Rosa Bertram Planeet 18 mrt 2024, 09:03

Leestijd: 4 minuten

Wow: dít is de oorzaak van Dead Zones in de wereld (waar nauwelijks leven te vinden is)

Van de Blue Zones heb je vast weleens gehoord. Het zijn een aantal bijzondere plekken op de wereld waar men het gelukkigst en gezondst oud wordt. Daar tegenover bestaan er echter ook zogeheten Dead Zones over de hele wereld. Plekken waar er juist amper leven te vinden is.

Waar veel mensen de term Blue Zones inmiddels lang en breed kennen, hebben nog maar weinigen gehoord van de Dead Zones. Het is een wat grimmige naam, maar die hebben de gebieden niet voor niets.

Wat zijn Dead Zones?

Dead Zones zijn geen enge massabegraafplaatsen, maar de term duidt op gebieden zoals oceanen, zeeën, fjorden en baaien waar maar zo weinig zuurstof in het water is, dat er nog maar amper leven te vinden is. Vissen, koraal en planten sterven er massaal uit en het leven onder water verdwijnt er geheel. De zee is er een grijze uitgestorven massa… Vandaar de naam Dead Zone.

De gebieden waar de mogelijkheid tot leven steeds kleiner (lees: nihil) wordt, zijn inmiddels steeds groter. Bovendien zijn de zuurstofarme gebieden niet alleen te vinden onder water, maar ook op het land.

Dead Zones onder water

De oorzaak van deze Dead Zones? De plekken waar te weinig zuurstof onder water is om er in leven te kunnen voorzien, zijn het directe resultaat van eutrofiëring. Sinds de jaren ’70 dumpen bedrijven en boeren gigantische hoeveelheden fosfor en stikstof in rivieren. Dat zorgt ervoor dat onder meer de restanten van meststoffen uit de landbouw en rioleringen via (kleine) wateren en het grondwater uiteindelijk de zee en oceanen bereiken.

Deze grondvoeding uit de landbouw zit vol met nitraten en fosfaten die in het water zorgen voor een enorme groei van algen. Die algen worden vroeg of laat afgebroken door bacteriën, die daar zoveel zuurstof voor nodig hebben, dat er nog maar weinig zuurstof overblijft. Dat gebeurt natuurlijk niet van één dag op de andere, maar wél over de tientallen jaren waarin er veel afval en ook kunstmest in de oceaan terecht komt waardoor het gehele ecosysteem wordt vernietigd.

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Steeds meer Dead Zones

De zuurstofarme gebieden in de wereld lijken er steeds meer en groter te worden, zoals de dode zone in de Golf van Oman. Wetenschappers dachten al lange tijd dat het een Dead Zone was, maar kwamen er met onderwaterrobots achter dat het veel groter is en steeds verder groeit. Acht maanden lang werd door de robots (zo groot als een duiker die 1000 meter diep kan) de samenstelling van het water gemeten. De schok was groot: het minimum aan zuurstof werd er aangetroffen. Het dode gebied bleek bovendien al even groot als Schotland.

Een andere zuurstofarme zone ligt in de Baltische Zee, een gebied even groot als Ierland. Het gebied tussen China en Korea is een gehele (!) dode zone en in de Golf van Mexico ligt een Dead Zone die twee keer zo groot is als Nederland, waar oceaanexpert Nancy Rabalais over vertelt in deze TED Talk. Ook de Oostzee en de Noordzee hebben dode zones, net zoals op het land in centraal-Frankrijk. Het is een gebied waar geen insecten meer voorkomen en daardoor dus ook geen vogels meer aantrekt.

Gevolgen van Dead Zones

Helaas worden deze Dead Zones de komende tijd alleen maar erger door de klimaatverandering. Het water wordt warmer, waardoor het minder goed zuurstof kan vasthouden en de kunstmest uit de landbouw draagt daaraan bij.

Alle vissen, zeeplanten en het zeeleven hebben hierdoor een tekort aan zuurstof en kunnen er simpelweg niet langer (over)leven. Deze gevolgen voor het leven onder water hebben echter óók impact op het leven boven water. Koraal bijvoorbeeld beschermt het land tegen extreme weersomstandigheden en de meeste zuurstof die we inademen komt uit zee.

Er is nog hoop

Blue Zones zullen deze Dead Zones dan wel misschien nooit worden, maar er is gelukkig nog een sprankje hoop. Wereldwijd wordt er op zee steeds minder olie gelekt en bedrijven en boeren zijn steeds meer bezig om te verduurzamen. De beste oplossing in dit geval zou zijn: minder kunstmest en bodemgrond goed beschermen, zodat het niet kan wegdrijven.

Maar ook jij kunt hoogstpersoonlijk bijdragen aan het tegengaan van Dead Zones, door minder vlees te eten, geen chemische zonnebrand te gebruiken die het koraal aantast en minder de auto te pakken. Zo draag jij bij aan het behoudt van de natuur en al het leven op aarde!

7 mooie lessen die we kunnen leren van de natuur