker al met 10%, bij 2 glazen verhoogt dit al naar 20% en ga zo maar door, aldus Prof. Kahn.

Alcohol verhoogt het risico op hersenbeschadiging

Alcohol komt via het bloed direct in de hersenen terecht. In de hersenen zit veel bloed en hersenvocht, waardoor de hersenen erg gevoelig zijn voor de effecten van alcohol. Telkens wanneer je drinkt worden er hersencellen afgebroken, die niet meer worden opgebouwd. Als voorbeeld van hersenbeschadiging noemt Prof. Kahn de bekende alcohol black out, wanneer mensen zoveel drinken dat ze zich niet meer herinneren wat ze hebben gedaan. In zo’n geval worden celdelingen compleet stil gelegd. Op de korte termijn brengt alcohol dus direct schade toe aan dit proces.

Volgens Prof. Kahn leiden de effecten van alcohol op de langere termijn zelfs tot kleinere hersenen. Dit effect geldt niet alleen voor alcoholgebruik wanneer je jong bent, want ook in de volwassen leeftijd blijven cellen zich delen en blijft deze celdeling geremd worden door alcoholgebruik. Prof. Kahn: “wanneer je bijvoorbeeld 5 glazen op een avond drinkt worden de celdelingen voor 100% stil gelegd. En dit effect blijft nog dagenlang doorwerken.” Het is dus helaas niet zo dat de volgende dag de effecten weg zijn en het lichaam zichzelf weer herstelt, zoals veel mensen graag willen geloven.

Vind je vast ook interessant: Leven zonder alcohol: de nieuwe trend?

Alcohol tast het zenuwstelsel aan

Ook het zenuwstelsel wordt op den duur aangetast, waardoor bijvoorbeeld de slaapfunctie verstoord raakt. Hoewel alcohol kan helpen om beter in te slapen wordt de verdere slaap er wel onrustiger en lichter door, met als gevolg: eerder ontwaken. Een goede (diepe) nachtrust is echter essentieel in een gezonde levensstijl en ook daar helpt alcohol dus niet aan mee. Een ander nadeel is dat je steeds meer nodig hebt voor hetzelfde effect. Dat ene borreltje voor het slapen worden er zo geleidelijk steeds meer. Daarnaast raakt door regelmatig alcoholgebruik ook de temperatuurhuishouding van het lichaam ontregeld.

Alcohol beschadigt het maagslijmvlies

De binnenkant van de maag is met slijmvlies bekleed om de maagwand tegen maagzuur (dat nodig is om voedsel te verteren) te beschermen. Alcoholgebruik kan tot gevolg hebben dat dit slijmvlies beschadigt. Er ontstaat dan een ontstekingsreactie (maagvliesontsteking). Ook kan regelmatig alcoholgebruik leiden tot een maagzweer.

Alcohol vergroot het risico op een verhoogde bloeddruk

Alcohol gaat het dichtslibben van de bloedvaten door cholesterol wat tegen, waardoor dit in onderzoeken vaak gebruikt wordt om de positieve effecten van alcohol te benadrukken. Maar dit geldt alleen in kleine hoeveelheden (maximaal een glas per dag) voor gezonde mensen boven de 45 jaar. Drink je meer, dan zijn de nadelen groter dan de voordelen. Bij grotere hoeveelheden is alcohol juist slecht voor hart- en bloedvaten. Het risico op een hoge bloeddruk en bepaalde hartziekten neemt bij meer dan 1 glas alcohol per dag aanzienlijk toe.

Geniet, maar drink met mate!

Dat de gezondheidsrisico’s van alcoholgebruik, met name bij jongeren, zo worden onderschat is zorgelijk, aangezien deze vrijwel even groot zijn als die van roken en de (hersen)schade onomkeerbaar. De kans is groot dat het beeld rondom alcohol de komende jaren zal veranderen, net als de visie op roken door de jaren heen ook is veranderd. Een actief beleid hierop zou dit proces enorm versnellen en de samenleving uiteindelijk veel geld kunnen opleveren, door het besparen op gezondheidskosten.

Prof. Kahn noemt een aantal maatregelen die aangetoond effectief zijn en die een flinke stap in de goede richting zouden kunnen betekenen. Allereerst het verhogen van de prijzen van alcohol (accijns). Daarnaast het verbieden van reclame voor alcoholhoudende dranken. En als laatste het verminderen van uitgifte punten, zoals de verkoop van alcohol bij de supermarkt. Tot het zo ver is dat de overheid een sterker beleid gaat uitvoeren op dit gebied en zich minder zal aantrekken van de alcoholindustrie en zijn machtige lobby, ligt de verantwoordelijkheid toch vooral bij onszelf.

Wees je bewust van de risico’s van alcohol. En wanneer je er dan toch voor kiest om een alcoholisch drankje te nemen geniet er dan ook van. Hou jezelf niet voor dat dit wel past in een gezonde levensstijl, maar leg je erbij neer dat je af en toe ook een ongezonde keuze kan maken.

Minderen met alcohol?

Naast een lichamelijke kater kan je ook een mentale kater hebben na een avondje uitgaan. Reden genoeg dus, om misschien af en toe wat minder te drinken. Deze alcoholvrije cocktails helpen je daarbij. Behoefte aan dat extra zetje in je rug? We geven tien redenen om (deels) te stoppen met alcohol.