Annemarie Hartsuiker Zelfliefde 21 feb 2024, 09:24

Leestijd: 4 minuten

Angst voor afwijzing: waar komt het vandaan en hoe deal je hiermee?

Wanneer we bang zijn om afgewezen te worden, twijfelen we aan onze eigenwaarde en neemt zelfvertrouwen flink af. Daarom projecteren we deze onzekerheden op anderen, waarbij we eigenlijk afwijzing proberen te voorkomen. We verwachten afkeuring van een ander terwijl de realiteit is dat mensen niet zo veel met ons bezig zijn als we denken. Waar komt angst voor afwijzing eigenlijk vandaan en hoe deal je hiermee?

Angst voor afwijzing is een veelvoorkomend probleem waardoor veel mensen het gevoel hebben dat het leven stagneert. Ze hebben het gevoel dat ze niet verder komen. Ze zijn constant bang voor het oordeel of de kritiek van een ander, terwijl een ander nooit zo extreem over je oordeelt als dat je dat zelf doet. En zelfs als ze dat doen, dan komt het niet omdat jij minderwaardig bent, maar omdat jullie levens, normen en waarden simpelweg niet hetzelfde zijn.

Hoewel we gebeurtenissen in het leven niet kunnen controleren, hebben we wél controle over onze reacties en ons gedrag. Wij zijn auteurs van onze eigen verhalen waarmee we ons beste leven kunnen leiden. En als je een hoofdstuk afsluit, kun je altijd opnieuw beginnen.

Angst voor afwijzing

Angst voor afwijzing ontstaat vaak na een heftige gebeurtenis of al vroeg in de jeugd door bijvoorbeeld onveilige hechting. Als we het hebben over dat eerste, een heftige gebeurtenis, dan kun je denken aan een ontslag of een liefdesbreuk. Bedenk wel dat deze situaties geen bevestiging hoeven te zijn van jouw onwaardigheid, maar juist kansen zijn dat er iets beters op je wacht. En dat je dat verdient!

Angst voor afwijzing ontstaat ook als je nooit écht gezien werd door jouw ouders of opvoeders. Of wanneer je jezelf niet mocht zijn omdat je niet geaccepteerd werd. In dit geval ben je vaak weggeduwd of genegeerd door mensen en heb je je nooit echt verbonden gevoeld.

Afwijzing is het gevolg van ontkenning van liefde en een oordeel over waardigheid, waarbij wordt besloten dat iets of iemand geen enkele waarde heeft.

Een kind kan zich afgewezen voelen als de moeder tijdens de geboorte enorm veel pijn lijdt, als een ander kind binnen het gezin favoriet is of als ouders emotioneel niet in staat zijn om zich te verbinden.

Gevolgen van afwijzing als volwassenen

Als je je als kind vaak afgewezen hebt gevoeld, dan kun je dit later als een last ervaren. Als volwassen persoon durf je bijvoorbeeld niet voor jezelf op te komen omdat je bang bent, dat als je voor jezelf opkomt, mensen je verlaten of afwijzen.

Iemand die bang is om afgewezen te worden, creëert een beschermingsmechanisme om zichzelf verdere pijn te ontnemen. Ze verdenken de intenties van een ander en ontwikkelen een wantrouwen richting anderen. Ze vragen zich altijd het volgende af:

• Wie kan ik vertrouwen?
• Zal ik gekwetst worden?
• Wanneer word ik weer afgewezen en door wie?

Zo doorbreek je het patroon

Wanneer je je altijd afvraagt hoe je bevestiging of liefde krijgt, is het belangrijk om je te realiseren dat je niemand kan forceren om goedkeuring of liefde te geven. Als het er niet is, dan is het er niet.

In plaats van de angst voor afwijzing toe te laten, kun je je ook focussen op redenen waarom je wél geaccepteerd, gezien en gewaardeerd wordt. Als anderen mensen falen om dit te zien, is dat een verlies voor hen.

Wanneer je niet meer bang bent voor afwijzing, omring je jezelf automatisch met mensen die je steunen, waarderen en groei en ontwikkeling aanmoedigen. Want als jij je niks (of in ieder geval minder) aantrekt van niet-supportive mensen, dan blijft er maar één soort over.

Dit werkt ook zo op professioneel vlak. Als een werkgever kritiek heeft of wanneer je tijdens een sollicitatie afgewezen wordt, betekent dat niet dat jij niet goed bent, misschien is het gewoon geen match.

Perfectionisme, jaloezie en aandacht zoeken

Stel je blijft bang voor afwijzing, dan komen perfectionisme, jaloezie en extreme hang naar aandacht steeds meer naar de oppervlakte. Dit gebeurt vaak pas op latere leeftijd of het wordt erger met de jaren.

Je hoopt dat je alles perfect doet om zo bevestiging te krijgen. En je bent altijd bezig met het krijgen van aandacht, zelfs op een ongezonde manier. Dit kan leiden tot zelfdestructief gedrag. Denk aan vluchten in drank- of drugsgebruik. Maar ook vreemdgaan kan angst voor afwijzing als onderliggende oorzaak hebben. Ook jaloezie is een gevolg van afwijzing. Dit komt omdat je jezelf nooit genoeg vindt en daardoor denk je dat mensen om je heen dat ook vinden.

Wanneer je jezelf herkent in deze patronen, dan is het verstandig om met een therapeut of psycholoog te praten. Want angst voor afwijzing zorgt voor veel ongemak.