Monique van den Boomen Psyche 17 sep 2020, 06:00

Leestijd: 2 minuten

Hoe komt het dat creatieve ideeën op de meest onverwachte momenten ontstaan?

Heb je je ook wel eens afgevraagd hoe het komt dat je beste ideeën op de vreemdste momenten ontstaan? Terwijl je aan het douchen bent of op de wc zit, ontstaat er een eureka-momentje: je hebt het perfecte idee! Hoe komt dit eigenlijk?

Het blijkt dat vertrouwde activiteiten ervoor zorgen dat je hoofd leeg wordt, waardoor je creatiever bent. Hierdoor krijg je een heldere ingeving op het moment dat je het niet verwacht. Zelfs het verhaal achter het ontstaan van de uitspraak ‘eureka’ is op dit fenomeen gebaseerd.

De wiskundige Archimedes zou namelijk naakt door de straten van Syracuse rennend, luid ‘eureka’ hebben geroepen, nadat hij in bad de naar hem genoemde Wet van Archimedes ontdekt had. Hij was aan het ontspannen, zichzelf aan het insoppen en opeens wist hij het: eureka!

Eureka-momentje

De meest geniale oplossingen ontstaan meestal out-of-the-blue. Een recent onderzoek laat zien hoe het komt dat zo’n helder momentje ontstaat wanneer je het niet verwacht. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat activiteiten die weinig van je vragen, ervoor zorgen dat de beste ideeën in je op komen.

Het onderzoek werd gepubliceerd in Psychological Science. In de studie keken onderzoekers Shira Baror en Moshe Bar van de Bar-Ilan University in Israel naar de creativiteit van proefpersonen terwijl ze zich bezig hielden met een hoge of lage mentale activiteit. De creativiteit werd gemeten met associatieoefeningen: de deelnemers kregen een woord (bijvoorbeeld auto) en moesten als reactie hetgeen geven wat als eerste in hun opkwam (bijvoorbeeld weg).

Ook interessant: Zo houd je je brein in topconditie

Tegelijkertijd werd de deelnemers gevraagd om een makkelijke of moeilijkere taak uit te voeren: het onthouden van twee-cijferige of 6-cijferige reeksen, het onthouden van twee-cijferige of 7-cijferige reeksen, het benoemen van de alfabetische volgorde van de eerste twee of drie letters van een woord, of het benoemen van de kleur van letters in een woord.

Minder druk, meer ruimte

De deelnemers met de lastigste mentale taken gaven antwoorden die statistisch gezien het meest voorkwamen, denk bijvoorbeeld aan ‘zwart’ als er ‘wit’ gezegd werd. Mensen met de taak met de twee-cijferige reeksen, gaven meer vergezochte antwoorden.

Volgens Bar laat de studie zien dat onze geest op zoek gaat naar vernieuwing wanneer hij niet belast wordt, maar juist op zoek gaat naar vertrouwde en oninteressante oplossingen wanneer hij het druk heeft. Een leeg hoofd zorgt dus eigenlijk voor de meest creatieve ideeën.

Heb je dringend een eureka-momentje nodig? Maak eerst je hoofd leeg. Ga bijvoorbeeld hardlopen, mediteren, schrijf het van je af of neem een bad… En voordat je het weet, ren jij naakt door de straten met een creatief idee.

Meer lezen?

Het blijkt dat je prima kunt vertrouwen op zo’n eureka-momentje. Maar hoe komt het eigenlijk dat deze ideeën en oplossingen het beste zijn?