Annemarie Hartsuiker Liefde & Seks 24 jul 2023, 13:43

Leestijd: 4 minuten

Beauty bias: waarom oordelen over andermans uiterlijk een issue is

Mensen zijn goed in het oordelen over andermans uiterlijk. Bewust of onbewust zijn we dag in dag uit bezig met wat we mooi of juist minder mooi vinden. Daar is niks mis mee, behalve als onze blik op schoonheid en de manier waarop we naar elkaar kijken consequenties krijgt met als gevolg dat mooie mensen meer aandacht en kansen krijgen in onze maatschappij. Deborah L. Rhode schreef het boek The Beauty Bias en deelt meer over ‘lookisme‘.

‘Wie mooi wil zijn moet pijn lijden’ is al eeuwenlang een veelgehoorde uitspraak. Wat je eigenlijk nooit hoort, is hoeveel pijn het doet om niet mooi te zijn. In het boek The Beauty Bias wordt beschreven hoe schoonheid een plek heeft in onze cultuur.

Beauty is in the eye of the beholder

Iedereen kent de uitspraak ”beauty is in the eye of the beholder“, maar wat als de toeschouwer je nieuwe potentiële baas is? Wat is schoonheid, wat hebben we er wel niet voor over en welke kosten brengt dat met zich mee? De andere kant van mooi zijn is de afwezigheid van schoonheid. De gevolgen hiervan gaan veel dieper. Iemand die onaantrekkelijk is, krijgt minder kansen in het leven.

Ze zijn stukken afhankelijker van wenselijke eigenschappen zoals goedheid, eerlijkheid en aardigheid. Daarom zijn ze ook veel eerder geneigd om te pleasen en worden ze bijvoorbeeld minder snel aangenomen.

Een groot deel van de mensen vindt uiterlijk belangrijk en het vormt hun zelfbeeld. Schoonheid heeft veel te bieden, maar de prijs die je hiervoor betaalt kan buitensporig zijn. Niet alleen in tijd en geld, maar ook voor je fysieke en psychologische gezondheid is de impact groot. Veel mensen die zich met het uiterlijk bezighouden – en geloof mij, dat is menselijk – ervaren discriminatie met als gevolg depressies, onzekerheid, eetproblemen en het ondergaan van allerlei behandelingen om maar aan het plaatje te voldoen.

Vooral vrouwen krijgen hier mee te maken, omdat ze nu eenmaal sneller worden beoordeeld op het uiterlijk. In het boek The Beauty Bias wordt onderzocht waar dit vandaan komt. In hoeverre zit dit ingebakken in onze natuur en wat is de invloed van externe factoren als sociale omgeving en media? En waarom is er geen verbod op deze vorm van discriminatie?

In onze samenleving worden we altijd omringd met beelden van mooie mensen. Door social media is dit alleen maar toegenomen. Omdat we veel aandacht besteden aan het uiterlijk, hebben we de neiging om te denken dat aantrekkelijk zijn, ook goed is.

Mooie mensen krijgen meer kansen

Wetenschappelijke studies tonen aan dat mooie mensen meer kans hebben op een baan of een hoger salaris. Mensen die als onaantrekkelijk worden beschouwd, krijgen mogelijk juist minder kansen in de samenleving.

De Italiaanse filosoof en onderzoeker Francesca Minerva noemt deze invloed van het uiterlijk zelfs een vorm van discriminatie. Onlangs gaf ze bij Radboud Reflects een lezing over dit zogeheten lookisme. Hierin deelt ze dat minder mooie baby’s al minder knuffels en liefde krijgen dan mooiere baby’s. Ook krijgen lelijke mensen minder snel een helpende hand aangeboden. Ze winnen minder snel verkiezingen en hebben een summiere gunfactor. Uiterlijk lijkt een alles bepalende factor te zijn in onze samenleving, maar wél een die we ontkennen.

Wat is lookisme?

Lookisme is het discrimineren van mensen die fysiek onaantrekkelijk worden gevonden. De standaard van schoonheid – zoals een lichte huid hebben en er jong, slank en gezond uitzien – is niet voor iedereen weggelegd. Sterker nog: veel mensen voldoen daar niet aan en ervaren negatieve gevolgen door het uiterlijk.

Ook kiezen mensen vaker voor een cosmetische behandeling. Met de komst van filters en jezelf vaker op een beeldscherm zien (sinds de pandemie), is de vraag naar bijvoorbeeld botox en fillers enorm gestegen. Rijke mensen kunnen zich meer van dit soort dure ingrepen veroorloven en hebben zo dus weer meer kansen.

Lookisme is door social media een groter probleem

Social media versterkt de extreme focus op uiterlijk alleen maar. Knappe mensen hebben op datingapps meer kans op een date. Influencers krijgen veel gratis spullen. Mensen die visueel niet aantrekkelijk worden geacht, krijgen dit niet of minder.

Hoe veranderen we oordelen over andermans uiterlijk?

De eerste stap is bewustzijn creëren. De westerse standaard van schoonheid is alles behalve inclusief.  Ook al streven we naar diversiteit, in de praktijk is dit voor veel mensen nog een ver van hun bed-show. Er komen steeds meer realistische modellen, waardoor jonge meisjes zich met een gevarieerde groep vrouwen kunnen vergelijken, maar het oordelen over uiterlijk is de wereld nog niet uit.

Het is niet fijn om te praten over de relatieve aantrekkelijkheid van mensen, want het is een extreem gevoelig onderwerp. Terwijl je het lichaam hebt dat je hebt, en dat is een feit.

Een positief zelfbeeld doet wonderen voor de mind. Het is bijvoorbeeld veel makkelijker en leuker om jezelf te kleden als je jezelf volledig omarmt. Als je vindt – en zelfs hoort – dat je onaantrekkelijk bent, ga je je onzeker voelen en kruip je in je schulp. Terwijl dit je potentieel beperkt. Imago-ontwikkeling kan dan helpen om lekkerder in je vel te zitten.

Uiteindelijk heb je geen controle over hoe anderen oordelen over je uiterlijk, maar wanneer je zoveel mogelijk controle over jezelf neemt, ben je op je best. Be you! Druk je uit zoals je wilt! Laat jezelf zien.