Vera Guldemeester Psyche 1 okt 2024, 12:05

Leestijd: 5 minuten

Borderline als persoonlijkheidsstoornis: dít zijn de belangrijkste kenmerken

Borderline is een bekende psychische aandoening die gekenmerkt wordt door onder andere intense stemmingswisselingen en impulsief gedrag. In dit artikel bespreken we meer over deze psychische aandoening. 

Mensen met borderline hebben vaak moeite om zichzelf te reguleren, wat zorgt voor impulsief gedrag en heel wat problemen in het dagelijks leven.

Belangrijkste kenmerken van borderline 

Mensen met borderline hebben steeds last van terugkomende problemen. Dit maakt het leven voor henzelf, maar zeker ook voor hun omgeving, op z’n tijd best moeilijk. De belangrijkste algemene kenmerken, waar zowel mannen als vrouwen last van kunnen krijgen, zijn:

Emotionele instabiliteit

Mannen en vrouwen met borderline krijgen te maken met snelle en intense stemmingswisselingen. Deze stemmingswisselingen kunnen soms binnen een paar uur plaatsvinden. Deze emoties die dan naar buiten komen kunnen extreem zijn: van diepe wanhoop tot intense woede of juist angst. Alles is mogelijk. 

Moeite met relaties

Mensen met borderline hebben vaak wisselende en heftige relaties. Ze kunnen hun geliefde idealiseren, maar ook snel weer wegduwen wanneer ze bijvoorbeeld het gevoel krijgen dat het even niet goed gaat. 

Verlatingsangst

Als je borderline hebt, dan krijg je vaak te maken met verlatingsangst. Die angst om in de steek gelaten te worden, zorgt voor een hoop paniek en stress.

Identiteitsproblemen

Ook krijgen mensen met borderline te maken met identiteitsproblemen. Wie ben ik? Wat is het doel in mijn leven? De meeste mensen met deze psychische aandoening. hebben er moeite mee om dit te begrijpen. 

Impulsief gedrag

Daarnaast komt impulsiviteit ook erg vaak voor. Dit kan zich uiten in dingen zoals roekeloos rijden, overmatig uitgeven, eetbuien, drugsgebruik of zelfbeschadiging.

Borderline kenmerken bij vrouwen

De psychische aandoening komt een stuk vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De manier waarop het zich uit, kan enorm verschillen. Naast de bovenstaande punten, die bij allebei de geslachten geregeld voorkomen, zijn er nog een aantal punten die veel vaker voorkomen bij vrouwen.

Intense emotionele reacties

Als een vrouwen borderline heeft dan kunnen emoties als verdriet, angst of woede heftig ervaren worden. Dit zal geregeld leiden tot huilbuien en gevoelens van wanhoop.

Zelfbeschadiging en suïcidaal gedrag

Vrouwen met borderline kunnen zichzelf in hun emoties ook verwonden. Daarnaast is dreigen met zelfmoord ook iets wat vaak voorkomt als ze te maken hebben met intense stemmingswisselingen.

Onstabiele relaties 

Vrouwen met borderline hebben vaak turbulente en onstabiele relaties. Ze zijn in die relaties vaak afhankelijk van anderen en ervaren daarnaast verlatingsangst.

Eetstoornissen

Vrouwen met borderline hebben een hoger risico op het ontwikkelen van eetstoornissen als boulimia of anorexia.

Borderline kenmerken bij mannen

Vaak wordt borderline bij mannen minder snel gediagnosticeerd, omdat het gedrag anders geïnterpreteerd wordt. Kenmerken die, naast de algemene kenmerken, vaak bij mannen voorkomen zijn punten als:

Impulsief en agressief gedrag

Mannen met borderline kunnen erg agressief of gewelddadig zijn. Dit komt vooral voor in stressvolle situaties.

Risicovol gedrag

Als een man borderline heeft, dan vertonen ze vaker risicovol en grensoverschrijdend gedrag. Denk hierbij aan criminele activiteiten en drugs- en alcoholmisbruik.

Minder zichtbare emotionele uitbarstingen

Hoewel mannen met borderline ook last hebben van emotionele instabiliteit, kan dit vaker verborgen blijven achter woede-uitbarstingen of extreem risicovol gedrag, in plaats van verdriet of angst. Mede om deze reden is het vaak moeilijk(er) te diagnostiseren. 

Kan borderline overgaan?

Borderline kan niet volledig overgaan, maar met de juiste therapie en ondersteuning kunnen de symptomen wel na verloop van tijd afnemen. Veel mensen met borderline zien na een tijd een (lichte) verbetering. Therapieën zoals dialectische gedragstherapie, die specifiek ontwikkeld is voor mensen met borderline, kunnen hiervoor worden ingezet. In sommige gevallen kunnen medicijnen ook helpen bij het stabiliseren van stemmingswisselingen of het verminderen van angst. Door de behandeling kunnen mensen met borderline ook vaak beter met hun emoties omgaan. Op die manier krijgen ze meer controle over hun leven en relaties. Het is dus geen genezing, maar het kan wel beter hanteerbaar worden. 

Wat is het verschil tussen borderline en bipolaire stoornis?

Borderline en een bipolaire stoornis worden soms verward vanwege de stemmingswisselingen die bij beide aandoeningen voorkomen. Toch zijn er wel een aantal verschillen. Dit zijn de drie belangrijkste:

Duur van stemmingswisselingen

Bij borderline kunnen de emoties binnen enkele uren of dagen wisselen, terwijl bij een bipolaire stoornis de stemming vaak dagen tot weken aanhoudt in een manische of depressieve fase.

Aard van de stemmingswisselingen

Bij een bipolaire stoornis wisselen extreme stemmingen elkaar af, zoals periodes van overdreven vrolijkheid en somberheid. Bij borderline reageren stemmingswisselingen vooral op dingen die om hen heen gebeuren, zoals ruzies of angst om verlaten te worden…

Relatieproblemen

Hoewel beide aandoeningen moeilijkheden in relaties kunnen veroorzaken, zijn de instabiliteit en verlatingsangst bij borderline sterker aanwezig.

Wat is de oorzaak van borderline?

De exacte oorzaak van deze psychische aandoening is niet helemaal duidelijk, maar het is vaak een combinatie van erfelijke, psychologische en omgevingsfactoren. Het komt soms voor in families, wat erop wijst dat er een genetische aanleg kan zijn. Onderzoeken laten ook zien dat bepaalde hersengebieden, zoals de amygdala en prefrontale cortex, anders werken bij mensen met borderline. Veel mensen met deze stoornis hebben in hun jeugd traumatische ervaringen gehad, zoals misbruik of verlies van een ouder. Opvoedingsstijlen en stressvolle omstandigheden zonder voldoende emotionele steun kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling ervan.

Als je op een ongezonde manier afhankelijk bent van je partner, kun je je gedwongen voelen om alleen maar bezig te zijn met het vervullen van de behoeften van de partner. Kom erachter of er in jouw relatie sprake is van codeafhankelijkheid.

Waarom grenzen stellen in je relatie belangrijk is (maar hoe doe je dat?)