Babette Porcelijn Betere wereld 27 jan 2020, 09:00

Leestijd: 5 minuten

Waarom biologisch eten niet zo veel voor het milieu doet (en wat je dan wel kunt doen)

We weten dat we duurzamer kunnen leven, dat de aarde maar beperkte voorraden heeft en dat we grote invloed hebben op het klimaat. En op natuur en milieu niet te vergeten. We willen wel, maar wat kunnen we nu eigenlijk echt doen? Wat zet nu eigenlijk de meeste zoden aan de dijk?

Voeding… Ik ga hier dingen over zeggen die je (misschien) niet ziet aankomen. Die je misschien niet wilt horen of zelfs niet wilt geloven. Ik was zelf in elk geval behoorlijk verrast toen ik ze ontdekte.

Je kunt met je voeding aan ontzettend veel knoppen draaien, voor je gezondheid, voor de lijn en nou ga ik er ook nog een milieu-schepje bovenop doen. Maar ik hoop dat het er uiteindelijk alleen maar makkelijker op wordt, en wie weet ook wel leuker (en lekkerder).

De verborgen impact van voedsel

Voedsel produceren heeft zoveel verschillende soorten impact op natuur, milieu en klimaat dat het mij soms gaat duizelen. Een greep uit het assortiment:

Er vindt op grote schaal ontbossing plaats voor productie van veevoer; landbouw gebruikt zoveel zoetwater dat voorraden teruglopen; kunstmest maken kost veel energie; vee stoot krachtige broeikasgassen uit; landbouw tast vaak de kwaliteit van de vruchtbare grond aan; bestrijdingsmiddelen zijn vervuilend en eenzijdige landbouw is slecht voor de biodiversiteit. Zo ontstaan er ‘green deserts,’ oftewel groene woestijnen. Pfff.

Voedsel staat een paar keer in de impact top 10. Vlees staat zelfs op nummer twee.

Hoe kan je duurzaam eten?

Hoe kun je dan duurzaam eten? Hoe kun je met je keuze in de supermarkt verschil maken? Ik wilde dat weten en ging op onderzoek uit. Ik vroeg aan onderzoeksbureau CE Delft of zij konden berekenen wat de impact van een gemiddeld Nederlands voedingspatroon is, als je al die verschillende verborgen impacts meetelt.

Er kwamen verschillende interessante dingen uit, maar de belangrijkste is dit: 2/3 van de impact van al ons eten en drinken zit in vlees. De tweede food-impact is drinken. Dat vond ik ook al zo bizar. Het is zelfs meer dan zuivel en eieren. Vooral frisdrank en vruchtensappen scoren hier slecht. Dan volgen koffie, wijn en bier. (Dat heb ik uit een onderzoek van Blonk).

En de rest?

De rest van al je eten, bijvoorbeeld groente, fruit, rijst, pasta, brood en snoep, veroorzaakt bij elkaar maar 5 procent van de impact. (O ja, en vis zit daar ook bij, maar dat scoort alleen laag omdat we weinig vis eten in Nederland. De impact van vis is wel hoog).

Must read: Dit gebeurt er met je lichaam en de wereld als je stopt met vlees eten

Waarom dat belangrijk is? Omdat het dus weinig zoden aan de dijk zet als je je bijvoorbeeld alleen bezighoudt met duurzame groente, maar intussen wel nog vlees eet, zonder dat je doorhebt hoeveel impact dat heeft. Het is gewoon goed om te weten hoe het zit, want dan kun je pas echt keuzes maken.

Wat met biologisch eten?

Is biologisch dan de uitkomst? Om kort antwoord te geven: ja en nee. Biologische teelt is beter voor milieu en natuur, maar het kost meer landbouwgrond. Zeker bij vlees (vanwege veevoer). Als we serieus meer biologisch gaan telen, gaat dat ten koste van bossen aan de andere kant van de wereld, die we ook hard nodig hebben.

Lees ook: Don’t panic, it’s organic! Biologisch is toch ook altijd duurzaam?

Super efficiënt én biologisch zou top zijn. Ik ben fan van Commonland. Zij herstellen oude ecosystemen met soorten die voedsel leveren. Dus een soort ‘natuurlandbouw’. Ik wil nog beter uitzoeken hoe efficiënt dat kan zijn, maar het klinkt veelbelovend.

Zo kan je je impact verlagen

Om je impact te verlagen is het belangrijker om lokale producten uit het seizoen te kiezen, dus vers van de akker. En lokaal mag je best ruim nemen. Liever uit België dan uit Spanje, maar alles binnen West-Europa is oké.

En dat ligt nog niet eens aan het transport, maar vooral omdat we in West-Europa heel efficiënt produceren en de wetgeving strenger is. Daardoor produceren we hier in de buurt schoner dan op veel andere plekken in de wereld.

Tip: Jouw impact op het milieu verlagen? Dit is de beste en makkelijkste manier

What about voedselverspilling? Ja, dat is nou echt iets nuttigs om mee aan de slag te gaan. We verspillen thuis zo’n 15 procent van het voedsel.

Van de akker tot het bord verliezen we ruim 1/3 van alles wat geproduceerd wordt. Al die impact is dan voor niks geweest. Dat is pas zonde!

Hot topic: verpakkingen

Verpakkingen zijn makkelijk te haten. Niemand gaat naar de supermarkt om een verpakking te halen. Nee, je wil dat stukje vlees hebben, of die tomaten. Thuis gekomen haal je de verpakking eraf en gaat ‘ie meteen in de prullenbak. Ja, nutteloos, denk je dan, en vast super slecht.

Maar het zit anders. De impact van de verpakking van een stukje vlees is minder dan 1 procent. De echte impact zit in de INHOUD van de verpakking. Beschermt de verpakking de inhoud, dan heeft hij zelfs een positieve milieubijdrage.

Lees ook: De plastic soep tegengaan? Spoel dan je toilet op de juiste manier door

Want als het stukje vlees en de tomaat bederven voor ze op je bord liggen, is de impact van de productie voor niks geweest. Overbodige verpakkingen hebben wel nutteloze impact, dus het is goed om die aan te pakken, ook al is het een relatief klein probleem.

Als jij je verpakkingen bij het afval scheidt en niet in de natuur gooit (daar kunnen ze wel kwaad), dan hoef je je over hun impact niet al te druk te maken.

Ik zou zeggen, ga lekker experimenteren met duurzaam eten en drinken. Succes en enjoy!

Meer lezen over voeding?

• Hoe zo duurzaam mogelijk te eten zonder veganist te worden.
• Slik jij voedingssupplementen? Een heldere uitleg én een rijtje van onze favorieten
• Bij elke bui past ander eten volgens de voedingspsychiatrie