Lian van Doorn Welzijn 23 jun 2020, 06:00

Leestijd: 7 minuten

Alles wat je wil weten over detoxen (is het nou wel of niet goed voor je?)

5 dagen leven op sap, elke ochtend een glas water met citroensap of vakkundig met een bezem door de darmen. Bannen we daarmee gifstoffen écht uit ons lichaam? En wat is het nou precies, ontgiften? We duiken in de materie.

Word je gebeten door een Inlandse Taipan (een zeer giftige slang), dan moet je onmiddellijk naar het ziekenhuis voor antigif. In de reguliere geneeskunde betekent ‘ontgiften’ dan ook het verwijderen van levensbedreigende gifstoffen uit het lichaam.

Wat is detoxen?

Het ontgiften waar je de laatste tijd veel over hoort en leest, is iets anders. Het gaat om het reinigen van het lichaam: het verwijderen van gifstoffen waar we in het dagelijks leven aan worden blootgesteld, zoals uitlaatgassen, pesticiden en hormoonverstorende stoffen.

Lees ook: Cafeïne-detox: waarom je dat kopje koffie beter kan laten staan

Het principe: gifstoffen uit voeding, de bodem en de lucht zouden zich nestelen in je lichaam. Een detox zou je lichaam een handje helpen om zich van deze stoffen te ontdoen. Voordat we nagaan of dat klopt, stellen we je voor aan een paar ontgiftvormen.

Sapkuren

Misschien wel de allerbekendste detox: de sapkuur. Een paar dagen lang vervang je de drie dagelijkse maaltijden door sap en/of thee. Sommige sapkuren bestaan uitsluitend uit water en (kruiden)thee, anderen voegen soep of verantwoorde tussendoortjes toe.

De groene sapjes zouden het lichaam minder zuur maken en de lever ondersteunen bij het reinigen. Deze detox zou niet alleen gifstoffen verwijderen, maar ook eventuele lovehandles.

Darmspoeling

Hippocrates schreef het al zo’n 2500 jaar geleden: ‘reinig eerst de darmen’. In de dikke darm zouden veel gifstoffen ophopen. Een effectieve manier om deze vergiftiging aan te pakken is door de dikke darm te reinigen door (hoge) darmspoelingen.

Must read: De invloed van darmen op een depressie is groter dan we denken

Na de spoeling kun je de darminhoud opbouwen met gezonde voeding. Om volledig te ontgiften zijn vaak vier tot zes darmspoelingen nodig. Je krijgt een canule (een holle buis) anaal ingebracht en daar loopt warm water doorheen.

Het water stroomt op een bepaalde manier door de maag en darmen, waardoor aangekoekte ontlasting loslaat en de darmen in beweging komen. Het klinkt misschien niet zo smakelijk, maar veel mensen zijn er lovend over.

Kleibehandeling

Begin maart riep Rens Kroes via Instagram op om drie weken lang, twee keer per dag een glas water met klei te drinken. Op haar website heeft ze onderbouwd waarom ze zelf af en toe een glas water met klei drinkt.

Het zou je lichaam reinigen en een geneeskrachtige werking hebben. Haar post wekte veel reacties op, onder andere van professor Koen Venema van de Unversiteit van Maastricht. “Niet doen,” zegt hij in het AD.

Volgens Venema kun je door het eten van een grote hoeveelheid klei een vitaminetekort krijgen in het lichaam. De vitaminen worden dan niet meer opgenomen door het lichaam, maar komen er samen met de klei van achteren weer uit.

Aan de detox, dus?

Bovenstaande detoxkuren zijn lang niet de enige. Vasten, warmwaterbaden, klysma’s, oil-pulling, supplementen. Het rijtje is eindeloos. Maar hoe zit het nou met de werking van al deze kuren? Moet iedereen ontgiften? En hoe meet je het effect?

Om met de deur in huis te vallen: er is weinig onderzoek gedaan naar de werking van detoxkuren, schrijven twee Australische wetenschappers eind 2014. De onderzoeken die er zijn, zijn vaak kleinschalig en niet wetenschappelijk onderbouwd.

Lees ook: Groenten over? Sapjes, taarten en nog veel meer: dit kan je er allemaal van maken

Ook weinig producenten van detoxkuren deden onderzoek om aan te tonen dat hun kuur daadwerkelijk helpt. Sommigen deden dat wel, maar niet volgens de regels van een onderzoek.

Wat wel bekend is: we krijgen dagelijks chemicaliën binnen. Maar of detoxen dé oplossing is? Dat weten we niet. Sterker nog, mensen met een gezond lichaam en een gezonde lever lopen weinig risico dat gifstoffen zich gaan ophopen, stellen deskundigen. De lever is namelijk de belangrijkste detoxmachine. De lever verwerkt dag in dag uit afvalstoffen. Door te ontgiften gaat je lever niet sneller of beter werken.

Heeft detoxen helemaal geen zin?

Je kunt het ontgiften met een gerust hart overlaten aan je lever. Tenzij je batterijen eet… Maar voordat je nu in een zwart gat valt en gedeprimeerd op de bank ploft, wacht even! Een korte detox kan namelijk geen kwaad voor je lichaam en het kan best zijn dat jouw lichaam daar goed op reageert. Je kunt kiezen voor een korte (!) detox, maar er is nog een andere optie: het zuur-base voedingspatroon.

Hoewel deze vorm van ontgiften niet wetenschappelijk is onderbouwd, zijn er wel wetenschappelijke studies die indirect aantonen dat dit principe je gezondheid een boost kan geven. Ook in de praktijk komen er van allerlei kanten positieve geluiden. Schadelijk is het sowieso niet en het is een mooi principe om over na te denken. We leggen het je allemaal uit.

Zuren en basen – alkaline dieet

De zuren- en basenhuishouding wordt ook wel het alkaline dieet genoemd en is populair in Amerika en Duitsland. Veel detoxkuren houden rekening met dit principe, maar er is een groot verschil: het zuren en basen principe is geen intensieve, kortdurende reinigingskuur, maar meer een way of life.

Tip: Bedrock Talks: onze podcast over voedingstrends en voeding als medicijn

Of je nu gezond of ongezond leeft, iedereen verzuurt in meer of mindere mate. De termen ‘zuren’ en ‘basen’ hebben te maken met het voedsel dat we eten. Na de spijsvertering start de stofwisseling van ons eten.

Als dit klaar is, blijft er een zure of basische rest over in het lichaam. Eet je veel verzurend voedsel, dan doet je lichaam aanspraak op kostbare mineralen (vb. magnesium). Dit zou klachten veroorzaken zoals verzuring tijdens het sporten, huidklachten en vermoeidheid. Maar let op: verzurend voedsel is niet per definitie ongezond. Een kiwi werkt verzurend, maar bevat allerlei gezonde vitamines.

Ben jij een zuurpruim?

Het gaat erom dat de verhouding tussen zuren en basen in balans is. Daarvoor kun je kijken naar de pH-waarde. Een pH van 0 betekent volledig zuur en een pH van 14 helemaal alkalisch.

Ons bloed heeft het liefst een pH-waarde van 7,4 en is daardoor een beetje basisch. Het lichaam functioneert dan ook op het best als het meer basisch is.

Basische superfoods

• Citroen
• Kruidenthee
• Noten
• Avocado
• Grapefruit
• Kiemgroenten
• Natuurlijke oliën

3 tips

Hoe ziet dit er in de praktijk uit? Drie tips om je op weg te helpen:

1. Eten zou voor 80 procent basenvormend moeten zijn en voor 20 procent zuurvormend.
2. Bij zuur voedsel gaat het niet om de smaak zuur, maar om de pH-waarde. Zo is een citroen zuur, maar in je lichaam wordt het omgezet in iets basisch.
3. Bij de drogist kun je een teststrip kopen om je pH-waarde te meten. Doe dit voordat je jouw eetpatroon verandert en twee weken daarna. Zo kun je zien wat het verschil is.

Detoxen? Doe het veilig

Wil je toch liever aan de detox? Houd dit dan goed in je achterhoofd:

1. Mis geen essentiële voedingsstoffen, de kans op extreme vermoeidheid, slechte lichamelijke prestaties en andere klachten is dan groter.
2. Je kunt ervoor kiezen om zelf aan de slag te gaan, maar er zijn ook deskundigen die je een handje kunnen helpen. Zij geven je voor en tijdens de kuur nuttige informatie en tips (ook als je lichaam vreemd reageert).
3. Een detoxkuur is niet geschikt voor iedereen en soms, bij bepaalde ziektes bijvoorbeeld, wordt het zelfs afgeraden.
4. Houd het kort – maximaal een week – en voeg dan langzaam gezonde (!) voeding toe aan je patroon.
5. Dagelijks ‘detoxen’ (lees: een gezond voedingspatroon volgen) is beter dan altijd alles eten en twee keer per jaar een detoxkuur volgen.

Succes!

Meer over voeding en dieet?

• Voedingstips voor de start van jouw Bedrock’s Thuis Retraite
• Alleen maar rauw eten: is zo’n dieet gezond?
• Het mediterrane dieet is goed voor je gezondheid en dit is hoe je het toepast