Laurien Bleeker Welzijn 12 feb 2023, 15:54

Leestijd: 3 minuten

Ben jij een avondmens? Dan herken je dit slaapprobleem waarschijnlijk wel

“Ben je een ochtendmens?” “Jij bent echt een avondmens hè?” Krijg je dit soort opmerkingen wel eens te horen? Grote kans dat je geen van beide bent. 90 procent van de mensheid is namelijk een ‘dagmens’. Dat betekent dat je rond een uur of zeven uitgerust wakker wordt en rond een uur of elf moe, maar voldaan je bed induikt.

Slechts 7 procent van de mensen is een ochtendmens. Die zijn al klaarwakker nog voor de zon op is. En nog eens 10 procent zijn avondmensen die gaan soms pas ver na middernacht slapen. Die avondmensen, die hebben een klein slaapprobleem. Of kunnen we het beter een ‘uitgerust-wakker-probleem’ noemen?

De manier van slaapschuld opbouwen is genetisch bepaald

Het zit zo: het is genetisch bepaald dat bij de een slaapschuld sneller wordt opgebouwd dan bij de ander. Vanaf het moment dat je in de ochtend wakker wordt, bouw je slaapschuld op. Ga je ‘s avonds weer naar bed, dan los je de slaapschuld in. Nu is het zo dat ochtendmensen sneller slaapschuld opbouwen. Zij zijn ‘s avonds dan ook eerder moe dan avondmensen.

Avondmensen kunnen nog wel urenlang wakker blijven en voelen zich juist dan productief. Alleen het slaapprobleem dat daarbij komt kijken is dat later naar bed gaan automatisch ook betekent dat je korter slaapt. Want: je kinderen zijn vroeg wakker of je wekker gaat weer op tijd omdat je moet werken. Als avondmens blijf je dan ook altijd zitten met een restje slaapschuld.

Vaak lossen avondmensen dit op door in het weekend lang uit te slapen. Helaas werkt dat niet helemaal zo, omdat overdag slapen minder herstellend werkt voor je lichaam. Zo’n structureel opgebouwde slaapschuld kan zelfs op de langere termijn heel slecht zijn voor je gezondheid. Denk aan hart- en vaatziekten, depressies en diabetes. Dat is niet mis. Gelukkig kunnen avondmensen die dat willen wel wat doen aan hun biologische klok. Een wake-up light in plaats van een wekker instellen bijvoorbeeld.

Door je bloot te stellen aan veel licht kan je biologische klok iets versnellen. Ook kunnen avondmensen proberen vooral te ontspannen in de avond. Dit kan ook door middel van licht, maar vermijd ook beeldschermen, koffie en te fanatiek sporten in de avond.

En ook met regelmaat en voeding kan je veel bereiken. Door bijvoorbeeld elke dag, ook in het weekend, rond dezelfde tijd op te staan en naar bed te gaan laat je aan je biologische klok weten wanneer het dag en nacht is. Net als met je ontbijt, middag- en avondeten en bewegen. Doe dat op ongeveer dezelfde tijd, elke dag weer en je interne klok zal zich daaraan aanpassen.

Feitje: geboren als ochtendmensen

Wist je trouwens dat mensen geboren ochtendmensen zijn? Daarom staan kinderen altijd zo vroeg naast je bed. Rond de puberteit verandert de biologische klok enorm en worden kinderen juist avondmensen. Precies de reden dat pubers graag laat hun bed induiken en zo lang mogelijk uitslapen. Dat is dus echt een genetisch dingetje. Rond je twintigste verandert dit weer in een regelmatig dag- en nachtritme.

3 tips voor als je ‘s nachts wakker wordt en niet meer kunt slapen (van een Stanford professor)