Nora Schrijver Psyche 24 jun 2018, 06:00

Leestijd: 5 minuten

Ayurveda: hoe zit dat nou precies?

Als je een beetje in de yoga-scene zit, kan je er niet meer omheen. Pukka-thee is zelfs bij de supermarkt te koop, online kan je simpel een test doen om te zien ‘welk type’ van de drie dosha’s je bent en misschien heb je zelfs al een lichte kurkuma latte (a.k.a. Golden Milk) verslaving ontwikkelt – een Ayurvedisch recept. Maar hoe zit het nou precies en wat is de diepere betekenis van Ayurveda; het zusje van yoga?

Ayurveda is een diepere, universele wijsheid

Ayurveda vertegenwoordigt voor mij een diepere, universele wijsheid en waarheid: in volledige verbinding met jezelf is in het ritme van de natuur leven, elke dag en elk moment. Steeds meer geïnspireerd door haar wijs- en waarheden schrijf ik een ayurvedisch kookboek, waarin authentieke helende recepten en zienswijzen worden beschreven en vertaald naar het moderne westerse leven. Op Bedrock geef ik – Nora Schrijver – je vanaf nu een voorproefje.

De oorsprong van Ayurveda

Ayurveda komt oorspronkelijk uit het oude India en betekent letterlijk “Wetenschap van het leven”. Zij wordt beschouwd als één van de oudste, door de World Health Organisation erkende gezondheidswetenschappen die er bestaan. Ayurveda reikt je handvatten aan om je eigen gezondheid (lichaam, geest en ziel) nog ver voordat je fysiek of mentaal ziek wordt, in balans te brengen én te houden.

Van voeding tot leefstijl

En dat zit ‘m niet alleen in voeding, maar in alles wat je doet en bent. Je kan nog zo gezond eten, maar als je elke dag zestien uur werkt, je telefoon aan je hand geplakt zit en je nooit emoties uit, wordt het onmogelijk deze diepe staat van gezondheid en geluk te bereiken. Klinkt onmogelijk om te bereiken? Niemand heeft ooit gezegd dat bewust leven altijd makkelijk was, maar ik beloof je: het valt mee.

Alleen al door je bijvoorbeeld anders te kleden wanneer je gestrest of angstig bent (kleed je warm aan), op een andere manier te sporten als het buiten dertig graden is (doe geen bikram yoga, maar ga zwemmen) of vroeger op te staan als je in de winter niet vooruit te branden bent (05.00u – ja echt), kan je heel veel bereiken. Maar daar later meer over.

Dit zijn de 3 ‘types’: dosha’s

Op het moment dat je wordt geboren heeft jouw lichaam een bepaalde blauwdruk (prakruti) waarin Pitta, Kapha en Vata – de drie dosha’s – zijn vertegenwoordigd, zij het in een andere verhouding. Ondanks dat je dus alle dosha’s in je hebt, is er wel altijd een dosha dominant. Een online test, of nog beter, het raadplegen van een ayurvedisch arts, helpt je om er achter te komen welke dosha bij jou overheerst.

Dit is jouw constitutie en bepaalt wie jij bent als persoon; qua uiterlijk en innerlijk. Je dominante dosha geeft aan wanneer bijvoorbeeld Vata met haar elementen meer aanwezig is in jou, het is belangrijk een Vata balancerende levensstijl te volgen om deze niet uit balans te brengen. Ook is het belangrijk om op te letten als het ‘Vata-seizoen’ is. Wat deze dingen precies betekenen, leg ik zo uit.

Lijk jij totaal niet op je sterrenbeeld? Kijk dan eens hiernaar

De 5 verschillende elementen

Elke dosha vertegenwoordigt twee elementen van de vijf bestaande elementen (water, vuur, aarde, lucht en ether). Zo staat Vata voor lucht en ether, Kapha voor aarde en water, en Pitta voor vuur en water. Ons lichaam is uiteindelijk opgebouwd uit alle vijf van deze natuurlijke elementen. We hebben alle elementen nodig om een volledig functionerend lichaam te hebben.

En niet alleen ons lichaam maar ook de seizoenen (hierover lees je in het volgende deel), je gedrag, je levensfase en de mensen in je omgeving vertegenwoordigen kwaliteiten van deze elementen. Zo zijn de kwaliteiten van bijvoorbeeld vuur onder andere heet, scherp en licht. Als je elke dag vijf eetlepels sambal eet, je veel ruzie hebt met je vriend, extreem competitief bikram yoga beoefent in de zomer én ook het liefst uren in de felle zon ligt, zal het je niet verbazen als het vuurelement (Pitta) uit balans is op dit moment.

Zo ontstaat er disbalans

Deze huidige state of being (vikruti) wordt bepaald door je levensstijl op dit moment. Het kan dus zijn dat je door het seizoen, de fase in je leven, of je levensstijl een disbalans hebt ontwikkelt. Je kan het heel goed terugzien in jezelf. Ben jij het hele jaar in alle seizoenen en onder alle omstandigheden precies hetzelfde? Besef dat alles wat je doet, bent en eet, is samengesteld uit de vijf natuurlijke elementen die jou in balans of disbalans kunnen brengen.

First things first: hoe zit dat met voeding en ayurveda

De Ayurvedische keuken maakt gebruik van specerijen en voedingsmiddelen om zowel lichaam als geest te voeden en in balans te houden. Ayurveda leert je of bepaalde voeding een verwarmend of verkoelend effect heeft (virya), hoe de verschillende smaken (rasas) de dosha’s beïnvloeden en of jouw maaltijd een harmonieuze en vredige (sattvische) ervaring in lichaam en geest creëert. Als je dit weet, kan je bewust kiezen voor eten dat een balans zal brengen in je staat van zijn.

In het volgende deel lees je over de dosha’s en de relatie met de verschillende seizoenen van het jaar.

Meer lezen over Ayurveda?

• 10 tips voor een gezonde huid volgens Ayurveda
• Hoe je je Dosha’s in balans kunt brengen (de niet zweverige uitleg)
• Hoe Ayurveda kan helpen als je niet lekker in je vel zit

De beste Bedrock-artikelen in jouw inbox ontvangen? Meld je aan voor de Bedrock Weekly!