Malu Kirschbaum Betere wereld 28 jun 2023, 10:03

Leestijd: 5 minuten

Lenny (35) is afvalraper en draagt zo een steentje bij aan een betere wereld

Sinds 1 april zit er niet alleen statiegeld op plastic flessen, maar ook op blikjes bier, fris en energiedrank. Met het oog op minder vervuilde straten en zeeën is deze nieuwe wet dan eindelijk ingegaan. Een goede vooruitgang in het schoonhouden van de natuur, vindt ook Lenny (35), afvalraper en medeoprichtster van Stichting De Pinguin, waarmee ze clean-ups organiseert met elektrische sloeps.

“Tijdens de coronacrisis zijn we maar liefst 300 procent meer plastic gaan gebruiken. Dit komt onder andere door de enorme hoeveelheden afhaalmaaltijden. Helaas komt een deel van dit afval in het water terecht en wordt het via stromingen meegenomen richting de Noordzee. Daar wordt het onderdeel van de plasticsoep.

Uit liefde voor de stad Haarlem

Ik geloof in een volledig circulair systeem, maar tot het zover is zet ik me graag in om de wereld een klein beetje schoner te maken. Daarom heb ik samen met mijn goede vriend Sander iets anders bedacht. Wekelijks varen we met een elektrische boot uit om het plastic uit de Haarlemse grachten te vissen als afvalraper. Met schepnetten kunnen we het plastic uit moeilijke plekken vissen. Dat is helaas waar het plastic vaak ligt, uit het zicht.

Haarlem is het eigenlijk een soort van afvoerputje. Voordat het afval via IJmuiden in het Noordzeekanaal komt, hebben we in Haarlem de kans om het eruit te vissen. Daarna is het gewoon weg, de zee in. En ga het er dan nog maar eens uitvissen. We voelen heel veel liefde voor onze stad, maar ook een grote verantwoordelijkheid, omdat het anders niet meer op te ruimen is.

Meer dan 2000 kilo afval

Via crowdfunding en sponsoring hebben we twee jaar geleden een elektrische boot gekregen, waarmee we sindsdien elke zaterdag uitvaren. Via onze website kunnen (maximaal 8) vrijwilligers zich inschrijven om aan boord te helpen. Ook krijgen we veel aanvragen van personeelsuitjes, verjaardagen, familiedagen en zelfs bachelorette party’s, waarbij mensen graag als groep iets willen bijdragen.

Inmiddels hebben we al meer dan 2000 kilo afval uit het water gehaald. Ik denk voornamelijk dat het een succes is, omdat we een stichting zijn en dus geen winstoogpunt hebben. Het komt helemaal vanuit ons hart en we doen het allebei naast ons werk. We zijn echt gedreven door overtuiging en passie.

Iedereen kan afvalraper worden

Daarnaast hebben we iets gevonden wat het voor iedereen heel makkelijk maakt om een bijdrage te leveren. Veel mensen willen wel iets doen, maar weten niet goed hoe en waar ze moeten beginnen. Nu faciliteren wij alles: je hoeft je alleen maar in te schrijven en op te komen dagen. Vervolgens begin je je zaterdag met het opvissen van 30 tot 50 kilo afval uit de grachten van jouw stad.

Onze vrijwillige afvalrapers zijn van alle leeftijden. Zestigplussers die het fijn vinden om iets te kunnen doen, maar ook veel jonge mensen en gezinnen, die het belangrijk vinden om hun kinderen mee te geven dat afval niet in het water hoort. Los van het daadwerkelijk verwijderen van het afval, heeft het ook een preventie en educatief element.

Gebruikte blikjes inleveren

We vissen voornamelijk plastic op. Vooral heel veel plastic zakken van supermarkten. Voorheen haalden we ook veel plastic flesjes uit het water, maar sinds de invoering van het statiegeld is dat aantal echt aanzienlijk minder. Nu zit er sinds kort ook statiegeld op blikjes, dus hopen we dat dat ook minder gaat worden.

We merken al een klein beetje verschil, maar veel mensen gooien hun blikjes nog steeds gewoon weg. Vaak worden ze uit automatisme ingedeukt en dan levert het geen statiegeld meer op! Waarschijnlijk moeten mensen er nog heel erg aan wennen om hun gebruikte blikjes te bewaren, net zoals ze dat met hun plastic flesjes en glaswerk doen. Dat is een kwestie van tijd.

Hoe mooier het weer, hoe meer afval

Onze missie is om Haarlem het schoonste water van Nederland geven. Nu kunnen we dat niet echt meten en moeilijk hard maken, dus het is meer een uitgesproken gevoelsambitie, maar we wegen wel na elke vaart het afval, dus we kunnen op een gegeven moment seizoenen met elkaar gaan vergelijken. Hopelijk kunnen we volgend jaar zeggen dat we aanzienlijk minder afval uit de grachten halen dan we momenteel doen.

Deprimerend al dat plasticgebruik op reis? 8 tips om het tegen te gaan

Helaas zien we tot nu toe nog geen verschil. Afgelopen zaterdag hadden we zelfs een record aantal kilo verzameld: 79 kilo in twee uur tijd. Dat is echt verschrikkelijk veel. Nu wordt het meeste afval niet bewust in het water gegooid. Veel prullenbakken staan langs het water en die zitten in de zomer vaak overvol. Dan waait het eruit, of de meeuwen pikken het eruit en laten het vervolgens in het water vallen.

Hoe mooier het weer, hoe meer afval er in het water ligt. Aan de andere kant zijn er dan ook meer mensen in de stad, die ons zien varen en ons aanmoedigen tijdens het vissen. We krijgen veel duimpjes omhoog en ook meer aanmeldingen via onze website. Dus het is wel goed voor onze zichtbaarheid, want “zien goed doen, doet goed doen”.

Preventie en educatie

Op de lange termijn zal de invoering van statiegeld zeker verschil gaan maken, maar om het probleem van zwerfafval echt op te lossen, zullen er nog meer stappen gezet moeten worden. Er zullen nog strengere wetten moeten komen op het gebied van single-use plastic. En ook op het gebied van preventie en educatie moet er nog een hoop gebeuren.

Ik vind het heel raar dat er op basisscholen en middelbare scholen geen vast curriculum zit, dat gaat over duurzaamheid of zorg voor milieu en natuur. Daarom hebben we nu, naast de clean-ups per boot, ook een educatieprogramma ontwikkeld. Want ik geloof wel dat daar óók de oplossing in zit.”

Wil je je als afvalraper inzetten? Check dan Stichting De Pinguin.

Plasticvrij gaan leven? Zo pak je dat aan