Rosa Bertram Psyche 10 sep 2020, 06:00

Leestijd: 3 minuten

Carpe diem klinkt misschien cliché, maar we kunnen een hoop van de lijfspreuk leren

De spreuk carpe diem is wereldwijd bekend en betekent – zoals je waarschijnlijk inmiddels weet – letterlijk vertaald ‘pluk de dag’. Op cheesy uithangbordjes, kaarten en schilderijtjes voor in huis kom je de lijfspreuk regelmatig tegen. De woorden carpe diem mogen dan wat gecommercialiseerd zijn, tóch kunnen we een hoop opsteken van de Latijnse twee woorden die 2000 jaar geleden voor het eerst werden gebruikt door Romeinse dichter Horatius. 

De zin is wereldberoemd en wordt veelvuldig gebruikt. Maar wat weten we eigenlijk over dit zinnetje? En wat kan het voor ons betekenen?

Carpe diem

De letterlijke vertaling van carpe diem is pluk de dag. Zoveel is bekend. Pluk de dag kunnen we interpreteren als ‘geniet van de dag’, ‘grijp de kansen die zich aandienen’ of ‘haal alles uit de dag’.

De woorden zijn toen der tijd gemunt door de Romeinse dichter Horatius in zijn gedicht Ode 11. Bij een goede opvoeding, kende je tenminste een paar zinnen uit het gedicht. Het zou dan ook in de middeleeuwen zijn geweest dat de mens het spontaanst leefde. Carpe diem!

Een aantal jaar geleden schreef cultuurhistoricus en medeoprichter van The School of Life, Roman Krznaric, er een boek over. Hij meent dat het motto van de Romeinse dichter Horatius dan wel 2000 jaar oud is, maar nog steeds springlevend is.

In het nu leven en genieten van de dag, is relevanter dan ooit in een tijd waarin steeds meer mensen bewuster willen leven. Onder meer als tegen reactie op het snelle leven tegenwoordig. “Maar, het digitale vertier heeft ons beroofd van het carpe diem,” vertelde Krznaric eerder aan Trouw.

Ook lezen: De betekenis van de lotus (die misschien wel op je yogamatje staat)

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

De consumptiemaatschappij versus carpe diem

Oké, carpe diem gaat dus over in het moment zijn en daarvan genieten. Maar dat is volgens Krznaric waar we tegenwoordig door de digitalisering steeds slechter in zijn geworden. Berichtjes, filmpjes, pushnotificaties, het leidt ons allemaal af van het moment. Het genieten van wat er zich aandient.

Dat is dan ook de reden dat Krznaric vindt dat carpe diem ‘cultureel gekaapt’ is door de consumenten- en mindfulness-industrie. Daarom werd het volgens hem hoog tijd om carpe diem weer terug te veroveren, en maakt daar zijn missie van.

Must read: De keerzijde van mindfulness en meditatie (we verleggen het maatschappelijke probleem)

Waar carpe diem vroeger bijvoorbeeld ging over een huwelijksaanzoek of van het veranderen van baan ging, speelt de consumentenindustrie met carpe diem nu eerder in op onze portemonnee. Alsof we een gewéldige kansen laten liggen als we niet nu die aankoop doen. Want, op = op. Geniet ervan, nu het kan!

Carpe diem hergebruiken

Hoe gebruiken we de bekende lijfspreuk dan een goede manier die in ons voordeel werkt, zoals dat orospronkelijk bedoeld was? Volgens Krznaric is het antwoord simpel. We zouden elke dag 5 minuten moeten denken aan het feit dat we doodgaan. “Als je weet dat het leven kort is, leef je bewuster,” vertelt hij aan Trouw.

“Dan stel je een carrièreswitch niet meer eindeloos uit omdat dat vaste contract zekerheid biedt. En dan besluit je of je wilt vechten voor je huwelijk dat al jaren niet meer zo geweldig is. Je maakt keuzes die bijdragen aan je eigen geluk en dat van anderen.”

Zo simpel kan het dus zijn. Zet je telefoon elke dag een 5 of 10 minuten uit en bedenk je dat het leven voorbij gaat. Wat zou je dan nú willen doen?

Meer Bedrock?

• Wat is spiritualiteit nou eigenlijk? Een heldere uiteenzetting
• Je telefoon meer mindful gebruiken? Volgens deze neurologen doe je dat zo
• Is mindfulness voor sporters het geheim voor betere prestaties?