Malu Kirschbaum Betere wereld 12 apr 2020, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Waarom is bier en wijn niet altijd vegan?

Als we kijken naar de vegan producten in de supermarkt, het groeiende aantal vegan restaurants en de populariteit rondom Veganuary, kunnen we wel stellen dat de veganisten langzaamaan de wereld aan het veroveren zijn. Helaas zitten er veel dierlijke ingrediënten verstopt in producten waarin je ze niet zo snel zou verwachten. Daardoor is het best moeilijk om te weten wat er precies allemaal vegan is, van de producten die je in je winkelmandje gooit.

Zo weten veel mensen niet dat bier, wijn en sterke drank vaak niet veganistisch is. De alcoholische drank wordt op het eind van het productieproces meestal geklaard met bijvoorbeeld vislijm (gemaakt van zwemblazen van vissen), caseïne (een dierlijk eiwit dat in melk voorkomt), gelatine (gemaakt van huid, botten en kraakbeen van zoogdieren) of eiwit van kippeneieren. Niet zo vegan dus.

Huh, dierlijke stoffen in drank?

Tijdens het gistingsproces van bier en wijn zweeft er van alles in de drank rond, waaronder dode gistcellen en pitdeeltjes. Deze worden meestal verwijderd, omdat ze de kwaliteit van de drank kunnen beïnvloeden. En vaak wordt dit gedaan met dierlijke stoffen, omdat dat simpelweg het goedkoopst is en omdat het goed en snel werkt. Maar als je vegan bent, is dat een probleem.

Must read: Wist je dat deze producten ‘accidently vegan’ zijn?

Nu zijn er gelukkig alternatieven voor deze dierlijke stoffen, maar het staat lang niet altijd op het etiket of een drank veganistisch is of niet. De wijnwereld blijft één van de moeilijkere terreinen voor veganisten en vegetariërs om te navigeren. Hoewel natuurlijke wijnen meestal veganistisch zijn, hebben de Chardonnays, rosés en Malbecs van de plaatselijke supermarkt, absoluut geen garantie.

Hoe zit dat met biologische en biodynamische wijn?

Een wijn is geschikt voor veganisten wanneer deze niet geklaard is met dierlijke hulpstoffen, of wanneer deze helemaal niet geklaard is, zoals bij vin nature-wijnen (ofwel: natuurwijnen). Dit zijn wijnen waaraan tijdens het wijnmaakproces niets is toegevoegd of verwijderd én geen interventies hebben plaatsgevonden. Het is wijn in z’n puurste vorm, zonder allerhande chemische toevoegingen, manipulaties, zonder fabrieksgisten, zonder de wijn te filteren of te klaren.

Leestip: 5 x de beste (én gezelligste) natuurwijnbarren van Amsterdam

Biologisch (of organic) geproduceerde wijnen kúnnen vegan zijn, maar dat hoéft niet. Biologische wijnen mogen namelijk ook geklaard worden met dierlijke hulpstoffen. Onder biologische wijn zijn er ook heel wat verschillen. Per land is er verschillende regelgeving – er is geen standaard die wereldwijd wordt gehanteerd.

Biodynamische wijn wordt wél zonder dierlijke hulpmiddelen of helemaal niet geklaard, maar biodynamische boeren gebruiken dan weer dierlijke preparaten in hun wijngaard. Het is maar net hoe hardcore vegan je bent. De uiteindelijke wijn is nog steeds veganistisch (want er worden geen dierlijke stoffen gebruikt bij het maken van de wijn), maar de wijngaard niet.

Geen dieren schaden voor de productie van voedsel

Nu gaat het niet perse om de dierlijke eiwitten die er in het product achterblijven. De hoeveelheid die je daarvan daadwerkelijk binnenkrijgt is namelijk te verwaarlozen. Het gaat vooral om het filosofische standpunt erachter: veganisten willen geen dieren schaden voor de productie van voedsel.

Eigenlijk zou het op z’n minst op het etiket moeten staan, net zoals er soms waarschuwingen op staan als: ‘Dit product is gemaakt in een fabriek waar ook melk, ei en pinda worden verwerkt’ of ‘Kan sporen van soja, tarwe en noten bevatten.’ Helaas zijn wijnproducenten niet verplicht het gebruikte klaringsmiddel, dierlijk of niet, te vermelden op het etiket.

Veganistische keurmerken

Sommige wijnen die zonder dierlijke hulpstoffen zijn geklaard dragen een prominent vegan-keurmerk, zoals het logo met zonnebloem voor gecontroleerd veganistische producten. Ook kun je het V-label tegenkomen, zoals bij de wijnen van Marqués de Cáceres.

Maar of een wijn vegan is, of juist niet, vind je dus niet altijd terug. Aan zo’n certificering gaat een hoop geregel en papierwerk vooraf. Om die reden zul je vaker vegan-wijnen treffen zónder een dergelijk keurmerk, omdat het voor wijnboeren een extra stap is om wijn te laten certificeren.

Doe de vegan-check!

Wil je weten of je drankje wel of niet veganistisch is? De website Barnivore vertelt je of je wijn, bier of sterke drank vegan-friendly is. De Canadese jongens achter Barnivore zijn zelf veganistisch en verzamelden de informatie voor hun site door het bedrijven zelf te vragen.

Ook interessant: Nederlandse wetenschappers maken de eerste natuurlijke sulfiet ooit (goed voor je wijn!)

Je moet die wijnboeren, bierbrouwers en distileerderijen dan dus wel op hun blauwe ogen vertrouwen, maar dat ter zijde. Sowieso hebben ze ‘pas’ 49.211 producten gecheckt, dus er bestaat ook een grote kans dat jouw favoriete drankje (nog) niet in hun database is opgenomen.

Welke dranken zijn vegan?

Gelukkig zijn er ook veel dranken vrij van dierlijke hulpstoffen. Guinness stond lang bekend dat zij wel hiervan gebruik maakte, maar ook zij produceren nu vegan bier. Andere vegan biermerken zijn Amstel, Heineken, Jupiler, Brouwerij ’t IJ, Hertog Jan, Grolsch, Brand, Corona, Desperados en Becks.

Sterke drank is bijna altijd vegan, omdat de drank van zichzelf al helder is en dus niet geklaard hoeft te worden. Gin, wodka, tequila, whiskey en rum kun je dus met een gerust hart drinken. Likeuren hoeven niet vegan te zijn, want soms zitten er dierlijke ingrediënten in. Maar ook hier komt langzaam verandering in. Zo heb je nu vegan Baileys op basis van amandelmelk. En, bij sterke drank staat wel op de ingrediëntenlijst precies wat erin zit.

Qua wijnen is het dus wat lastiger te checken, maar dit is een handig overzicht voor vegan wijnen.

Ook Hema heeft steeds meer vegan wijnen in haar assortiment en hier vind je alle vegan wijnen van de Gall & Gall. Zo zie je maar dat er nog genoeg keuze is, ook als je vegan bent en wilt genieten van een drankje. Of twee. Of tien.

Meer over wijnen?

• De impact van klimaatverandering op wijn (is er straks geen cabernet sauvignon meer?)
• New York heeft nu een zero waste wijnbar en wij zijn fan
• Waarom krijg je hoofdpijn van rode wijn? (en nee, het is niet sulfiet)