Malu Kirschbaum Welzijn 13 jun 2020, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Val je meestal direct in slaap? Waarom dat niet altijd een goed teken is

Als je begint te snurken als je je kussen ruikt, en eigenlijk altijd en overal in slaap kunt vallen, dan denk je misschien dat je een perfecte slaper bent. Maar dat is niet helemaal waar. Het snel in slaap vallen kan gek genoeg ook een symptoom van een slaapstoornis zijn.

Het mag volgens de Amerikaanse National Sleep Foundation 10 tot 20 minuten duren voordat je in slaap valt. Dit is wel het gemiddelde, want het is voor iedereen totaal verschillend. De één kan letterlijk binnen één minuut in slaap vallen en de ander ligt elke avond minimaal 45 minuten wakker.

Hoe wordt je moe?

Om te beginnen is het belangrijk om te begrijpen hoe we slaperig worden. Tijdens onze wakkere uren verbrandt ons lichaam energie. Wanneer deze energie wordt verbrand, wordt het stofje adenosine aangemaakt in onze hersenen. Adenosine bouwt zich gedurende de dag op en het bindt zich aan de zogenaamde receptoren in onze hersenen.

Hoe hoger het adenosineniveau in de hersenen, hoe slaperiger we worden. Oogleden worden zwaar en vallen dicht. Daarom is adenosine van groot belang voor onze slaap, en is dat de reden waarom iedereen elke nacht moet slapen. Tijdens de nacht verdwijnt het stofje weer uit onze hersenen en daardoor worden we ‘s ochtends weer fris wakker.

Lees ook: We mochten een slaapexpert (en neurofysioloog) het hemd van het lijf vragen

Als je niet voldoende hebt geslapen, zal er nog steeds een hoeveelheid adenosine in de hersenen aanwezig zijn en zal je je snel moe en traag voelen. En als je bijvoorbeeld 30 uur achter elkaar wakker bent, zal je aan het einde van die tijd extreem moe zijn. Grote kans dat je direct in slaap valt, heel diep slaapt en langer slaapt dan je normaal zou doen. Dat is omdat je adenosineniveau dan ontzettend hoog is en je dwingt om te gaan slapen.

Hoe snel is te snel om in slaap te vallen?

Maar wat nu als je elke avond heel snel in slaap valt? Nou, ten eerste is daar helemaal niks mis mee. Daar zijn geen criteria voor. Sommige mensen zijn gewoon gezegend met het feit dat ze direct in slaap vallen op het moment dat ze willen gaan slapen.

Ten tweede is het niet helemaal goed bij te houden binnen hoeveel tijd je slaapt. Je kunt namelijk het gevoel hebben dat je heel snel in slaap valt, maar dat kan in werkelijkheid best wel meevallen. Misschien lag je toch wel een paar minuten wakker, maar heb je die gewoon niet geregistreerd in je langetermijngeheugen.

Hoe weet ik of ik te snel in slaap val?

Slaapexpert, Nathaniel Kleitman van de Universiteit van Chicago, ontwikkelde de methode die de Sleep Onset Latency Test wordt genoemd. Hoe doe je de test?

• Je gaat in een donkere kamer op bed liggen en probeert zoveel mogelijk te ontspannen. In één van je handen houd je een theelepeltje stevig vast en deze hand laat je losjes over de rand van het bed hangen. Het is wel van belang dat je een harde grond hebt zodat je het lepeltje hoort vallen zodra je in slaap valt.
• Als je eenmaal zo ligt doe je ogen dicht en probeer je in slaap te vallen. Op het moment dat je in slaap valt zal het lepeltje uit je hand vallen, waardoor je door het geluid van het vallende lepeltje wakker schrikt.
• Nu kijk je op je klok hoeveel tijd er verstreken is. Als het maar 5 minuten duurde voordat je in slaap viel heb je volgens professor Kleitman een ernstig slaaptekort. Als het ongeveer 10 minuten duurde kan je beter ook wat vroeger naar bed gaan. Sliep je ongeveer na 15 minuten dan heb je geen slaaptekort en is jouw nachtrust helemaal in orde.

Wanneer is het een probleem?

Over het algemeen maken slaapspecialisten zich eerder zorgen over mensen die níet snel in slaap vallen. Als je er langer dan 20 minuten over doet om in slaap te vallen, kun je insomnia (slapeloosheid) krijgen.

Maar laten we zeggen dat je níet elke nacht de aanbevolen 7 tot 9 uur slaapt en wél elke avond onmiddellijk in slaap valt. Dan heb je misschien slaaptekort. Zelfs als je denkt dat je met 5 uur slaap per nacht prima functioneert. Dan val je niet in slaap om je een ‘goede slaper’ bent, maar omdat je lichaam meer rust nodig heeft.

Wat veroorzaakt slaaptekort?

De gemiddelde persoon heeft ongeveer 8 uur slaap nodig, maar sommige mensen hebben zelfs iets meer slaap nodig. Als je snel in slaap valt, overdag dutjes doet, onbedoeld in slaap valt of in het weekend heel lang uitslaapt, kunnen dat indicaties zijn dat je slaaptekort hebt. Zelfs als je alle nachten 8 uur hebt geslapen.

Als de slaap van slechte kwaliteit is en je gedurende de nacht een paar keer wakker wordt, kan dit ook komen doordat je te snel in slaap valt. Je moet dan misschien iets eerder naar bed toe gaan of later de wekker zetten, zodat je je slaapuren verlengt en langzamer in slaap kunt vallen.

Waar het op neerkomt

Als je elke nacht meteen in slaap valt, dan ben je gewoon een ‘snelle slaper’. Maar als bij jou het licht uit gaat zodra je de deken over je heen trekt, moet je misschien eens kritisch kijken naar hoe goed en hoeveel je slaapt. Je kunt eens proberen om een paar weken wat meer te slapen, om te zien of je dan enig verschil merkt.

Mocht je dan ook nog andere symptomen hebben, zoals overmatige slaperigheid overdag, snurken of gaap-aanvallen, dan is het misschien tijd om eens naar een slaapspecialist te gaan.

Meer over slapen?

• Trek voor het slapengaan? Dit kan je het beste eten
• Slecht geslapen? Zo kom je de dag door
• Herkenbaar? Als je niet genoeg tijd hebt om te slapen