Rosa Bertram Psyche 23 okt 2020, 06:00

Leestijd: 7 minuten

Afkicken van Instagram gaat met ups en downs (en waarom jij dat ook wilt proberen)

Zo’n 5 jaar geleden verwijderde ik mijn Facebook voor een jaar. Lekker rustig. Ik woonde in het buitenland en minder contact met thuis en meer leven in het moment leken me een goed plan. Maar dat had ook tot gevolg dat ik mijn tot-dan-toe-amper-aangeraakte Instagram-account steeds vaker ging gebruiken. En die lijn is alleen maar blijven stijgen en ik dagelijks stories postte en ongewild verslaafd raakte aan mijn likes, reacties en volgers. Tót ik begin deze maand besloot ermee te stoppen.

En die digital detox van Instagram gaat met ups en downs.

Detoxen van Instagram: waarom zou je?

Instagram bestaat inmiddels al 10 jaar en is eigenlijk vanaf de start al populair. Binnen twee jaar telde het bedrijf, dat onderdeel is van Facebook en Whatsapp, al 30 miljoen gebruikers. Inmiddels heeft Instagram 1 miljard gebruikers (!) per dag. And counting. 

En dat is niet zo gek. Instagram is een geweldig platform om ‘low key’ te delen wat je zoal uitspookt. Of dat nu is welke lekkere vegan recepten je vandaag maakt, welke mooie reis je onlangs maakte of mooie quotes die je graag wilt delen met je vrienden (of volgers). Een handige manier om je familie en vrienden up to date houden zonder iedereen steeds persoonlijk op te hoogte hoeven houden.

En je leven een beetje filteren en vooral de leuke momenten eruit laten springen? Dat is zo gepiept, dus doen we het maar al te graag. Nóg leuker is het natuurlijk als er goed op wordt gereageerd met likes en comments.

Ook interessant: Hoe zou het zijn als er geen likes meer te zien zijn op social media?

Daarnaast kan je je account zo ge-costumized inrichten als je wilt. Zelf heb ik het niet zo op de influencers, maar wél op de duurzame-, natuur en self love-accounts bijvoorbeeld. En natuurlijk is het leuk en vooral vermakelijk om je vrienden te volgen.

Mijn notificaties voor het platform stonden uit (net als andere social media trouwens), ik volgde geen influencers en volgde enkel vrienden en inspirerende accounts met praktische tips voor een bewuster leven. Dus, met mijn Instagram-leventje was niks mis zou je zeggen.

Maar… er is ook een keerzijde

Hoewel ik mijn Instagram zo min mogelijk verslavend inrichtte en mijn baan er voor een groot deel uit bestaat onderzoek te doen naar en schrijven over een bewust leven – en dus donders goed weet dat te veel tijd op social media spenderen niet goed is voor je mentale gezondheid (het leidt tot sociale vergelijking, zelfafwijzing en het is simpelweg verslavend) – was ik toch echt rete-verslaafd.

Lees ook: Verslaafd aan social media en wil je er niet vanaf? Zo ga je verstandig met je verslaving om

En ik ben niet de enige. Gemiddeld spenderen we 2 uur per dag aan social media wat uitkomt op zo’n 5 jaar en 4 maanden op een heel mensenleven. Dat is ruim 35 honden-jaren. Veel meer dan je hopelijk wilt besteden aan plaatjes kijken op een scherm en wachten op likes.

Afkickprogramma’s voor social media

Het Algemeen Dagblad kopte dan ook: ‘Sociale media hebben een vergelijkbaar effect op je hersenen als drank en drugs.’ Hoewel dat iets te kort door de bocht is en er nog niet voldoende onderzoek naar is gedaan, werken likes, reacties en comments wel degelijk verslavend.

Zo worden internet- en sociale mediaverslaving wordt steeds serieuzer genomen en hebben sommige afkickcentra er al een behandelprogramma voor.

Hoewel je overal leest dat sociale media zorgen voor een shotje dopamine, ligt het echter iets genuanceerder. Maar één ding is zeker: social media activeren het genotscentrum in de hersenen dat weer een rol speelt bij verslavingen. Ga maar na: een like voelt als een beloning. En die beloning willen we steeds vaker opzoeken.

De tijd was aangebroken

Enfin, na ruim een jaar mijn Instagram écht actief te gebruiken (ik poste bijna wekelijks een foto, soms sloeg ik een paar weken over als ik het even niet voelde, en deelde ik bijna dagelijks stories van tripjes in m’n campervan, barbecues met vrienden, zonsondergang vanaf het dak, een dagje surfen of een festivalkiekje), was het tijd om te reflecteren. Waarom deed ik het eigenlijk?

Must see: The Social Dilemma op Netflix brengt de waarheid achter social media aan het licht

Steeds had ik het gevoel: dit moet ik delen. Maar waarom eigenlijk? Is het minder leuk als ik het niet deel? Of zou dat het tegenovergestelde losmaken en juist voor een sterker gevoel van geluk zorgen omdat ik het juist niét hoefde te delen of te bewijzen (aan mezelf of anderen)?

De-activeren beter dan uitloggen

Net zoals wel meer dingen in mijn leven kreeg ik ook na een paar jaar Instagram te gebruiken, de behoefte aan een rigoreuze verandering. Ik besloot het een maand te de-activeren. Eerder poogde ik in de weekenden uit te loggen van de app (deze kan ik niet helemaal verwijderen i.v.m. werk), maar dat werkte niet echt.

Ik was zo weer ingelogd en ging na het weekend gewoon weer verder waar ik was gebleven. Daarnaast kan je nog steeds berichten/likes/reacties ontvangen.

Leestip: Zet je Instagram-notificaties uit en beland in de wondere wereld van rust

Het was tijd voor een effectievere aanpak. Via de desktop-versie de-activeerde ik mijn account wat inhoudt dat ik voor niemand meer vindbaar ben. Log ik terug in, dan is mijn account precies zoals ik het achterliet. Een geruststellende gedachte.

Wat veranderde er?

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Dít veranderde er

Het was volle maan en ik bevond me op een yogaretreat in de Spaanse bergen toen de eerste dag van de maand was aangebroken van mijn digital detox. Perfect, dacht ik. Hier heb ik toch m’n telefoon niet echt nodig. De eerste dag was dan ook een verlichting.

Tot ik ineens een foto wilde maken van die prachtige hike, stiekem best een foto wilde delen van een hond die bij me kwam liggen tijdens de yogaklas en het uitzicht graag wilde vastleggen en vooral: delen.

Nog een paar keer greep ik in de eerste dagen automatisch naar m’n telefoon. Ik miste het ergens. Ook toen ik een paar dagen later weer aan het werk ging en steeds geneigd was naar m’n telefoon te grijpen zodra ik even was afgeleid. Maar waar kon ik nu naar kijken? Facebook gebruik ik amper, net zoals mijn vrienden dus daar viel weinig te halen.

Andere apps

Binnen een paar dagen kreeg ik bericht van bekenden of ik was gehackt, ze had geblokkeerd of waarom ze m’n avonturen niet meer konden zien én werd ik via Facebook uitgevraagd omdat de persoon in kwestie me niet meer op Instagram kon vinden. Dat voelde allemaal best goed. Alsof het dan toch nut had, mijn Insta-activiteiten. Onzin natuurlijk, dat besefte ik ook wel.

In plaats daarvan begon ik vrienden en familie persoonlijke foto’s of updates te sturen en toegegeven: speelde ik Tinder in mijn nieuwe buurt meerdere malen uit (zonder af te spreken overigens) terwijl ik er daarvoor niets van moest weten.

Toch pakte ik mijn telefoon veel minder vaak en verdween het gevoel van delen na een week als sneeuw voor de zon.

Minder foto’s

Maar ook met het resultaat dat ik ook een stuk minder foto’s maakte. Zonde! Juist omdat ik net naar een andere omgeving ben verhuist en dat best leuk is om vast te leggen. Ook voor later. Toen ik me dat nog een week later realiseerde, besloot ik mijn telefoon weer vaker mee te nemen en nieuwe indrukken af en toe vast te leggen. Check!

Het nadeel is: bij Instagram kan je handig locaties toevoegen, nu zie ik af en toe foto’s van stranden of natuurgebieden terug waarvan ik denk: shit waar was dat ook alweer? Gelukkig kan je telefoon dat tegenwoordig ook gewoon zien. Ook opgelost!

View this post on Instagram

A post shared by BEDROCK Magazine (@bedrockmagazine)

Eigenlijk verloopt de rest van de maand prima en denk ik er amper meer aan, tot ik onlangs (een héél knap en leuk) iemand ontmoette die ik graag wilde toevoegen. Weer een les: waarom? Wilde ik daarmee iets bewijzen? Anyways, ik heb het niet gedaan gelukkig. Wel op Facebook. Stom eigenlijk, bedenk ik me nu ik dit schrijf. Maar hey, we’re all here to learn.

Mijn les? Het is verrijkend en heerlijk om niet het gevoel te hebben alles te willen delen én nog steeds een fijn en zo niet veel fijner leven te hebben. Mijn leven voelt puurder nu ik niet die beloningsdrang nodig heb.

Mijn doel is nu elk kwartaal mijn Instagram-account te verwijderen. Zo geniet ik toch van de voordelen, en hopelijk minder van de nadelen.

Wordt ongetwijfeld vervolgd!

Tips om af te kicken van social media:

• Deel je te veel op social media? Deze methode helpt je erachter te komen
• Je telefoon meer mindful gebruiken? Volgens deze neurologen doe je dat zo
• 6 tips om écht te minderen met social media